<strong>REC</strong> BÜLTENİ | haberS T K H İ B E L E R İNehre korumayardımı■ <strong>REC</strong>, dört y›ld›r verilen Tuna BölgeselProjesi (DRP) hibelerinin ilk safhas›n›nhem da¤›t›m› hem de uygulanmas›n›ndenetimini gerçeklefltirdi. Toplam700,000 dolar de¤erindeki hibelerleSTK’lar, Tuna Nehri havzas›nda besinlerve zehirli maddelerden kaynaklanankirlilikle mücadele etti.Hibeler, Tuna Bölgesel Projesi(DRP) taraf›ndan sa¤land›. DRP, Tunahavzas›ndaki ülkelerin, Tuna NehriSözleflmesi’ndeki ve AB çevre mevzuat›ndaki,özellikle de Su ÇerçeveDirektifi’ndeki (WFD) taahhütlerini yerinegetirmek için iflbirli¤i yapmalar›n›kolaylaflt›ran bir giriflim. DRP’ye, BMKalk›nma Program›/ Küresel Çevre Fonu(UNDP/GEF) malî destek sa¤l›yor. DRPhibeleri, iki ana bileflenden olufluyordu.Ulusal hibeler, kirlilikle ulusal ölçekteilgilenen paydafllar›n iflbirli¤ini gelifltirmeyeodaklan›rken; bölgesel hibeler,s›n›r aflan projelerde iflbirli¤ini teflvik etti.Hibe program›n›n ilk safhas› 2002 ile2006 aras›nda flu flekilde uyguland›:Her birinde çeflitli ülkelerden STK’lar›nyer ald›¤› befl bölgesel projeye 216,502ULUSAL HİBELERÜlkeHibe miktarı (dolar)Bosna-Hersek 50,000Bulgaristan 33,470Çek Cumhuriyeti 40,000Hırvatistan 50,000Macaristan 49,822Moldova 40,000Romanya 29,340Sırbistan-Karadağ 60,000Slovakya 45,000Slovenya 40,000Ukrayna 27,950EKOTIMDALGA ETKİSİ: STK hibeleri, Saraybosna’daki bu anti-fosfat projesi gibi projelere destek verdi.dolarl›k hibe sa¤land›. Bu projeler örnektar›m uygulamalar› ile karar alma sürecindehavza temelli yaklafl›mlara odakland›.Tar›msal ve kentsel at›klar, arazi kullan›m›,sulak alanlar›n bozulmas› vesanayi at›klar› konular›yla ilgilenen 60ulusal grubun desteklenmesi için 465,431dolarl›k hibe sa¤land›.<strong>REC</strong>, Tuna havzas›n›n 11 ülkesindekiofisleri arac›l›¤›yla, ulusal ve bölgeselölçekte toplam 65 proje koordine etti vedenetledi.DRP hibelerinin ilk safhas›nda en çokele al›nan sorun, tar›m ve belediye faaliyetlerindenkaynaklanan kirlilik oldu.Tar›msal at›k sorunu, STK’lar›n yaklafl›k%40’› taraf›ndan ele al›n›rken, belli projebafll›klar› aras›nda taflk›n yönetimi, sulamave drenaja ba¤l› kirlilik sorunlar› yerald›. Hibe alanlardan kimileri, ekolojiktar›m yöntemleri ile alternatif k›rsal kalk›nmay›teflvik etti. Hibe alan çal›flmalararas›nda ikinci büyük kategoriyi kentselat›k sular›n toplanmas› ve ar›t›lmas›konusuna e¤ilen projeler oluflturdu. Enküçük kategoride ise sanayi at›klar›n› elealan projeler bulunuyordu.Baz› projeler, do¤al besin so¤urmakapasitesini art›rmak amac›yla, bozulmuflsulak alanlar›n canland›r›lmas›girifliminde bulundu. Baz›lar› da, sulakalanlar›n önemi konusunda toplumsale¤itim ve bilgilendirme çal›flmalar›naodakland›.