çocukluk çağında kronġk florozġsġn kardġyak etkġlerġ - Süleyman ...

intervalinde uzama, T süresi ve yüksekliğinde artma, kalp hızında azalma saptanmıştır
(90). Deneysel tavşan çalışmaları yapan Shashi ve ark. (81), değişik miktarlarda
uyguladıkları florun tavşan kalp dokularındaki etkilerini 3,5 ay sonunda histopatolojik
olarak incelediklerinde, miyokartta fibrotik nekroz, çekirdeklerde çözülmeler,
fibrinolizis ve artmış vakuolizasyonlar gözlemlemişler ve miyokardiyal hücrelerdeki
zedelenmenin uygulanan flor dozu ile doğru orantılı olduğu yargısına varmışlardır. Zhan
ve ark. (45), uzun süre yüksek doz flora maruz kalan domuzlarda serum malondialdehid
ve nitrik oksit seviyelerinin anlamlı derecede arttığını ve süperoksid dismutaz, glutatyon
peroksidaz ve katalaz seviyesinin anlamlı derecede azaldığını göstermişlerdir. Oksijen
radikallerinin lipid peroksidasyonu ile domuzlarda antioksidan sistemi harap ettiği ve
bunun florun karaciğer gibi yumuşak dokularda oluşturduğu harabiyette önemli
derecede katkısı olduğu sonucuna varmışlardır.
İnsanlarda ve hayvanlarda yapılan çalışmalarda kronik flor maruziyetinin oksidatif
stresi arttırdığı tespit edilmiştir (91). Oksidatif stresteki artışın glutation peroksidaz ve
süperoksid dismutaz aktivitelerinin azalması ile oluştuğu gösterilmiştir (92). Akdoğan
ve ark. (93), yaptıkları bir çalışmada, florid verilen tavşanlarda glutatyon peroksidaz ve
süperoksid dismutaz aktivitelerinin azaldığını ve bunun yumuşak doku hasarına yol
açtığını göstermişlerdir.
Hayvan deneylerinde yüksek dozda flor verilmesini takiben aritmiler ve kan
basıncında düşme saptanmıştır (94,95).
Okushi‟nin 1954 yılında yaptığı bir çalışmada, içme suları ile yüksek düzeyde flor
alan çocuklarda EKG değişiklikleri ile kalpte büyüme saptamış fakat bunun sebebini
açıklayamamıştır (96).
Okushi‟nin bir çalışmasında (80), 132 gün süre ile 10–100 mg sodyum florid oral
yolla verilen tavşanlarda miyokard hücrelerinde şişmeler, yuvarlak hücre infiltrasyonu,
adventisya tabakasında kalınlaşma, yaygın hemoraji, miyokartta vakuolar ve kolloid
dejenerasyon saptamıştır. Değişiklikler dış kardiyak duvarda, miyokard kasının içinde
papiller kaslarda daha belirgindir. Takamori ve ark. (84), 0,5 ve 6,2 ppm olan iki ayrı
Japon köyünde yaptığı bir çalışmada miyokard hasarının gelişmesine sekonder kardiyak
dilatasyon elektrokardiyografik olarak saptamışlardır. Aynı çalışmada dişlerdeki renk
değişikliği oranı ile kardiyak dilatasyon oranı arasında doğru bir orantı olduğu
saptanmıştır.
13