abd devlet yapısı

sayfa 107’ den devam1867’de yap¨lan bu resimde Washington,D.C.’deki bir belediye seçimi s¨ras¨ndaAfrikal¨-Amerikal¨lar oy kullan¨rken birAfrikal¨-Amerikal¨ seçim görevlisi demasada otururken görülüyor.ve yoksullar¨n oy kullanmas¨n¨n eyaletlertaraf¨ndan k¨s¨tlanabilmesini sa·lamaçabalar¨ndaki son birkaç yöntemdenbiri daha ortadan kald¨r¨lm¨∆ oldu.Oy kullanma hakk¨n¨n yayg¨nla∆t¨r¨lmas¨için Aanayasada son bir de·i∆iklikdaha yap¨ld¨. ABD’nin 1960’lardave 1970’lerin ba∆lar¨nda ViyetnamSava∆¨na bula∆mas¨ ile, ilk kez DevrimSava∆¨ s¨ras¨nda tart¨∆¨lan ve ondansonra da her sava∆a kat¨l¨∆ta yinelenenbir görü∆ü yeniden canland¨rd¨: ülkesiiçin silaha sar¨lacak ya∆ta olan herkesoy verebilecek kadar da ya∆l¨yd¨.1971’de onaylanan 26’nc¨ De·i∆iklik’le,oy kullanma ya∆¨ 21’den 18’e indirildi.Günümüzde, ABD’de do·mu∆ ya dauyru·una girmi∆ ve 18 ya∆¨ndan büyükhemen hemen her yeti∆kin Birle∆ikDevletler vatanda∆¨n¨n oy kullanmahakk¨ vard¨r. Yaln¨z, belirli eski suçlular¨nve ruhsal engelli olduklar¨ saptananlar¨noy kullanmalar¨ yasalarlaengellenmektedir.DOLAYSIZ DEMOKRAS¿ABD seçim politikalar¨nda son günlerdeortaya ç¨kan en önemli sorun, kimlerinoy kullanabilece·i de·il, bu hakkasahip olan kaç ki∆inin zaman ay¨r¨poy kullanma zahmetine katlanaca·¨d¨r.Günümüzdeki ba∆kanl¨k seçimlerindebu oran yakla∆¨k olarak yar¨ yar¨yad¨r.1876 seçimlerine kat¨l¨m yüzde 81,1olarak en üst düzeyine eri∆ti. 1880’lerve 1890’lar boyunca bu oran ortalamayüzde 80 oldu ve giderek azal¨p 1924’teyüzde 48,9’a dü∆tü. Demokrat Parti’nin1930 Büyük Bunal¨m¨ s¨ras¨ndaolu∆turdu·u “Yeni Düzen Koalisyonu”günlerinde seçmenlerin ilgisi yenidenartt¨ ve ortalama kat¨l¨m oran¨ yüzde60 dolay¨nda gerçekle∆ti. 1968’dekat¨l¨m yeniden azalmaya ba∆lad¨ ve1996 ba∆kanl¨k seçimlerinde yüzde49,1’e kadar dü∆tü.Oy kullanmayanlar¨n say¨s¨ndaki art¨∆pek çok ki∆inin huzurunu kaç¨rmaktad¨r.Siyaset bilimcisi A. James ReichleyAmerikan Usulü Seçim adl¨ kitab¨nda,“Son günlerde, kamu yoklamalar¨n¨nsonuçlar¨ ve uzman gözlemcilerin yak¨nmalar¨,Amerikan seçim sistemindesorunlar bulundu·u yönünde yayg¨nbir duygu oldu·unu gösteriyor,” demektedir.