<strong>REC</strong> hibe yöneticisi Entela Pinguli,hibe alan projelerin, Tuna Nehri’nin kirliliksorununu toplumlar›n gündeminegetirmeyi, paydafllar› <strong>yerel</strong> yetkililerle birlikteçözüm yollar› aramak üzere masayaoturtmay› da baflard›¤›n› belirtti.Hedeflenen paydafllar aras›nda çiftçiler,resmi yetkililer, ö¤renciler, iflletmelerve <strong>planlama</strong>c›lar yer al›yordu. En çokkullan›lan gereçler, lobi faaliyetleri ve fark›ndal›kart›rma etkinlikleri olurken,araflt›rma ve suyun izlenmesi daha az birpaya sahipti.Projenin ba¤›ms›z de¤erlendirmesinigerçeklefltiren Alexander Zinke, “Tunahavzas›nda besin kirlili¤i gibi zor birkonu STK’lar için hiç de kolay de¤ildi;ama küçük ölçekli fonlarla ne kadarsomut ad›m at›ld›¤›n› ve <strong>yerel</strong> toplumunfark›ndal›¤›n›n art›r›labildi¤ini görüncegerçekten çok etkilendim,” dedi.UNDP GEF Tuna Bölgesel Projesi’ninuygulama ve iletiflim uzman› Kari Erik,“hibe program›n›n DRP’nin, <strong>yerel</strong> ölçekteuygulama kapasitesini art›rmas›n›n yan›s›ra, Tuna’n›n çevresel sorunlar›na bireylerinve <strong>yerel</strong> toplumlar›n ilgisini çekmekiçin en önemli gereç oldu¤unu,” belirtti.<strong>REC</strong> Türkiye, Orta ve Doğu Avrupa Bölgesindeki çevre sorunlarınınçözümüne yardımcı olmak amacıyla çalışan, siyasî görüşlerden veçıkar guruplarından bağımsız, kâr amacı gütmeyen, uluslararası birkuruluş olan Orta ve Doğu Avrupa için Bölgesel Çevre Merkezi’nin(<strong>REC</strong>) Türkiye’deki temsilcisidir. <strong>REC</strong> bu hedefe ulaşabilmek içinsivil örgütler, resmi kurumlar, özel sektör ve diğer çevre paydaşlarıarasındaki işbirliğini teşvik etmekte, serbest bilgi paylaşımını veçevre yönetimine toplumsal katılımı desteklemektedir.<strong>REC</strong> 1990 yılında ABD, Avrupa Komisyonu ve Macaristantarafından kurulmuştur. Bugünkü yasal zemini, 29 ülke hükümeti veAvrupa Komisyonu tarafından imzalanan bir sözleşmeye veMacaristan Hükümeti ile yapılan uluslararası bir anlaşmayadayanmaktadır. <strong>REC</strong>’in merkezi Macaristan’da Szentendre’dedir.Hizmet verdiği 17 ülkede; Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan,Çek Cumhuriyeti, Estonya, Hırvatistan, Karadağ, Letonya,Litvanya, Macaristan, Makedonya, Polonya, Romanya, Sırbistan,Slovakya, Slovenya ve Türkiye’de ülke ofisleri bulunmaktadır.<strong>REC</strong>’in mevcut bağışçıları, hükümetlerarası ve özel pek çokkurumun yanı sıra Avrupa Komisyonu ile ABD, Almanya,Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Danimarka, Estonya,Finlandiya, Macaristan, Makedonya, İtalya, Japonya, Letonya,Litvanya, Hollanda, Norveç, Polonya, Slovakya, Slovenya, İsveç,İsviçre, Türkiye ve Birleşik Krallık hükümetleridir.ARNAVUTLUKRr. Durresit P. 11 Shk. 2, Ap. 12TiranaTel/Faks: (355-4) 239-444E-posta: rec@albania.rec.orgBOSNA HERSEKKalemova 3471000 SarajevoTel/Faks: (387-33) 263-050, 209-130E-posta: nseremet@rec.org.baBanya Luka Saha OfisiSlavka Rodica 178000 Banja Luka, RSBosnia and HerzegovinaTel/Faks: (387-51) 317-022E-posta: rec.bl@inecco.netBULGARİSTANTzar Simeon 42, Ap. 21000 SofiaTel: (359-2) 983-4817Fax: (359-2) 983-5217E-posta: rec-bulgaria@rec.orgÇEK CUMHURİYETİSenovazna 211000 PragueTel/Faks: (420-2) 2422-2843E-posta: rec@reccr.czESTONYARavala str 810143 TallinnTel/Faks: (372-6) 461-423E-posta: info@recestonia.eeHIRVATİSTANDjordjiceva 8a Br.10000 ZagrebTel: (385-1) 481-0774Tel/Faks: (385-1) 481-0844E-posta: rec@rec-croatia.hrKARADAĞIvana Crnojevica 16/281000 Podgorica, MontenegroSerbia and MontenegroTel/Faks: (381-81) 210-235,210-236LETONYAPeldu 26/28, 3LV-1050 RigaTel/Faks: (371-7) 228-055E-posta: reclat@parks.lvLİTVANYASvitrigailos g. 7/1603110 VilniusTel: (370-5) 231-0067Tel/Faks: (370-5) 233-5451E-posta: rec@rec.ltMACARİSTANAdy Endre ut 9-112000 SzentendreTel: (36-26) 504-000Faks: (36-26) 311-294E-posta: coh@rec.orgMAKEDONYAIlindenska 1181000 SkopjeTel/Faks: (389-2) 309-0135, 309-0135 or 306-0146E-posta: katarina@rec.org.mkPOLONYAul. Grojecka 22/2402-301 Warsawa, PolandTel: (48-22) 823-8459, 823-9629Faks: (48-22) 822-9401E-posta: recpl@data.plWeb: www.rec.org.plROMANYAStr Episcop Timus nr.4, Sector 1BucharestTel: (40-21) 316-7344, 316-7345Faks: (40-21) 316-7264E-posta: rec@recromania.roSIRBİSTANPrimorska 3111000 BelgradeTel: (381-11) 329-2899Faks: (381-11) 329-3020E-posta: office@recyu.orgKosova Saha OfisiKodra e Diellit Rruga 3Lamela 26, PO Box 16010000 PristinaTel/Faks: (381-38) 552-123E-posta: info@kos.rec.orgSLOVAKYAVysoka 1881106 BratislavaTel: (421-2) 5263-2942Faks: (421-2) 5296-4208E-posta: rec@changenet.skSLOVENYASlovenska cesta 51000 LjubljanaTel: (386-1) 425-6860Faks: (386-1) 421-0939E-posta: recslovenia@guest.arnes.siTÜRKİYEİlkbahar Mahallesi, 15.Cadde,296.Sokak, No:8,06550 Y›ld›z-Çankaya, AnkaraTel: (90 312) 491 9530Faks: (90 312) 491 9540E-mail: info@rec.org.tryeşil UFUKLAR | OCAK - MART 2007 | 28
YEŞİL BAKIŞBilişim TeknolojileriDünyanın gözcüleriİnternet sürdürülebilirlikle kol kola ilerlemeliPavel AntonovKIERENMCCARTHY.CO.UKAF ÖRGÜTÜ: insan hakları eylemcileri, sesleriniduyurmak için teknolojiyi çevrecilerden daha çokkullanıyor.O sihirli harfi üç kez yaz›yorsunuz vebütün dünya karfl›n›za geliyor. Peri masal›gibi de¤il mi? Kaç›m›z bu ‘www’ flifresininard›ndaki sihrin fark›nda? Farkl› dillerdebize sa¤lanan deste¤in, ‹nternet’tenyap›lan ödemelerin ve kablosuz teknolojilerinard›nda yatan mühendislik üstünekaç›m›z k›sa bile olsa durup düflündü?Mükemmel, ifllevsel, eriflimi kolay, tamanlam›yla küresel olan bu kaynak okadar h›zl› geliflti ki, hükümetler de uluslararas›kurulufllar da onu düzenlemekteve denetlemekte zorlan›yor. A¤›n enbüyük cazibesi de bu olmal›; insanlarnerede olursa olsun, resmî denetim olmadanbilgiye ve kaynaklara eriflebiliyor.Ancak sistemin daha da geliflmesi bireflgüdüm gerektiriyor. BM GenelSekreterli¤i, Bilgi Toplumu Dünya Zirvesi(2003-2005) sonras›nda, ‹nternet’in geliflimineyön vermek amac›yla ‹nternetYönetiflimi Forumu’nun (IGF) ilkiniKas›m ay›nda düzenledi. Gündemdeçevre koruma vard›.‹nternet ‹letiflim Teknolojisi ve SivilKat›l›m yard›m›yla Kalk›nman›nYeflillenmesi, zirvedeki atölyelerdenbiriydi. Atölyeyi, Bulgaristan’›n çevreSTK’lar› a¤› Bluelink ve Öncü ‹letiflimDerne¤i (APC), Birleflmifl Milletler AvrupaEkonomik Komisyonu (UNECE) ile birliktedüzenledi. Atölyede, ‹nternet yönetiflimiile sürdürülebilirli¤i iliflkilendirmekiçin, politikalar ve teknik çözümler aras›ndasinerji oluflturulmas› tart›fl›ld›.