yerel ölçekli planlama yerel toplumların sürdürülebilir ... - REC Türkiye

FORUMsöyleşiZorlu sular Tuna’yı bekliyorUNDP-GEF girişimi olan 17 milyon dolarlık Tuna BölgeselProjesi (DRP) sona eriyor. Tuna Nehri UluslararasıKoruma Komisyonu (ICPDR) icra sekreteri Philip Weller,havzanın karşılaşacağı zorlukları anlattı.Tuna Nehri Projesi’nin (DRP) sonuçlarıbeklentilerinizi karşıladı mı?Tuna’da çevre aç›s›ndan önemligeliflmeler sa¤land›, ancak kal›c› nitelikteolumlu bir sonuca henüz ulaflamad›k.BM Kalk›nma Program›-Küresel ÇevreFonu’nun (UNDP-GEF) yapt›¤› yat›r›mlar›nbaflar›l› oldu¤unu düflünüyorum. Fizikîçevrede çok büyük iyileflmeler sa¤land›.Ancak daha önemlisi, bölgenin, karfl›laflt›¤›sorunlarla bafla ç›kma kapasitesi geliflti veiflbirli¤i mekanizmalar› güçlendi. DRPolmasayd›, ICPDR bu denli güçlü birkurum olamazd›. GEF’in projeden ayr›lmas›asl›nda kötü de¤il, çünkü sorumlulu¤uülkelere b›rak›yor yeniden. Yürütülenetkinlikler için gerekli malî kaynaklar›nbüyük bölümünü zaten Tuna havzas›ndabulunan ülkeler sa¤l›yor; GEF’in malî katk›s›ise, de¤iflimi kolaylaflt›racak bir katalizörifllevi görüyordu.Bu etkinliklerin en büyük baflar›s›; birde¤iflimin gerekli oldu¤u konusundamutabakat oluflturmas›, bu de¤iflim içingereken çaban›n seferber edilmesini sa¤lamas›ve nihayet kolaylaflt›r›c› bir ifllev üstlenmesioldu. GEF’in sa¤lad›¤› kaynaklar,kurum ve bireyleri güçlendirdi, ve onlar›nzaten yapabilecekleri iflleri hayata geçirmelerinikolaylaflt›rd›.Tuna ülkelerinin bundan sonra neyapmaları gerekiyor?Kirlili¤in azalt›lmas› için kararlar al›nmas›,hem flirketlerin hem de hükümetlerinyat›r›mlar yapmas› lâz›m. Ar›tma tesisibulunmayan yerlere bu tesisleri kurmak,ya da buralarda tar›m politikalar› ve uygulamalar›n›de¤ifltirmek için kaynak aktar›lmas›,böylece söz konusu bölgelerin yaratt›¤›kirlili¤in azalt›lmas› gerekecek.Hükümetlerin, nehir tafl›mac›l›¤› ve hidroelektrik santral projelerinin çevreyi hesabakatmas›n› sa¤lamas›; ve böyle projelerde,bal›k göç yollar› veya buna benzer unsurlariçin gerekli yat›r›mlar› yapt›rmas› gerekecek.Prut Nehri, Tuna Deltas› veya SavaNehri havzas› gibi afla¤› Tuna’n›n yan havzalar›ndayürütülen projeler için büyükihtimalle d›flar›dan kaynak sa¤lamam›zgerekecek.fiimdi [bölgedeki hükümetlere]söyleyece¤im fley flu, flimdiye kadaryap›lanlar iflin kolay k›sm›yd›. Ne olmas›ve neler yap›lmas› gerekti¤ini, ne türyat›r›mlara ihtiyaç duyuldu¤unu AB Su‘Hükümetlerin,toplum nezdindeitibar sağlamasa bile,kaynak ayırmak veharekete geçmekkonusundaistekli ve kararlıolduklarını ümitediyorum.’Çerçeve Direktifi kapsam›nda irdeledik.Hükümetlerin, toplum nezdinde itibarsa¤lamasa bile, kaynak ay›rmak veharekete geçmek konusunda istekli vekararl› olduklar›n› ümit ediyorum.Peki bunun maliyeti ne olacak?Hâlâ gerekli maliyeti netlefltirmeyeçal›fl›yoruz, ancak bütün Tuna Nehrihavzas› genelinde milyarlarca avroluk biryat›r›m yap›lmas› gerekti¤i kesin. Tabii iflparayla bitmiyor. Politika de¤ifliklikleribelki o kadar pahal› de¤il ama gerçeklefltirilmesiçok zor. Hükümetlerin, insanlar›ndüflünüfl biçimlerini, al›flkanl›klar›n›ve yürütülen uygulamalar› de¤ifltirmesigerekecek. Tar›m, kentlerde konsantre veh›zl› çözünen deterjan kullan›lmas›,kanalizasyon altyap›s›n›n yönetimi gibialanlarda yeni yaklafl›mlar gelifltirilmesigerekecek.ICPDRKATALİZÖR: Sonuçlardan memnun olmakla birlikteWeller, Tuna’yı, yeni zorlukların beklediğini belirtiyor.REC’in toplumsal katılım ve siviltoplum hibeleri boyutundaki katkısı netür yararlar sağladı?REC’in bütün ülkelerde sahip oldu¤ugibi bir kapasiteye sahip baflka bir kurulufldaha yok. REC’in yürüttü¤ü toplumsalkat›l›m unsuru ulusal ölçekte çok olumluörnekler oluflturdu. Pilot etkinlikler, üretilenmateryaller, gelifltirilen modeller çokyararl› oldu. REC’in yönetti¤i küçükölçekli hibeler sayesinde çok yenilikçi veilginç ifller ortaya ç›kt› ama bunlar› de¤erlendirmelimiyim, ya da nas›l de¤erlendirmeliyimbilemiyorum. Mevcut uzmanl›¤agereksinim oldu¤u ortada, ancakgörünüfle bak›l›rsa, art›k Orta ve Do¤uAvrupa’da duyulan ihtiyaç, REC’in kuruluflundanbu yana üstlendi¤i ifllevdendaha farkl›. REC, bölgenin geçifl döneminiyaflad›¤› ilk y›llarda kaynaklar›n seferberedilmesi, özellikle de sivil toplumkurulufllar›na yönlendirilmesi ve bellidüzeydeki yetkililerin desteklenmesi aç›-s›ndan büyük önem tafl›yordu. Bu rolde¤iflti. Ben REC’i daha çok bir dan›flmakuruluflu gibi görüyorum art›k. REC’in,rolü konusunda net olmas›n›n önemlioldu¤unu düflünüyorum, ki böylecedi¤er STK’lar ve resmi kurumlar çok yayg›noldu¤u aflikâr bu uzmanl›k a¤›ndannas›l yararlanaca¤›n› bilebilsin.REC’in katkısıREC Green Horizon dergisinin Aralık 2006sayısının Danube Watch bölümünde:● sivil toplum hibeleri sayesinde TunaNehri’nde elde edilen çevresel iyileşmeler;ve● sürdürülebilir nehir havzası yönetimindetoplumsal katılımının artırılması,konularını bulabilirsiniz,. REC’inTuna Hibeleri programının ilk aşamasınındeğerlendirmesini dergimizin 28. sayfasındabulabilirsiniz.5 | OCAK - MART 2007 | yeşil UFUKLAR