abd devlet yapısı

S¿YAS¿ PART¿LERAmerika’n¨n Kurucu Atalar¨’n¨n ço·u, genel gönenç için u·ra∆mak yerine birbirleriylerekabete giri∆en kavgac¨ “hizipler” gözüyle bakt¨klar¨ siyasi partilerden nefret ediyorlard¨.Vatanda∆lar¨n, örgütlü guruplar¨n müdahalesi olmaks¨z¨n, ki∆iler için oy kullanmalar¨n¨istiyorlard¨; ancak, bu gerçekle∆medi.1790’lara gelindi·inde, yeni ülkenin ilerleyece·i uygun yolun hangisi oldu·u konusundafarkl¨ görü∆ler zaten ortaya ç¨km¨∆t¨ ve bu kar∆¨t amaçlar¨ ta∆¨yanlar, görü∆lerine destekbulmak için bir araya gelmeye ba∆lad¨lar. Alexander Hamilton’un izleyicileri kendilerineFederalistler ad¨n¨ verdiler; ticaret ve endüstri kurulu∆lar¨n¨n ç¨karlar¨n¨ destekleyecek güçlübir merkezi hükümetten yanayd¨lar. Thomas Jefferson’un izleyicileri kendilerine Demokratik-Cumhuriyetçiler dediler; federal hükümetin s¨n¨rl¨ yetkilere sahip oldu·u, merkezile∆memi∆ve tar¨ma dayal¨ bir cumhuriyeti ye·liyorlard¨. 1828’de Federalistler bir örgüt olarakortadan kalkt¨ ve onlar¨n yerini, o y¨l Andrew Jackson’un ba∆kan seçilmesine muhalefetetmek için ya∆ama geçirilen Whig’ler ald¨. Demokratik-Cumhuriyetçiler, Demokratlar’adönü∆tü ve günümüzde de varl¨·¨n¨ sürdüren iki partili sistem do·du.1850’lerde kölelik sorunu gündemin ba∆¨na geçti ve özellikle, Bat¨’da yeni edinilen topraklardaköleli·e izin verilip verilmeyece·i konusu tart¨∆malar yaratt¨. Whig Partisi ikili oynad¨ve yok oldu; 1854’te yerini, temel politikas¨ köleli·in tüm ülkede yasaklanmas¨ olan CumhuriyetçiParti ald¨. Bu yeni parti alt¨ y¨l gibi k¨sa bir süre sonra 1860’ta Abraham Lincoln’unseçilmesiyle ba∆kanl¨·¨ eline geçirdi. O günlere gelindi·inde, partiler ülkedeki egemen siyasalörgütler olarak konumlar¨n¨ güçlendirmi∆ ve bir partiye ba·l¨l¨k çok ki∆inin bilincindeönemli bir yer kazanm¨∆t¨. Partiye sadakat babadan o·ula geçiyor ve üniformal¨ üyelerinyapt¨·¨ geçit resimlerini ve fener alaylar¨n¨ da içeren çarp¨c¨ kampanya etkinlikleri, pek çokyörede toplum ya∆am¨n¨n bir parças¨n¨ olu∆turuyordu.Zaman zaman, k¨sa bir süre için, oylar¨n bir bölümünü payla∆an üçüncü partiler de ortayaç¨kar. Geçti·imiz y¨llarda en büyük ba∆ar¨y¨ gösteren üçüncü parti, Ross Perot taraf¨ndankurulan ve 1992 ve 1996 ba∆kanl¨k seçimlerinde belirli bir varl¨k gösteren Reform Partisioldu. Jesse Ventura adl¨ bir profesyonel güre∆çi 1998’de seçimlere Reform Partisi aday¨olarak kat¨ld¨ ve Minnesota valili·ini kazand¨. Buna kar∆¨n, üçüncü partiler, en çok destekgören vaadlerini iki büyük partiden biri ya da her ikisi birden benimsedi·i için zorluklahayatta kalabilmektedir.Siyaset bilimleri profesörü Nelson W. Polsby Yeni Federalist Yaz¨lar: Anayasay¨ SavunmaDenemeleri adl¨ kitab¨nda, “Amerika’da seçimle göreve getirilen hemen hemen herkesinsiyasal etiketi ayn¨d¨r, Demokrat ya da Cumhuriyetçi; bu nedenle, her yerde seçmenlerinço·unlu·u bu iki parti için harekete geçmi∆tir,” diye yazmaktad¨r. “Ancak, her yerdekiDemokratlar ve Cumhuriyetçiler ayn¨ de·ildir. Eyaletlerdeki 50 siyasal kültürde görülenbaz¨lar¨ ufak baz¨lar¨ da çarp¨c¨ de·i∆iklikler nedeniyle, Demokrat ya da Cumhuriyetçiolman¨n ya da onlara oy vermenin ne anlama geldi·i konusunda önemli farkl¨l¨klar ortayaç¨kmaktad¨r. Bu farkl¨l¨klar, Amerika’daki iki partili sistemin, asl¨nda yüz partiliye benzeyenbir sistemi maskeledi·ini söyleyenleri hakl¨ ç¨karmaktad¨r.”Buna kar∆¨n, 1920’lere gelindi·inde, bu gösteri∆li halk yak¨nl¨·¨ azalm¨∆t¨. Belediye reformlar¨,kamu hizmeti reformlari, yolsuzluk kar∆¨t¨ yasalar ve politikac¨lar¨n parti kongreleriüzerindeki a·¨rl¨klar¨n¨n yerini alan ba∆kanl¨k ön seçimleri, siyasetin temizlenmesine yard¨mc¨oldu ve bunu çok daha az e·lenceli bir i∆lev durumuna getirdi.Ülkede neden sadece iki siyasi parti kald¨? Amerika’da çok say¨da görevli tek üyeli bölgelerdenseçilmekte ve “çizgiyi ilk geçen” diye bilinen bir seçim galibi saptama yöntemiylerakiplerini yenmektedir. En çok oyu alan seçimi kazan¨r ve bir oran hesab¨ yap¨lmaz. Buuygulama iki-kutupluluk yarat¨lmas¨n¨ te∆vik eder; partinin biri iktidara gelir, di·erigider. “D¨∆ar¨da” olanlar birlikte davran¨rsa, “içeride” olanlar¨ yenme ∆anslar¨ ço·al¨r.108109