r - Fen Bilimleri Enstitüsü - Dokuz Eylül Üniversitesi

17
Burada h i
biçiminde gösterilen vektörler, (hkl) yi betimlemektedir. Bunun
∗
hermityen bir matrise ait bir determinant olduğunu, F ( h) = F( −h)
eşitliğinden
yararlanarak kolayca bulabiliriz. Bu eşitsizlikler, yansımaların şiddetli olup
olmamasına bakılmaksızın deneysel olarak toplanan genlik bilgileriyle
birleştirildiğinde bize bu yansımaların fazlarını bulma olanağı sunan, keyfi
büyüklükteki n sayısına bağlı olan en genel eşitsizliklerdir. Bu eşitsizlikleri daha
kullanışlı hale getirebilmek için “birimsel yapı faktörü” veya “normalize yapı
faktörü” gibi yeni niceliklerin tanımlanmasına gereksinim duyulmuştur.
Direkt yöntemler, matematiksel bağıntılar yardımıyla, deneysel olarak elde edilen
şiddet verilerinden fazların hesaplanmasını sağlar. Bu yöntemde, şiddetli
yansımaların yapı faktörleri kullanılarak elde edilen bağıntılar yardımıyla faz farkları
arasında bazı bağıntılar elde edilir. Genel olarak bir dalganın genliği ve fazı
birbirinden farklı nicelikler olup, direkt yöntemlerle bu nicelikler ilişkilendirilebilir.
Direkt yöntemlerde öncelikle güçlü yansımalar göz önüne alınarak yapı
faktörlerinin yardımı ile faz farkları arasında çeşitli bağıntılar elde edilir. Bu
bağıntıların sayısının çok olması sonuca gitmeyi kolaylaştırır (Güneş 2008, Türtekin,
2000, Sevinçek, 2006).
3.3.1 Normalize Yapı Faktörü
Direk yöntemlerde kullanılan tanımlardan birisi olan normalize yapı faktörü,
Karle ve Hauptman tarafından şu şekilde tanımlamıştır.
F( h)
E( ) =
Σ
h (3.3.1.1)
( ) 1 2
ε
Normalize yapı faktörü E(h), yapı faktörünün içerdiği özellikleri bozmadan, bütün
yansımaların normalizasyonuna izin vererek, θ’ ya bağımlılığın kaldırılmasını sağlar.
normalize yapı faktörü, sadece atomların düzenlenişine ve atom sayılarına bağlıdır.