Hoca Ali Rıza tablosuz<strong>el</strong>e duyulan özlem de yine günümüzde antikanın değeriniartırmıştır. Her eski eşya antika mıdır? Elbette ki olamaz.Eski eşya aranıldığında daha kolay bulunan, taşınması veucuz olması sebebiyle tercih gören, sanat ve estetik olarakbir kaygı güdülmeden yapılan, günlük hayatta çokçakullanılan eşya sınıfıdır.Merakın Mesleğe Dönüştüğü Nokta: AntikacılıkAntika toplayan, ticaretini yapan, satan ve satın alankişilere “antikacı” denilmektedir. Antikacılarınarkeoloji, sanat tarihi ve tarihkonularında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.Ülkemizde antikanın meslekhaline g<strong>el</strong>mesi 19. yüzyıla dayanır. Antikasatışı ülke içinde yapılmakta, koleksiyonerçağdaş bir resim alsa dahi ülke dışınaçıkarmak istediğinde Ayasofya Müzesi’nebaşvurup onay almaktadır. Ayrıca antikacıbizim kültürümüze ait bir eşya ya da objeninyabancılara gitmemesi konusunda hassasiyetgösterm<strong>el</strong>idir. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat VarlıklarınıKoruma Kanunu ile yeraltı, yer üstü, sualtı taşınır ve taşınmaz eserler koruma altınaalınmıştır.Eski eser ticareti, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nınizniyle yapılmaktadır. İstanbul’da Kapalıçarşı,Nişantaşı, Kadıköy, Tophane, Üsküdar veMecidiyeköy’de bu işle meşgul olan esnaflar hâlâmevcuttur. Çoğu esnaf bu işe geçmişin kokusunuduymak, eski zamanların sesini işitmek ve aynı zamandapara kazanmak için başlamış, işin sermayesiolarak da geçmiş yıllara duydukları merak vesaygıyı göstermişlerdir.Antika işiyle uğraşmak isteyenlerin maddi imkânlarının iyiolması gerekir. Antika pahalı bir uğraş olduğu için beklenmedikyerden iyi bir sanat eserine rastlayınca ani kararvermek gerekeceğinden maddiyatın hazırda bulunmasışarttır. Bu işle ilgilenmek için önc<strong>el</strong>ikle geçmişe ilgi, sabır,zaman, bilgi, estetik anlayış ve merak gerekir. Antikakoleksiyoncusu önc<strong>el</strong>ikle neyin koleksiyonunu yapacaksaonunla ilgili bulabildiği kadar kaynak bulup kitap okumalıve koleksiyonculuğa öyle başlamalıdır. Bu gazoz kapağıda olabilir, madalyalar da, fermanlar da olabilir.Eğer bilgisi yoksa aynı eserden fazlaca toplar ve<strong>el</strong>indekiler eşya yığını olmaktan öteye geçemez.Koleksiyoncuların en çok ilgilendikleri antikalarşunlardır: cam eşya, saatler, metal eşya (altın, gümüş,kral madeni, pirinç), mobilya, seramik,pors<strong>el</strong>en, halı ve kilimdir. Ülkemizde isekartpostallar, çeşitli ünlülerin mektuplarıve zarfları gibi kâğıt üzerine koleksiyonlarda fazlaca toplanır. Resimler,hat eserleri ve tombaklar daha çokgörs<strong>el</strong> amaçla alınır.El İşçiliği ve İnce Bir Zevkin Ürünü OsmanlıAntikalarıEl işçiliği ve estetik açıdan en iyi antikaOsmanlı dönemi antikalarıdır. 16. yüzyılKanuni döneminden Sultan III. Murat dönemininsonuna kadar olan yıllarda Osmanlıdöneminin en önemli, en muhteşem sanat eserlerimeydana g<strong>el</strong>miştir. Ganimet ve savaşg<strong>el</strong>irlerinden Topkapı hazinesi dolmuş venakkaşhan<strong>el</strong>er kurulmuştur. Osmanlı <strong>sanatlar</strong>ınıbugünlere taşıyan ustaların işleri,bu atöly<strong>el</strong>erden çıkmıştır. Bu atöly<strong>el</strong>er84
için İran’dan g<strong>el</strong>en ustalar, dönemin sanatçılarına eğitimvermiş ve özgün tasarımlar meydana g<strong>el</strong>miştir. Bu desenlerg<strong>el</strong>eneks<strong>el</strong> <strong>sanatlar</strong>a, cilt kapaklarına, Bursa’da dokunançatmalara, İstanbul’da dokunan kemha kumaşlarına,kaftanların üzerindeki nakışlara ve tombaklara yansımıştır.O dönemin eserleri Osmanlı Devleti’nin en büyük veen muhteşem antikalarıdır. Aynı dönemlere ait Fransız veRus antikaları da kıymetlidir. Fransızlar mobilya, varak vebronzda; Ruslar gümüş, altın ve resimde çok iyi örneklervermiştir. İngilizler antika konusunda en meraklı, antikakoleksiyonerliği ve korumacılığında en başarılı ülkedir.