çocukluk çağında kronġk florozġsġn kardġyak etkġlerġ - Süleyman ...

1. GĠRĠġ ve AMAÇ
Flor, toprak, su, kaya, hava, bitki ve hayvanlarda değişik miktarlarda bulunan bir
halojendir. Vücut için gerekli elementlerden biri olan flor, başlıca kemik ve dişlerde
depolanır. Normal şartlar altında insanlar günlük olarak zararlı olmayacak miktarlarda
florlu bileşikleri alırlar. Yüzey sularında bulunan floridler, vücuda alınan florun en
büyük kaynağıdır. Uzun süre günlük olarak alınan flor miktarı güvenlik eşiğini aşacak
olursa florozis olarak bilinen kronik flor zehirlenmesi ortaya çıkar. Yüzey sularındaki
yüksek florid düzeyi, dünyanın çeşitli bölgelerinde florozise sebep olarak yaygın bir
halk sağlığı sorunu oluşturmaktadır (1-3).
Isparta ili endemik florozis bölgeleri arasında yer almaktadır. Florozis, 1970‟li
yıllarda Isparta halkının % 70‟e yakınında tespit edilmiştir (4). Son yıllarda Eğirdir
gölü suyunun şehir şebeke suları ile karıştırılması sulardaki flor oranlarını azaltmıştır,
fakat halen, özellikle Yenice ve Dere mahallelerinde yüksek flor miktarı içeren içme
suyu tüketilmeye devam edilmektedir (5).
Flor elementi başta diş ve iskelet sistemi olmak üzere birçok sistemi
etkilemektedir (6-8). Florun kardiyovasküler sistem üzerine olan etkileri ile ilgili
çalışmalar daha çok hayvan deneyleri ile olup, erişkinlerde yapılan bazı çalışmalarda
flor fazlalığının elektrokardiyografik (EKG) değişiklikleri ile ölümcül aritmilere neden
olabileceği gösterilmiştir (9).
Literatüre bakıldığında florozisli çocuklarda kardiyovasküler yan etkileri
değerlendiren bir çalışmaya rastlayamadık. Bu çalışmada, çocuklardaki florozisin P,
QT ve QTc dispersiyonları ile kalp hızı değişkenliğine olan etkilerini araştırmayı
amaçladık.
1