Sanat Cephesi No: 06

Sanat Cephesi ✩
maktad›r. Ambargo uygulayarak, insanlar›n birbirine girmesini istemifltir devlet.
Zaten Türk yöneticiler, “asayifl meselesi vard›, devletin bunlara seyirci
kalmas› mümkün mü?” demesinin sebebi de budur. Bunu Irak’ta da gördük.
ABD önce ambargo koydu, müdahaleyi kal›c›laflt›rmak için, insanlar› bir birine
verdi. Dersim’de olan da bunun ayn›s›d›r. Bu iktidarlar›n tipik sorunlar›
çözme biçimidir. Roman kahramanlar›n›n bütün gelgitleri, bu mezalim devlet
politikalar›ndan ç›km›flt›r. Bence bu roman›n güçlü yönü buradad›r, devlet
tahribat›n› insan›n içine düfltü¤ü ac› üzerinden anlatm›flt›r. Di¤eri basitlik
olurdu, gibi geliyor bana. Ama nihai karar okurundur. Ben savafl› anlat›yorum,
savafl sonras› y›k›m›, yok oluflu, bu yok oluflu insan ruhu üzerinden anlatmaya
çal›fl›yorum. Bunu yaparken, kahramanlar›n fikirleri okuru oldu¤u
gibi, beni de flafl›rtmakta, nas›l böyle yaparlar diye ben de isyan etmiflimdir.
T. U.: Eserinde “öfke” konusuna s›n›flar üstü bir yaklafl›m getirildi¤i
kanaatindeyim. Çat›flmalar›n sömürünün, isyan ve savafllar›n nedeni öfke
midir? Öfke olmasa bu çeliflki ve çat›flmalar olmayacak m›? Di¤er yandan,
asl›nda ezilen ve sömürülenler için ak›l, etik ve bilim d›fl›na taflmayan bir
öfke gerekli de¤il midir? S›n›f fark› gözetmeyen bir hümanizm anlay›fl›, isyan
hareketlerinin yenilgilerinin bir nedeni de¤il midir?
H. K.: Tersine çat›flma, sömürü, savafl ve öfkeyi do¤urur. Roman›n kahramanlar›
öfkeye büyük anlamlar yüklemekte, ben o fikirde miyim bilmem,
ama öfkeyle yaflanmayaca¤›n› bilirim. Öfkelerin yan›nda olabiliriz, ben flahsen
öfkenin hüküm sürdü¤ü bir toprak parças›nda bulunmak istemem.
Belki flunu söyleyebilirim, öfkeler hakl›d›r, ama öfkeyle beraber yaflamak
mümkün de¤ildir. Radikal ‹slâmc› örgütlerin, bat› karfl›t› öfkeleri o kadar
hakl› ki, ancak kendi kendime sorup dururum, karfl›t› oldu¤um bütün bat›
ülkelerinde yaflayabilirim ne var ki, Bin Ladin’in ‘hakl›’ öfkesinin hüküm
sürdü¤ü bir ülkede yaflamay› istemem. Kendini öfkelerine kapt›rm›fl, pek çok
sol örgüt içinde bunu söylemem mümkün. Öfkenizin hakl› olmas› yetmez, öfkeyi
bilincinize yedirmifl misiniz? Sizi öfkelendiren ac›ya, ac›yla m› karfl›l›k
verirsiniz, yoksa flefkatli yüre¤inizi mi açars›n›z? Öfkeler insanlar› soka¤a
dökebilir, ancak o öfke eve dönmek gerekti¤ini gördü¤ü andan itibaren büyük
bir ‘piflmanl›k’ yaflamaya bafllar geride b›rakt›klar›yla.
Devrimler dahi, soka¤a dökülen kitleyi bafla gelir gelmez eve yollamak
isterler. Benim akl›m›n almad›¤› fley de budur.
T. U.: Hapislik günlerimizde Tolstoy vb. yazarlarla ilgili sohbetlerimiz
hat›r›mda duruyor. Kitab›n gelmemifl olsayd› hakk›nda yapaca¤›m “beddualar”
sayesinde sonun Tolstoy gibi olacakt›. Ün ve flan belâs› yüzünden
bir tren istasyonunda izbe bir kulübede son nefesini verecektin. O zaman
ben de vasiyetini not etmek için bafl›nda bekliyor olacakt›m. Sana tak›lmak
55