Âsâr-ı Kadîme’de Aykırı ParçalarÂsâr-ı kadîmede en önemli eser “aykırı parça” olarak anılır.Bu parça kendi döneminin en nadir, en gösterişlive en önemli eseridir. Sahibi için gerek parasalgerekse manevi anlamda bir cevherdir. Bunaörnek olarak Osmanlı tombak şerbetlik, Beykozpiştov gülabdan, Kanuni Sultan Süleymandönemine ait Necefli maşrapa, Mevlevibir ustanın yaptığı bir saat sayılabilir.TombaklarAltın her çağda çok değerli ve azbulunan bir metal olduğundan hereşya altından yapılamamış, onun yerinetombak eserler kullanılmıştır. Osmanlıİmparatorluğu’nda en çok iki alanda tombakkullanılmıştır. Bu alanlardan ilki leğen,ibrik, kapaklı sahan, maşrapa, kahve stili, gülabdan,fincan zarfı, kandil, tas, güğüm, buhurdangibi günlük eşyalardır. Bir diğeri ise miğfer,kalkan, at koşum takımı, kılıç, tören alemi gibi askerimalzem<strong>el</strong>erdir.Tombak ŞerbetlikÇift tombak şamdanYukarıda sağda görülen 18. yüzyıl sonu 19.yüzyıl başı yapılmış şaheser nadide bir şerbetlik.Yüksekliği 70 cm. Dövme tekniği ile bakırdan yapılmış,kakma kabartma tekniği ile yukarıdan aşağıya doğrudilimlenerek, üzeri yaprak ve çiçek motifleriyle bezenmiştir.Kapak tutamağı gerçek bir çiçek gibi nakşedilmiştir.Kolay taşınabilmesi için yapraklardan oluşan kulpların üstüneve musluğuna birer kuş kondurulmuştur. Bu desenlerbu şahesere hayat vermiş, kuşlar şerbet içmeye g<strong>el</strong>mişşekildedir. Üç pençe ayaklı geometrik şekillere benzemiştombak kaidesi bu ihtişamı bütünler.Beykoz CamlarıOsmanlı cam sanatı, 18. yüzyıl sonları ve 19. yüzyıl başlarınadoğru Sultan III. S<strong>el</strong>im’in Mehmed Dede isimli birMevlevi dervişini cam sanatını öğrenmek ve g<strong>el</strong>iştirmeküzere İtalya’ya göndermesiyle g<strong>el</strong>işmiştir. MehmedDede, Avrupa’da Venedik cam işçiliği tekniğiniöğrenip g<strong>el</strong>iştirdikten sonra Beykoz’dabir imalathane kurmuş ve üretime başlamıştır.Sarayın desteğiyle bu imalathanede saydamve süt renginde (opalin) billur su bardakları,kâs<strong>el</strong>er, koku şiş<strong>el</strong>eri, laledanlar,çeşm-i bülbüller, şekerlik ve çiçeklikler,tabak ve vazolar üretilmiştir.Antika piyasasında Beykoz işi olarakbilinen bu cam eserler, altın yaldızve boya kullanılarak çiçek motifleriylebezenmiş, opalin gülabdanlarkuş şeklinde yapılmıştır. Zaman içindePaşabahçe, Çubuklu ve İncirliköy’de decam atöly<strong>el</strong>eri açılmıştır.Beykoz GülabdanTombak şerbetlikGülsuyu serpmek için kullanılan, dibi ve gövdesigeniş, ağzı dar kaplara “gülabdan” denir. Gülabdanlarmetalden yapıldığı gibi cam ve seramikten de yapılır.Yuvarlak tabanı içinde armudi gövdesi mevcuttur.Gövde yukarı doğru sivrilerek gülabdanınboğaz kısmını meydana getirir. Gülsuyununakacağı tepe kısmı çoğunlukla gül motiflisüzeklidir. Cam ve seramik olanlarınsa tepe-85
- Page 2:
BUSAYIDA061622Türk Hat veCilt Sana
- Page 9:
dan Emin Barın’ın pergament cil
- Page 12:
Rahmetli Necmettin Okyay üstadın
- Page 17:
Kutsal kitabı yazan hattatların r
- Page 21 and 22:
min üzerine yeşil renk altın kul
- Page 23 and 24:
Resim 3- Kur’an-ı Kerim’den ik
- Page 25 and 26:
Resim 8- Mekke’de Kabe’nin bir
- Page 27 and 28:
Resim 11- Sandık, Kahire, Memluk d
- Page 29 and 30:
Resim 15- Aslan şeklinde süslü e
- Page 31 and 32:
Resim 18- Erzurumlu Mustafa Darir
- Page 33 and 34: Her sanatkâr kendi devrinden konu
- Page 35 and 36: yeni hayat tarzı arasındaki amans
- Page 37 and 38: midir? Düşüncemize göre meselen
- Page 39 and 40: Çemberlitaş’ta bir atölye...Ö
- Page 41 and 42: dığının altını çizenSevan B
- Page 43 and 44: konudaki çizgileri çok keskin. Ö
- Page 45 and 46: Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver, T
- Page 47 and 48: *** SÜNBÜL EFENDİMNÂME ***[1] S
- Page 49 and 50: nin” demiş. Fakat [Mehmed Bey] a
- Page 51 and 52: ---Bu cihân bâğına geldim bir m
- Page 53 and 54: çabuk geçtiği nişâneleri. Meza
- Page 55 and 56: lâne-i fakîrânesine eczâcı Uğ
- Page 57 and 58: Çanakkale’nin tarihi yaklaşık
- Page 59 and 60: iki yakasında da tarih boyunca bir
- Page 61 and 62: Bir kahramanlık örneği olan 57.
