Dosya 17: mimarlık ve mekan algısı - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 17: mimarlık ve mekan algısı - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya 17: mimarlık ve mekan algısı - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
GİRİŞ<br />
TÜRKİYE MİMARLIK AKADEMİSİNDE<br />
MEKÂN ALGISI VE BİLİMSELLEŞME:<br />
1970’LERE YENİDEN BAKIŞ<br />
Tonguç Akış, Öğr. Gör. Dr., İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü<br />
Mekân <strong>algısı</strong> konusu ile ilgilenen akademisyenler,<br />
mekân <strong>algısı</strong>nın çeşitliliği <strong>ve</strong> ilgili uluslararası literatürün<br />
1970’li yıllarda Türkiye’nin akademilerinde<br />
çeşitli biçimlerde yayılması <strong>ve</strong> benimsenmesi<br />
ile, özellikle eğitim çerçe<strong>ve</strong>sinde mekâna dair özgün<br />
bilimsel açılımlar sunmuşlardır. Bu açılımlar,<br />
yerel ölçekteki eğitim uygulamalarını değiştirdiği<br />
gibi, deneyselliğin sınırlı çerçe<strong>ve</strong>si içinde stüdyolardan<br />
başlayarak, giderek çok katmanlı alan/arazi<br />
çalışmalarına doğru zenginleşen bir yelpazedeki<br />
yeni çalışmaların oluşmasını <strong>ve</strong> çeşitlenmesini tetiklemiştir.<br />
Özellikle akademik topluluğun kendini tariflemeye,<br />
zenginleştirmeye <strong>ve</strong> özel uzmanlaşma<br />
alanlarını kurmaya başladığı bu dönemde, yani<br />
1970’lerde, mekân <strong>algısı</strong>nın konumunu irdelemek<br />
bu makalenin ana eksenini oluşturur. Bu dönemin<br />
ele alınmasının önemi, Türkiye <strong>mimarlık</strong> alanının<br />
bilimselleşme kaygısının arttığı yıllara denk gelmesindedir.<br />
Bu yolla <strong>mimarlık</strong> akademisi içindeki<br />
mekân <strong>algısı</strong>nın da çeşitlendiği <strong>ve</strong> dolayısıyla,<br />
kendini bilimselleşme yardımı ile tanımlamaya<br />
başladığı söylenebilir.<br />
Bu bağlamda, bütüncül bir bakışı barındıran Sistem<br />
Teorisi’nin etkilerinin <strong>mimarlık</strong> alanındaki<br />
izlerini sürmek olasıdır. Özellikle temel tasarım<br />
alanında yaptıkları araştırmalar ile ön plana çıkan<br />
Bilgi Denel <strong>ve</strong> arkadaşları, mekân <strong>algısı</strong>na değindikleri<br />
kitaplar <strong>ve</strong> stüdyodaki uygulamalarla birlikte<br />
akademisyenlere <strong>ve</strong> genç mimar adaylarına yol<br />
göstermişlerdir. Akademi içinde giderek yaygınlaşan<br />
çevresel psikoloji çalışmaları ile mekâna dair<br />
deneyler kurgulanmış; bununla birlikte <strong>mimarlık</strong><br />
okullarında yeni yapı laboratuarları inşa edilerek<br />
fiziksel mekân analizleri yapılmıştır. Kent içinde<br />
mücadele alanlarının belirmesi ile birlikte kent<br />
aktörleri incelenmiş, sosyal bilimler ile beslenen<br />
çalışmalarla stüdyonun sınırları zorlanmıştır. Tüm<br />
bu alanlar <strong>mimarlık</strong> akademisine hem bir girdi<br />
oluşturmuş, hem de mimarlığın kendine ait alanında<br />
(eğer böyle yalın bir alan varsa) birikime yol<br />
açmıştır. Mimarlığın bilimselleşmesi çabasından<br />
kasıt, tam da anılan tarihlerde, sözü edilen bu birikimin<br />
oluşmasıdır; <strong>ve</strong> bu çaba, birikimi zenginleştiren<br />
çalışmaları kapsayan <strong>mimarlık</strong> akademisindeki<br />
kişilerin, içinde bulundukları ortama yaptıkları<br />
etkiye işaret eder. Bu çaba etkisini 1980’lerin<br />
başında da sürdürür.<br />
Metin içinde, <strong>mimarlık</strong> alanının kendini bilimselleşme<br />
olgusu ile yeniden kurguladığı bir dönemin<br />
arka planı irdelenmeye çalışılacak <strong>ve</strong> <strong>mimarlık</strong><br />
akademisi içinde mütevazı bir kesiti, mekân <strong>algısı</strong><br />
çerçe<strong>ve</strong>si yardımı ile yeniden kurmaya girişilecek-<br />
dosya <strong>mimarlık</strong> <strong>ve</strong> mekân <strong>algısı</strong>
Change language