Budynki z gliny - Zygmunt Racięcki - Cohabitat

Do przeróbki mechanicznej masa nie może być zbyt mało
wilgotna, gdyż za duży opór byłby przy mieszaniu i konie męczy­
łyby się prędko. W razie konieczności większego nawilgocenia
masy nie powinno się wlewać wody do mieszalnika, tylko dolać
ją do masy dołowanej. Po rozpoczęciu mieszania należy otwo­
rzyć obydwa otwory, a gdyby okazało się, że w masie są grudki
nieprzerobionej gliny, wtedy jeden wylot należy zamknąć.
Pierwsza partia gliny wrzucona do mieszadła powinna byc
powtórnie przerobiona.
Nad dołem, do którego wychodzi masa z mieszadła, powinien
być pomost, na który robotnik wprowadza taczkę. Robotnik od­
bierający masę z mieszadła rzuca ją łopatą do podstawionej
taczki.
Jeżeli przerobiona masa jest za wilgotna do formowania blo­
ków (bloki deformują się przy wyjęciu ich z formy lub pękają
przy wysychaniu), to należy ją skopcować i przykryć do czasu,
aż utraci część wilgoci. Gęstość masy powinna być taka, aby
potrzeba było pewnego wysiłku do ugniecenia z niej kuli.
Formowanie bloków. W formach pojedynczych bloki wyko­
nuje się na stole. Robotnik wprowadza po pomoście taczki z gliną
na stół, na który ją wyrzuca. Strycharz posypuje wewnątrz
formę drobnym piaskiem, stawia formę na stole, obu rękami bie­
rze bryłę gliny, wrzuca ją do formy i ubija drewnianym młotem.
Przy wykonywaniu bloków o wysokości 14 cm nie napełniamy
od razu formy gliną, lecz dwiema warstwami ją ubijamy (naj­
pierw napełniamy do połowy i ubijamy) a przy blokach o wyso­
kości 21,5 cm — rzema warstwami. Po napełnieniu formy zgarnia
się nadmiar gliny i wyrównuje jej powierzchnię strychulcem
umoczonym w wodzie.
Po wykonaniu tych czynności pomocnik odnosi formę z blo­
kiem na plac, wyjmuje zatyczki, otwiera formę i pozostawia blok
na placu. W czasie odnoszenia bloku na plac strycharz wykonuje
następny blok w drugiej formie.
Jeden robotnik z pomocnikiem wykonuje w ciągu 8 godzin
około 200 bloków.
W formach czterokomorowych bloki wykonuje się na placu.
Robotnik ustawia na ziemi zewnętrzne ścianki formy posypane
drobnym piaskiem, zamyka zawór, wstawia ścianki wewnętrzne
32
również posypane piaskiem, po czym do każdej z komór z siłą
wrzuca bryłę gliny wziętą z taczek i ubija ubijakiem lub udeptuje
nogami. Narzut gliny wraz z ubiciem wykonuje się dwiema lub
trzema warstwami, zależnie od wysokości bloku. Po wyrówna­
niu bloku mokrym strychulcem odpina się zawór, odchyla i od­
suwa zewnętrzne ścianki formy, za pomocą haków wyjmuje
ścianki wewnętrzne i wyrównuje kielnią krawędzie 4 bloków.
Jeden robotnik może wykonać w 8 godzin ponad 200 bloków.
Zarówno w formach pojedynczych, jak i poczwórnych może
się zdarzyć, że w czasie ubijania forma uniesie się nieco do góry.
Wtedy po wyrównaniu bloku należy formę odwrócić i wyrównać
strychulcem spód bloku.
Przy użyciu formy 22-komorowej układa się na wyrównanym
placu najpierw deski podkładu, następnie ustawia się zewnętrzne
boki formy, zakłada ściągacze i kliny oraz kliny z boków formy,
po czym wstawia się ściankę wewnętrzną i blachy przegrodowe.
Po posypaniu formy wewnątrz drobnym piaskiem wrzuca się
masę glinianą jednorazowo do całej formy i wyrównuje poziom
zasypu zgodnie z czerwoną linią na deskowaniu formy (patrz opis
formy). Masę glinianą ubija się lub udeptuje tak długo, aż pokażą
się krawędzie blach. Bloków nie strychuje się, tylko wyrównuje
ubijakiem.
Po rozebraniu formy i wyjęciu ścianki środkowej, bloki po
dwa odnosi się na desce podkładu na plac .suszenia. Przed powtór­
nym napełnieniem formy gliną należy zaostrzonym prętem
oczyścić w deskach bruzdy, w które wsuwane są blachy.
W opisanej formie wykonuje się bloki tylko wysokości 14 cm.
Dwóch robotników może wykonać w ciągu 8 godzin ponad
500 bloków.
Oprócz bloków normalnych o wymiarach 33X16X14 lub
21,5 cm należy wykonać połówki (długości około 16 cm), w ilości
2% oraz trzyćwierciówki (długości około 25 cm) w ilości 7°/o
ogólnej ilości wyprodukowanych bloków. Bloki tego rodzaju są
konieczne do prawidłowego wiązania w narożnikach, w połącze­
niach murów i w filarach między otworami w ścianach. Przecina­
nie normalnych bloków na połówki lub trzyćwierciówki jest
bardzo pracochłonne.
33