Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Sanat</strong> <strong>Cephesi</strong> ✩<br />
zat-› muhteremler, <strong>No</strong>bel ödülü almak u¤runa “vatan haini” olmad›klar› için,<br />
takdir edilmemektedirler. “Vatan haini olmay› içlerine sindirebilecek kadar<br />
‘flerefsiz’ olsalar; <strong>No</strong>bel ödülü haz›r.” <strong>No</strong>bel Jürisi, dört gözle, bu zatlar›n vatan<br />
haini olmas›n› bekliyor ki; onlar›n takdire flayan kimli¤ine yak›flan ödülü<br />
versin. Devlet sanatç›s› olmak için kabuk de¤ifltirerek, iktidar yalakas› olmak<br />
yolunda ç›rp›nan binlerce necip Türk evlad›n›n, s›rf evrensel bir ün kazanmak<br />
u¤runa “vatan haini” olmak için s›raya girecek durumda olmas› da bu gerçe-<br />
¤i de¤ifltirmiyor. Çünkü <strong>No</strong>bel jürisi “baflkas›n›” de¤il, onu bekliyor. O ise<br />
<strong>No</strong>bel ödülüne kanacak kadar asil kandan yoksun de¤il ve <strong>No</strong>bel jürisi daha<br />
çok bekleyecek.(!)<br />
Somut toplumsal bir durum ve s›n›fsal durufl elefltirilebilir. Elefltiride tutarl›l›k;<br />
elefltirinin, o an ki duruma iliflkin verilerin gerçek anlamda ne olup ne<br />
olmad›¤› üzerinden yürütülmesine ba¤l›d›r. Bir durum ve kurumu, kendi yarar›<br />
öyle gerektiriyor diye, somut durumdan uzaklaflarak, “benmerkezci” tarzda<br />
elefltirenler, o kurum ve durum kendine “yer açar” oldu¤unda, elefltirisinden<br />
vazgeçer ve durumu, “yermekten” övme noktas›na do¤ru yol al›r. Bu çok<br />
rastlan›lan bir davran›flt›r. Bu türden sanatç›lar›n elefltirilerine bel ba¤layarak<br />
yola ç›kanlar, ço¤unlukla bu kiflilerin kaypak tavr› nedeniyle hüsrana u¤rad›-<br />
lar. Hüsrana u¤ramamak mümkün; bunun için, iflin bafl›nda, duruma ve kuruma<br />
iliflkin elefltirinin hangi eksene oturtuldu¤unu anlamak yeterlidir.<br />
Bir duruma, o durumun var olma nedeni olan toplumsal iliflkiler sisteminden<br />
kopar›larak yap›lan elefltiri; durumun varoluflunu sarsmaz. Toplumsal<br />
iliflkiler sistemini hedef almayan elefltiri; lokal durumla ilintili olan bireylerin<br />
kendi aras›nda çat›flma ve didiflmesinin önünü açar. Kuflkusuz bireylerin lokal<br />
duruma iliflkin didiflmesi ve çat›flmas›; olumsuzlu¤un as›l nedeni olan iliflkiler<br />
sisteminin güçlenmesine katk› sa¤lar. Egemenlerin iktidar›n›n bir aya¤›<br />
da; yönetilenlerin, kendi önlerine konulan bireysel kurtulufla iliflkin sorunlar›n<br />
tali vasf›n›; esas sayarak birbirleriyle didiflmesi, çat›flmas› üzerine oturur.<br />
Bir ülkede, binlerce ve hatta yüz binlerce iyi flair, romanc› ve sanatç›n›n<br />
var olmas›n›n istenmemesi ve sanatç›n›n, ‘idol’ olma savafl› verirken, di¤erlerinin<br />
kuyusunu kazmay› alttan alta sürdürmesi; s›n›fl› toplumun üzerine<br />
oturdu¤u üretim iliflkileriyle do¤rudan iliflkilidir. Binlerce saz çalan, resim yapan,<br />
fliir, roman yazan insan olsa, ‘iyi” eserin de¤eri azal›r m›? Neden piyano<br />
ya da keman virtüöz say›s› s›n›rl› kals›n; binlerce iyi sanatç›n›n olmas›n› istememenin<br />
alt›nda yatan olgu nedir? S›n›fl› toplumun de¤er yarg›lar›n› anlamazs›n›z<br />
ve bu de¤erlere karfl› savafl›m› içsellefltiremezseniz, egemen s›n›f›n<br />
de¤er yarg›lar›n›n esiri olursunuz. B›rak›n burjuva sanatç›lar›n, ideologlar›n,<br />
politikac›lar›n idol olmak için yan›p kavrulmas›n›; kendini sosyalist olarak<br />
ilan eden kaç flair, kaç ressam, kaç müzisyen, kaç felsefeci, kaç ideolog ve<br />
15
Change language