YMF18 özet kitapçığı - Department of Physics

18. Yoğun Madde Fiziği – Ankara Toplantısı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 25 Kasım 2011P113Hızlı katılaĢtırılmıĢ Ģekil hafızalı CuAlBe alaĢımlarının mekanik özelliklerininincelenmesiO. Uzun, S. Ergen, F. Yılmaz, N. Başman, ve U. KölemenFizik Bölümü, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, 60240, Tokatġekil hafızalı alaĢımların (ġHA) teknolojik önemleri sahip oldukları Ģekil hafıza etkisi vesüper-elastik yeteneklerinden ileri gelmektedir. ġHA‟ların sıcaklık veya zor etkisiyle fazdeğiĢimine uğramaları ve buna bağlı olarak Ģekil değiĢtirmeleri, bu alaĢımlara çok farklıavantajlar kazandırmaktadır. ġHA‟lar, makine-teçhizat ve yapı malzemeleri, medikal aygıtlarve araçlar gibi endüstriyel ve tıbbi uygulamaların yanı sıra; elektronik aygıtlar, uzay araçlarıgibi ileri düzey uygulamalarda ve süperelastik gözlük çerçeveleri, telefon antenleri gibigünlük hayatı kolaylaĢtıran birçok üründe kullanılmaktadır. Son yıllarda robotik alandayapılan uygulamalarda da ġHA‟ların kullanımı yaygınlaĢmaktadır. Bununla birlikte savunmasanayinin birçok kolunda ġHA‟ların kullanımı diğer sistemlere tercih edilir hale gelmiĢtir. BuçalıĢmada biz Ģekil hafızalı Cu-12Al-XBe (X: 0.4; 0.5 ve 0.6) alaĢımlarının Ģekil hafıza etkisive mekanik özellikleri üzerine Be miktarının ve hızlı katılaĢtırmanın etkisini araĢtırdık. Buamaçla Ģekil hafızalı Cu-12Al-XBe (X: 0.4; 0.5 ve 0.6) alaĢımları hızlı katılaĢtırmayöntemlerinden biri olan eriyik eğirme tekniği ile Ģerit formunda üretildi. Elde edilenĢeritlerin faz dönüĢümleri, mikroyapıları ve martensit ve ostenit dönüĢüm sıcaklıkları X-ıĢınıkırınım cihazı (XRD), taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve diferansiyel taramalıkalorimetre (DSC) kullanılarak karakterize edildi. Hem XRD hem de SEM analizlerindenĢeritlerin oda sıcaklığında tümüyle martensit yapıda oldukları belirlendi. Üç farklı orandaüretilen CuAlBe Ģeritlerin DSC analizleri sonucu, Be miktarındaki artıĢın martensit ve ostenitdönüĢüm sıcaklıklarında azalmaya neden olduğu tespit edildi. ġekil hafızalı alaĢımlarda,onlara diğer alaĢımlara kıyasla büyük avantajlar sağlayan mekanik özelliklerinin incelenmesioldukça önemli olduğundan çalıĢmamızda söz konusu alaĢımların bazı mekanik özellikleri(sertlik ve elastik modülleri gibi) nanoçentme cihazı ile incelendi. ġerit formunda üretilenCuAlBe alaĢımlarında, Be miktarındaki artıĢın sertlik değerlerinde de artıĢa sebebiyet verdiğibelirlendi.Teşekkür: Bu çalıĢma, GaziosmanpaĢa Üniversitesi Bilimsel AraĢtırma Projeleri Birimince (Proje No: 2009/54)desteklenmiĢtir.145