BEDAAT

İntihar, bir canlının, neticesinin ölüm olacağının bilincinde olarak, kendisinin ölümüne
yol açacak bir eylem yapmasıdır. Risk faktörleri arasında, majör depresif bozukluk,
bipolar bozukluk, şizofreni, kişilik bozuklukları gibi zihinsel hastalıklar, alkolizm
ve madde bağımlılığı bulunmaktadır. Bireyin kendisine yönelik bir saldırganlık
hali olan intihar davranışı, birçok şiddet davranışının aksine her yaştan kişiyi etkilemekte
olup, bireyin bilerek ve isteyerek hayatına son vermesi olarak da tanımlanabilir.Aslında
intihar eylemi hem iç hem de dış faktörlerden yani çevresel faktörlerden
etkilenebilir bir durumdur. Peki acaba zaman, gün veya mevsimlerin intihar vakası
sıklığında etkileri var mıdır? Yani vakalar en sık hangi günlerde veya saatlerde gerçekleşiyor?
Cevaplarımızı etkileyen bir sürü etken olabilir örneğin ülkeden ülkeye
farklı olabiliyor. Bunların temelinde aslında kültürü de göz ardı etmemek lazım.Bu
soruya cevap vermek için bir sürü makale inceledikten sonra çok şaşırtıcı bulgulara
rastladım.İntihar vakalarını ve gerçekleştirildiği zamansal kavramları karşılaştırdığımızda
aslında aralarında bir bağ bulmak mümkündür. Çeşitli araştırmalarda vuku bulan
intihar vakalarını Mevsim, Ay ve gün olarak ayrı ayrı incelemişler.
Genel olarak intihar eylemi psikolojik, sosyal veya içsel (biyolojik) ve dışsal faktörlerden etkileniyor.
Özellikle intiharın zamanlaması dış faktörlerden daha çok etkileniyor.
2020 yılında Amerika’da yapılan araştırma sonuçlarına göre intihar vakaları ilkbaharda en üst
rakamlara ulaşırken, sonbahar aylarında en az rakamlara iniyor. 2003-2014 yılları
arasında,
Amerika’nın 18 eyaletinde intihar vakalarının verileri bilim adamları tarafından
incelenip bazı sonuçlar
alındı. Bu araştırma sonucunda intihar vakaları Mart ayından artmaya başlıyor,
sonbahar ve özellikle
Eylül ayından önce en üst rakamlara ulaşıyor. Genel olarak sabahları artarken,
öğleden sonra en zirve
rakamlar kaydediliyor. Diğer taraftan genç yaş grubunda intihar sıklığı akşam saatleri
arasında ve 65
yaş üstü sıklığı ise sabahları daha fazladır.
Japonya’da yapılan bir diğer araştırmada intihar vakası sıklığını yaş gruplarına
göre ve bir günün hangi
zaman diliminde artış gösterdiğini araştırmışlar. 2019’da yayımlanan makalede
Japonya’nın gelişim
sürecindeki yaşanan intihar vakaları orta yaş grubu erkeklerde en çok sabah erken
saatlerinde ve
özellikle Pazartesi günleri zirve yaptığı ortaya çıkmıştır.
Bir grup Avusturyalı bilim adamı ise Yıl Başının intiharlar üzerindeki etkileri araştırmışlar. 2015 yılında
literatüre giren bu araştırma sonuçlarına göre intihar vakası sıklığı yıl başından önceki günler düşüyor,
hatta 24 Aralık günü en az intihar vakası kaydedildiği öne sürülüyor. Yıl başına kadar bu şekilde devam
eden durum yıl başı günü bir artma yaşıyor. Ancak Ocak ayının ilk haftası ortalama bir değerde
seyrederken, sayılar yıl başı gününden daha az olabiliyor. Bu araştırmaya göre de intihar vakaları en
sık Pazartesi ve Salı günleri gerçekleşiyor. 2018’de Avusturya’da başka bir grup bilim adamı farklı bir
araştırma yapıyorlar ve salında sonuçlar bir önceki araştırmadan pek farklı olmuyor. Bu araştırmaya
göre de intihar vakası en sık Pazartesi ve Salı bildirilmiştir. Mevsim olarak ise ilk bahar ve yaz
aylarında bir artış izleniyor ki bunun sebebinin biyolojik temellere dayandığını iddia ediyorlar.
Araştırmada belirtilen biyolojik sebep Serotojenik değişimlerin olabileceği söyleniyor.
Aslan KHOSROWSHAHİ
KTÜ EMSA BAŞKANI