12.07.2015 Views

abd devlet yapısı

abd devlet yapısı

abd devlet yapısı

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Amerika’n¨n Kurucu Atalar¨ndan veulusun üçüncü ba∆kan¨ olan ThomasJefferson, Federalist Yaz¨lar’¨ “hükümetilkeleri konusunda... bugüne de·in...yaz¨lm¨∆ en iyi de·erlendirme” olaraktan¨mlam¨∆t¨r. 19’uncu yüzy¨l ¿ngilizfilozofu John Stuart Mill’e göreFederalist (85 k¨sa makaleden olu∆anderlemeye genellikle verilen isim)“federal hükümet konusunda elimizdebulunan en e·itici inceleme”ydi. Ak¨ll¨Frans¨z siyasal yorumcu Alexis deTocqueville bunun “her ülke <strong>devlet</strong>adam¨n¨n bilmesi gerekli mükemmelbir kitap” oldu·unu dü∆ünmü∆tü.Yirminci yüzy¨lda tarihçiler, hukukçularve siyasal bilimciler Federalist’inBirle∆ik Devletler’de yaz¨lm¨∆ en önemlisiyasal felsefe ve hükümet uygulamas¨yap¨t¨ oldu·u konusunda genelliklegörü∆ birli·i içindedirler. Eser,Eflatun’un Devlet, Aristo’nun Siyasetve Hobbes’in Leviathan’¨ ile e∆de·erligörülmü∆tür. Ayr¨ca, Latin Amerika,Asya ve Afrika’daki yeni uluslar¨nönderleri taraf¨ndan, kendi anayasalar¨haz¨rlan¨rken ba∆vuru belgesi olarakkullan¨lm¨∆t¨r.Philadelphia’da 16 Eylül 1787’deAnayasa tasla·¨n¨ imzalayan temsilciler,bu yasan¨n 13 eyaletten dokuzununkurucu meclisleri taraf¨ndan kabulündensonra yürürlü·e girmesini kararla∆t¨rd¨lar.Kararda yer almamakla birlikte,iki anahtar eyaletin – New Yorkve Virginia – olumsuz oy kullanmas¨,büyüklükleri ve güçleri nedeniyle, tümçabalar¨ y¨kabilirdi. New York veVirginia temsilcilerinin Anayasa konusundakigörü∆leriçokfarkl¨yd¨. NewYork valisiGeorge Clintonise muhalefetinidaha ba∆tanaç¨klam¨∆t¨.FederalistJames Madison Yaz¨lar gibibüyük övgüylekar∆¨lanm¨∆ ve etkili olmu∆ bir yap¨t¨n,bilim ve hükümet konular¨nda uzun birya∆am boyu elde edilmi∆ deneyiminürünü oldu·u dü∆ünülebilir. Gerçektenbu yap¨t¨n önemli bir bölümü, büyükbir h¨zla yazan – zaman zaman tek birhaftada dört makale – iki genç adam¨n,32 ya∆¨ndaki New York’lu AlexanderHamilton ile 36 ya∆¨ndaki Virginia’l¨James Madison’un kaleminden ç¨km¨∆t¨.Sonradan Yüksek Mahkemeninilk ba∆kanl¨·¨na atanacak olan dahaya∆l¨ bilim adam¨ John Jay de mektuplar¨nbe∆ini yazm¨∆t¨.Devrim s¨ras¨nda Washington’un yard¨mc¨lar¨ndanolan Hamilton, Madisonve Jay’dan bu ya∆amsal projede kendisinekat¨lmalar¨ ça·r¨s¨nda bulundu.Amaçlar¨, New York kongresini henüzkaleme al¨nm¨∆ olan Anayasay¨ onaylamayaikna etmekti. New York gazetelerineortak “Publius” takma ad¨yla amaayr¨ ayr¨ bir dizi mektup göndereceklerdi.Mektuplar¨nda Anayasay¨ anlatacakve