çocukluk çağında kronġk florozġsġn kardġyak etkġlerġ - Süleyman ...

Floridlerin oral toksisitesi hayvanlarda ve insanlarda birçok kez araştırılmıştır.
İnsan verileri sıklıkla floridli sulara maruz kalan bireyler üzerinde iskelet, diş ve kanser
etkilerini inceleyen epidemiyolojik araştırmalar şeklindedir. Florosialisik asit ve
sodyum florosilikat, içme sularının florlanması için kullanılan florid bileşikleridir. Diş
temizliği ürünlerinde kullanılan en önemli florid ise monoflorofosfattır. Çalışmaların
yapıldığı içme sularında, doğal olarak yüksek düzeyde flor bulunan toplumlarda ise
maruz kalınan bileşik sodyum floriddir (34).
Sodyum floridin ölümcül etkilere sahip olduğu uzun zamandır bilinmektedir.
Yüksek dozlarda akut maruziyet sonucunda, ölüm öncesinde ani başlangıçlı bulantı,
kusma, kramp tarzında karın ağrısı ve ishal bildirilmiştir. Bazı olgularda ise klonik
konvülziyonlar ve pulmoner ödem gözlenmiştir (35). Bu olguların çoğunluğu, sodyum
florid içerikli insektisitlere, kabartma tozu ya da un zannederek maruz kalmış kişilerdir.
Hodge ve ark. (36), sodyum floridin ölümcül dozunu 5–10 gr (32–64 mg
sodyumflorid/kg) olarak rapor etmişlerdir.
Floridlere oral maruziyet sonrası insan ve hayvanlarda endokrin, gastrointestinal,
hematolojik, kas-iskelet sistemi, hepatik, renal, respiratuvar, kardiyovasküler,
immünolojik ve lenforetiküler, nörolojik, reprodüktif, gelişimsel etkiler incelenmiştir.
2.1.5.1. Endokrin Etkileri
Yapılan bir çalışmada, içme suyuyla yüksek dozda flor verilen sıçanlarda;
azalmış T4 düzeyleri ile artmış T3 uptake oranları saptanmıştır (36). Farelere 3,2
mg/kg flor vererek yapılan bir çalışmada tiroid bezinin iyot uptake oranının önemli
ölçüde azaldığını göstermişlerdir (37) .
Hindistan‟da, içme sularında yüksek florid bulunan yerleşim birimlerinde
yaşayan bireylerin, serum T4 düzeylerinin önemli ölçüde arttığı, serum T3 ve TSH
düzeylerinde anlamlı farklılıklar olmadığı, serum epinefrin ve norepinefrin
düzeylerinin arttığı tespit edilmiştir (38). Bir çalışmada da yüksek flor düzeyinde T3,
T4, TSH, radyoaktif iyot uptake‟i değerlendirilmiş ve TSH‟ nın arttığı, T3‟ün azaldığı
saptanmıştır (39). Aynı çalışmada, idrar flor düzeyinin vücuttaki flor düzeyindeki
değişiklikleri belirlemede önemli olduğu saptanmıştır. Yapılan bir çalışmada, 13
bölgede inspeksiyonla guatr prevelansı ile içme sularında iyot, flor ve sertlik ilişkisi
6