el sanatlar dergisi(7) MATBAA.indd - İSMEK - İstanbul Büyükşehir ...

yeşil, yavruağzı renkleridir ve altın kullanılmıştır. Motif tasarımları16. yüzyılın önemli özelliği olan sazyolu tarzındaçalışılmıştır. Üç bölüm bordür üzerinde bordürün aralarındaşemse içerisinde rumi kompozisyon bulunmaktadır.Son cemaat yerindeki pencerelerin üst alınlıklarında çinipanoların içinde ayet-i kerime yazıları bulunmakta ve kenarbordürleri turkuvaz renklidir. İçlerinde beyaz renklipenç ve rumiler tasarlanmıştır. Camii süslemesinde kalemişlerikubbelerde ve yarım kubbelerle aslan göğüslerindeyer almaktadır. Kubbe ortasında ve yarım kubbelerinortasında aslan göğüslerinin kubbelerin ortasında merkeziolarak ayet-i kerime yerleştirilmiştir. Mahfil altlarındakiçapraz tonozların orta köşelerinde çintemani motifi yerleştirilmiştir.Camii içerisinde büyük levhalarda "Allah","Muhammed" lafzı ve dört halifenin ismi bulunmaktadır.Zeminleri yeşil olup yazılar ahşap üzerine kabartma yazılmıştır.Mihrap mermerdir. Üzerinde mescit yazısı kabartmayazılmıştır, zemin yeşildir. Minber mermer malzemeüzerine oyma işçiliklidir. Üzerinde rumi kompozisyonlaryer almakta ve altın varak kaplamalıdır. Caminin minaresidaha önceki onarımda barok süslemeli olup, daha sonrasivri kurşun külahı ile günümüzdeki halini almıştır. Külliyeduvarının köşesinde bulunan sebilin, Abdülaziz dönemindeDolmabahçe -Tophane Caddesi’nindüzenlenip genişletilmesi sırasında burayataşınarak yerleştirildiği söylenmektedir.14,10 m çapında bir kubbe ileörtülü olan hamam, caminin sağtarafında tek hamam olarak yapılmıştır.Hamamın yapımı ile ilgilibelge 23 Muharrem 991/1583 tarihliolduğuna göre, külliyenin yapımıbu tarihe kadar sürdüğü düşünülmektedir.Batı tarafında bir girişe sahip olanhamamın duvarları taş ve tuğla olarak karma teknikteörülmüştür. Hamam mimarisinde değişik bir sistem uygulanarakılıklık bölümleri hemen camekânın arkasında yeralmayıp, yanda, çok küçük mekânlar halindedir sıcaklıkbölümü ise, yuvarlak bir merkezi kısma, yıldız biçimindekemerlerle açılan tiptedir.Medrese, hamam gibi medrese de tuğla hatıllı taş örgülükarma teknikte inşa edilmiştir. Kare planda olup revaklıavlu etrafında 18 hücre sıralanır. Kuzeyde olan bir tanesigiriş bölümüdür, medrese ortasında hazireye çıkıntı halindebüyük kubbeli dershane-mescit yer alır. Caminin kıbletarafında ve denize daha yakın bir yerde olan türbe, dışduvarları ile sekizgen biçiminde, kesme taş yapılı bir binadır.Türbenin mimarisinde, benzerine pek rastlanmayandeğişik bir uygulama görülür. Üstünü, genellikle türbelerinçoğunda olduğu gibi iç içe çifte kubbe örter. Türbeningirişi derince bir nişin içindedir, içeride ise, girişlerin karşısındayer alan iki sütun, giriş nişinin masif duvarlarıyla,kubbeyi taşıyan kemerlere destek olmuştur. Caminin yantarafında ve türbe etrafındaki hazirede çok sayıda mezarvardır. Bunların arasında bazı Türk denizcilerinin kabirleride bulunmaktadır. Aralarında, Fındıklı sırtlarındaki DefterdarEbu’l-Fazl ve Beyoğlu’ndaki Ağa camilerindengetirilen mezar taşları da yer almaktadır.Burada matematikçi Hasan Fuad Paşaile Kaptan-ı Derya Ateş MehmedPaşa’nın kabirleri de görülür.Bibliyografya:Semvi Eyice; İstanbul Ansiklopedisi,Kılıç Ali Paşa Külliyesi, s.558-557Halil Ethem; Camilerimiz, s.70-72R.M.Meriç; Mimar Sinan Hayatı Eseri,Ankara,1964, s.26-46151