Ço¤umuz, Bilgi ve ‹letiflim Teknolojisi(B‹T) ile çevre iliflkisinin, elektronik at›kve enerji tüketiminden ibaret oldu¤unudüflünürüz. Oysa UNECE’nin hem ticaretpolitikas› dan›flman› hem de kalk›nmadaB‹T grubunun lideri olan Hans Hansel’egöre B‹T- çevre iliflkisi çok daha kapsaml›.Hansel, ‹nternet’in ve B‹T’in, çevrekorumay› ve kaynaklar›n sürdürülebilirkullan›m›n› kolaylaflt›rmak için sinerjioluflturmada genifl bir potansiyeli oldu¤unubelirtiyor.‹nternet yönetiflimi ve B‹T politikalar›gelecekte flu konularda destek olabilir:• zararl› maddelerin çevreye sal›m›n›azaltmak,• toplumun çevreyle ve insan sa¤l›¤›ylailgili bilgilere eriflimini kolaylaflt›rmak,• çevresel konularda fleffafl›¤› ve iyiyönetiflimi art›rmak,• kaynaklar›n âdil paylafl›m›n› sa¤lamak,• kurumsal sorumlulu¤un geliflmesinedestek olmak,• sürdürülebilir kalk›nmayla ilgili di¤erpolitika alanlar›na destek olmak.Atina’daki belki de en ilginç bulgu,‹nternet yönetifliminin temel ilkeleri ile,sürdürülebilirlik gereçlerinin ilkeleri aras›ndakiparalellikti. UNECE’nin AarhusSözleflmesi bunun en yeni örneklerinden. Karar almasürecini kolaylaflt›rma (yani sorunlar›<strong>yerel</strong> kurumlar›n ele almas›, merkezîyönetimin ise süreci kolaylaflt›r›c› bir rolüstlenmesi) ilkesi, sürdürülebilir kalk›nmapolitikalar›n›n do¤as›nda var, özelliklede ‹nternet Yönetiflimi ve B‹T politikalar›ndageçerli, diyor Aarhus Sözleflmesisekreteryas›ndan Michael Stanley-Jones.‹nternet yönetiflimi ile AarhusSözleflmesi’nin di¤er ortak ilkeleri aras›nda,uluslararas› forumlarda çok paydafl›nbulunmas› ve genifl toplumsal kat›l›msa¤lanmas› var.Hükümetler ve flirketlerin, çevreselveritabanlar› oluflturmas›n› ve bilgiyi paylaflmas›n›zorunlu k›lan düzenlemeler,B‹T için bir di¤er potansiyel. Bununörnekleri Aarhus Sözleflmesi’nde ve busözleflmenin Kirletici Sal›m ve Yay›lmaKay›tlar› protokolünde görülmüfltü.Atina’da, sürdürülebilirli¤in yenili¤iengelledi¤i gibi bir flüphe de ortaya at›ld›ama asl›nda günümüzde yeni yaklafl›mlaragösterilen ilgi, bunun tam tersini sa¤layacak.◗Pavel Antonov IGF’deki IT’yi Yeşillendirmebaşlıklı atölye çalışmasına başkanlık etti.Sivil Toplum Girişimlerini Desteklemeyi SürdürüyoruzBölgesel Çevre Merkezi ( <strong>REC</strong>) Türkiye, Avrupa Komisyonutarafından çevre alanında Türkiye’ye sağlanan malî desteğinönemli bir bölümünü sivil toplum kuruluşlarına dağıtmak üzereyeni hibe programını başlatıyor.Yeni hibe programı ile dernek ve vakıf yapısındaki sivil toplum kuruluşlarınınönderliğinde, çevre ve sürdürülebilir kalkınma alanında geliştirilen projelerdesteklenecek. Önceki programda olduğu gibi bu programda da, ilgili paydaşlarlakurulacak ortaklıklar önem taşıyor.<strong>REC</strong> Türkiye’nin yeni hibe programı, Avrupa Komisyonu’nun hibe uygulamalarındakullandığı PRAG ( AB dış faaliyetlerine yönelik olarak hazırlanmış sözleşmeprosedürleri için Pratik Rehber) kurallarına göre yürütülecektir.Hibe Programı, Kurumsal Kapasite Geliştirme Hibeleri ve Tematik Hibeler başlıklıiki bileşenden oluşmakta olup, son başvuru tarihi her ikisi için de 5 Haziran 2007olarak belirlenmiştir.Hibe başvuru çağrısı 4 Nisan 2007’de yapılıyor.Hibe programı ile ilgili rehber ve ayrıntılı bilgi için;http: //www.deltur.cec.eu.int, http: //www.cfcu.gov.trhttp: //www.rec.org.tr29 | OCAK - MART 2007 | yeşil UFUKLAR