r - Fen Bilimleri Enstitüsü - Dokuz Eylül Üniversitesi
r - Fen Bilimleri Enstitüsü - Dokuz Eylül Üniversitesi
r - Fen Bilimleri Enstitüsü - Dokuz Eylül Üniversitesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
9<br />
Kristale belli bir açıyla gelen elektromanyetik dalga kristale çarptığında her<br />
atomda ışımanın bir kısmı saçılır. Şekildeki iki ardışık düzlemden yansıyan iki dalga<br />
arası yol farkı; 2dsinθ ‘dır. Kırınan dalgaların aynı fazda olabilmesi için yol farkı λ<br />
dalga boyunun, tam katları olmalıdır.<br />
nλ=2dsinθ ( Bragg yasası) (2.4.1)<br />
İncelenen kristaldeki düzlemlere gelen X-ışınlarının kırınıma uğrayabilmesi için<br />
sinθ birden daha büyük olamayacağı için kullanılacak ışığın dalga boyu, kristalin<br />
düzlemler arası mesafesinin 2 katından daha küçük olması gerekir. O halde λ≤2d<br />
şartı sağlanmalıdır. Bu şart bize görünür ışığın kırınım olayında neden<br />
kullanılamadığını açıklar (Yılmaz, 1997).<br />
Düzlem aralığı bilinen bir kristal üzerine monokromatik X-ışınları<br />
gönderildiğinde, kırınım saçakları incelenerek dalga boyu bulunabilir. X-ışınlarının<br />
dalga boyu bilindikten sonra Bragg yasası yardımıyla yapısı bilinmeyen kristaller<br />
incelenir. Buna X-ışını kristalografisi denir. X-ışını kristalografisi sayesinde DNA<br />
molekülünün yapısı belirlenmiştir.<br />
X-ışınları<br />
X-ışını<br />
tüpü<br />
Kristal<br />
Kırınan X-ışını<br />
X-ışını Dedektörü<br />
Şekil 2.5 X-ışınlarının bir kristalden geçtikten sonra oluşturduğu kırınım deseni
Change language