savunacaklard¨.Hamilton, giri∆imiba∆latt¨;tart¨∆¨lacak konular¨ns¨ras¨n¨belirledi; vebu konular¨nço·unu 51mektubundaetkin bir biçimdeinceledi.AncakAlexander HamiltonMadison’un 29mektubundaki, samimiyet, denge vegüçlü mant¨k onlar¨n en çok an¨lacakbelgeler haline gelmesini sa·lad¨. Ekim1787 ile May¨s 1788 aras¨nda yaz¨lm¨∆olan Federalist Yaz¨lar’¨n, Anayasan¨nNew York taraf¨ndan isteksizce onaylanmas¨konusunda kesin etkisi olupolmad¨·¨ aç¨k de·ildir. Yine de, bumektuplar¨n anayasa konusunda yaz¨lm¨∆en güçlü yorumlar haline geldi·ive öyle de kalaca·¨ ku∆kusuzdur.YEN¿ B¿R TÜR FEDERAL¿ZMFederalist Yaz¨lar’da ba∆ vurulan ilkve en aç¨k yakla∆¨m federalizme yenibir tan¨m getirilmesiydi. Bask¨c¨ birmonar∆i kar∆¨s¨nda henüz bir devrimkazanm¨∆ olan eski Amerikan kolonilerihalk¨, bunu bir ba∆ka merkezi ve denetimalt¨nda olmayan rejimle de·i∆tirmekniyetinde de·illerdi. Buna kar∆¨n,Konfederasyon Maddeleri dönemindeeyaletler aras¨ndaki bireysel k¨skançl¨kve rekabet yüzünden olu∆mu∆ bulunanistikrars¨zl¨k ve düzen bozuklu·u yüzündençektikleri s¨k¨nt¨lar, onlar¨ulusal gücün hat¨r¨ say¨l¨r bir biçimdeartt¨r¨lmas¨n¨ kabullenecek durumagetirmi∆ti. Federalist Yaz¨lar’¨n baz¨lar¨nda,ba∆ka ülkelerde hiç ba∆ar¨lamam¨∆yeni bir dengenin sa·lanabilece·isavunuluyordu. Gerçekten de Yaz¨lar’¨nkendileri bile, bir liman kenti olan NewYork’un ticari ç¨karlar¨n¨ yans¨tanHamilton’un milliyetçi e·ilimleri ileVirginia çiftçilerinde uzaktaki bir gücekar∆¨ yayg¨nl¨kla var olan ∆üpheyi payla∆anMadison’un çekingenli·i aras¨ndabir uzla∆ma dengesiydi.Madison, Konfederasyon Maddeleridöneminde her eyalete tan¨nan saltegemenlik yerine, ulusal ç¨karlar¨ilgilendirmeyen alanlarda onlara bir“bakiye egemenlik” b¨rak¨lmas¨n¨savunuyordu. ¿leri sürdü·üne göre,Anayasan¨n onaylanmas¨ süreci bilemilliyetçili·in de·il federalizmin birsimgesiydi. ≈öyle diyordu: Bu olur veonay tüm bir ulusu de·il, ba·l¨ bulunduklar¨belirgin ve bireysel Eyaletleriolu∆turan ki∆iler olarak halk taraf¨ndanverilecektir... Bu nedenle, Anayasay¨kuran karar da ulusal de·il federal birkarar olacakt¨r.Hamilton, ulusal ve eyalet hükümetleriaras¨nda, kendi deyimiyle, bir güç“uyumlulu·u” olmas¨n¨ öneriyordu.Fakat, güne∆in çevresinde dönen amaayr¨ konumlar¨n¨ koruyan gezegenlerbenzetmesi, merkezi güce daha çoka·¨rl¨k tan¨yordu. Hamilton ve Jay(onlar da New York’ta ya∆¨yorlard¨) eskiYunan ve ça·da∆ Avrupa’daki, bunal¨mdönemlerinde de·i∆mez biçimde da·¨l¨verenittifaklardan örnekler veriyorlard¨.Federalist Yaz¨lar’¨n yazarlar¨na3233

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!