“Baz¨ ki∆iler, bu sorunlar¨nönemsiz oldu·una ve ¨l¨ml¨ reformlarlaa∆¨labilece·ine inanmakta; baz¨lar¨ isesorunun çok daha derinlere indi·inive ancak yayg¨n siyasal bir ameliyatlaiyile∆tirilebilece·ini ve hatta toplumsaldüzende yap¨lacak geni∆ çapl¨ de·i∆ikliklerinde buna eklenmesi gerekebilece·inidü∆ünmektedirler. Seçim kampanyalar¨naçok para harcand¨·¨ vekampanyalar¨n uzun sürdü·ü, kamudaadaylara ili∆kin alg¨lamalar¨n biçimlenmesindemedyan¨n büyük rol oynad¨·¨ve hem adaylar¨n saptanmas¨nda hemgenel seçimler üzerinde özel ç¨karlar¨ngereksiz etki yapt¨·¨ da yak¨nmalar aras¨ndad¨r.”Çok say¨da gözlemci, ABD’de dahadolays¨z olan ve daha az temsile dayananbir demokrasiye gereksinim bulundu·unainanmaktad¨r. Sözgelimi,televizyonda yay¨mlanan ve seçmenleringerek seçilmi∆ yetkililerle gereksesiyasal adaylarla do·rudan konu∆abildikleribelediye meclisi toplant¨lar¨,halk¨ “yetkili k¨lma”n¨n bir yolu olarakte∆vik edilmektedir. Oya ba∆vurmagiri∆imleri, referandumlar ve azil seçimleriuygulamalar¨ h¨zla artmaktad¨r.Yöntemler eyaletten eyalete de·i∆meklebirlikte bu giri∆imler, genel olarak,önerilen belirli yasa tasar¨lar¨na ili∆kindilekçelere gerekli say¨da imza toplayarakseçmenlerin eyalet yasama organlar¨n¨atlamalar¨na, hatta baz¨ eyaletlerdeanayasa de·i∆ikliklerini bile do·rudando·ruya seçim pusulalar¨na yazmalar¨naolanak sa·lamaktad¨r. Referandumlar,kamunun onay¨n¨ almak için, sözgelimitahvil ç¨kararak para toplamaamac¨ güden belirli tür yasalar¨n oyasunulmas¨n¨ gerektirmektedir; seçmenler,eyalet yasama organlar¨ taraf¨ndankabul edilmi∆ olan yasalar¨n iptali içinde referanduma ba∆ vurabilirler. Azilseçimleri, i∆ ba∆¨ndaki yetkililerin ola-·an süreleri dolmadan önce görevdenal¨n¨p al¨nmamalar¨na oy sahiplerincekarar verilebilmesine olanak sa·lar.24 eyalette yap¨lmas¨na izin verilen oyaba∆ vurma giri∆imleri özellikle Bat¨’daçok tutulmakta olup Oregon’da 300’dençok, California’da 250’den çok veColorado’da yakla∆¨k 200 kez gerçekle∆tirilmi∆tir.Çe∆itli eyaletlerde, mesleklerinve i∆letmelerin düzenlenmesi,sigara yasa·¨ yasalar¨ ç¨kar¨lmas¨, araçsigorta prim rayiçleri saptanmas¨, kürtajhakk¨ kullan¨lmas¨, kumar oynaman¨nyasalla∆t¨r¨lmas¨, marihuanan¨n ilaçolarak kullan¨lmas¨, nükleer enerjidenyararlan¨lmas¨, silah kullan¨m¨n¨nk¨s¨tlanmas¨ benzeri çok çe∆itli konularseçim pusulalar¨nda yer alm¨∆t¨r.VATANDA≈LARINSORUMLULUKLARIBirle∆ik Devletler vatanda∆lar¨n¨n,onlara, pek çok ki∆inin kutsal sayd¨·¨özgürlükleri sa·layan haklara sahipbulunduklar¨ aç¨kt¨r: istedikleri gibidü∆ünme; bu görü∆lerini, seçtikleritemsilcilerine bireysel olarak bildirmeya da küçük ya da büyük topluluklarhalinde aç¨klama; istedikleri gibi tap¨nmaya da hiç tap¨nmama; üzerlerinin,110111