- Page 63 and 64: Çanakkale seramikleri, Avrupa’da
- Page 66 and 67: “Bugün yüzlerce yıldır yaşam
- Page 68: anlıyorsunuz. Emek ve uzunca bir s
- Page 72 and 73: Çağdaş Sanatı DönüştürenKla
- Page 74 and 75: la bu halının desenini tasarlayan
- Page 76 and 77: leyen, genellikle kuşlar ve kartal
- Page 78 and 79: Hoca Ahmet Yesevi Türbesidan Müsl
- Page 80 and 81: tirdiği gibi dış payanda sistemi
- Page 82 and 83: Âsâr-ı KadîmeHatice ÜRÜN*Geç
- Page 86 and 87: si düz ve küçük deliklidir. Bu
- Page 88 and 89: Hamdullah’ın üslubunu oğlu ve
- Page 91 and 92: Modern Masallar Diyarı:Dubai ve Ab
- Page 93 and 94: Bedevilik’ten Modernizme Uzanan Y
- Page 95: dislik harikası bu şehir nasıl o
- Page 98 and 99: Dubai Körfezi, Rüzgar Kuleleri, a
- Page 100 and 101: İSMEK Hat Usta Öğreticisinden El
- Page 102 and 103: kıraatine hizmet etmesi için ilah
- Page 104 and 105: 104
- Page 106 and 107: Geçmişten GünümüzeTürk El San
- Page 108 and 109: lanmış traş önlükleri ve ört
- Page 110 and 111: gelen saat, porselen gibi eşyalar
- Page 112 and 113: neksel Sanatlar Bölümü’nce 20.
- Page 114 and 115: Kitaba İşlenen Medeniyet;Türk Ci
- Page 116 and 117: “Divân”, Niyazi Mısrî, A 384
- Page 118 and 119: “Takvîm al-Tevârih”, Mustafa
- Page 120 and 121: Galata Mevlevîhânesive Kitabeleri
- Page 122 and 123: Galata Mevlevîhânesi, kuruluşund
- Page 124 and 125: Adile Sultan SarnıcıMevlevîhâne
- Page 126 and 127: Ağacın KalbineHat İstiflerini Do
- Page 128 and 129: Kadim ZamanlarınKadim Şehri:Ahlat
- Page 130 and 131: geçen Ahlat, 1040 yılından Selç
- Page 132 and 133: isi göz önünde yapılarak var ed
- Page 134 and 135:
Kahramanmaraş'taCeviz Oyma Sanatı
- Page 136 and 137:
caktır.” diyen Gülaçtı, minbe
- Page 138 and 139:
Ebru; milli kültürümüzün ve ge
- Page 140 and 141:
Tarih Kokan Bir Mekan:Kayseri EviYa
- Page 142 and 143:
leri gözden kaçmıyor... Bebek ka
- Page 144 and 145:
Fırçasız RessamMetin AKARSLANAy
- Page 146 and 147:
tarzı resim kopyaları yapar. Deko
- Page 148 and 149:
Mimar Sinan'ın Osmanlı veBizans'
- Page 150 and 151:
ir yerleşim sonucu işyerlerinin
- Page 152 and 153:
Eser: Vildan BaydemirBarış, Aşk,
- Page 154 and 155:
Büyülü Resim SanatıHatZübeyde
- Page 156 and 157:
İstanbul 2010’a İSMEK'tenGöz K
- Page 158 and 159:
Kadim ŞehirlerİSMEK'te BuluştuHa
- Page 160:
İSMEK EL SANATLARI DERGİSİ YAZI