MŁODZI I MEDIA - Gazeta.pl

• sieciowość: związana z cyfrowością cyrkulacja treści kultury, które na drodze nieustannej wymiany
obrastają paratekstami komentarzy i metadanych. Kultura doby internetu rozgrywa się w ruchu – nie
sposób myśleć o niej jak o statycznym repozytorium, wydzielonej sferze życia, bo splata się z innymi
aktywnościami. Szczególnie istotny jest tu fakt, że na sieci informacyjne nakładają się sieci społeczne
(w procesie użytkowania ludzie skalują sieć w dół, używając jej przede wszystkim do wzmacniania relacji
twarzą-w-twarz). Internet ułatwia wymianę plików ze zdjęciami, z filmami i muzyką, ale tym, co wprawia
te pliki w ruch, jest różnie motywowana, ale zawsze waloryzowana pozytywnie chęć wymiany, dzielenia
się, obdarowywania innych linkami lub plikami będącymi emanacjami własnych pasji, poszukiwań i odkryć.
• Dezinstytucjonalizację – aktorami wprawiającymi obiekty kulturowe w ruch coraz rzadziej są instytucje,
które tradycyjnie ustalały hierarchie kultury i regulowały do niej dostęp. To uwolnienie treści spod władzy
kontrolujących dostęp do nich instytucji w praktyce często oznacza też uwolnienie ich spod władzy prawa.
Cyfrowa i usieciowiona kultura jest bowiem kulturą nadmiaru, w której większość treści jest przechowywana
na internetowych serwerach i dyskach twardych komputerów znajomych i nieznajomych – podstawowym
problemem staje się nie sam dostęp, lecz filtrowanie treści. Rolę tych filtrów pełnią jednak przeważnie
grupy pozbawione instytucjonalnej legitymacji, posiadające status równy statusowi użytkowników. Na
nowo negocjowane muszą być podziały na profesjonalistów i amatorów, ekspertów i korzystających z ich
porad konsumentów. Zanikają oficjalne kanony, hierarchie treści budowane są w obrębie grup łączących
osoby utrzymujące kontakty towarzyskie lub połączone wspólną pasją. Związane z tym zjawiskiem jest
wyłanianie się „bliskości” i „autentyczności” jako podstawowych modalności bycia razem poprzez kulturę
i kontaktu z treściami kulturowymi.
• (Dez)indywidualizację i (de)linearyzację – choć technologie wykorzystywane przez młodych ludzi, których
poznaliśmy w trakcie tego projektu, niosą ze sobą silny potencjał indywidualizujący (pozwalają na
personalizację, a równocześnie dają dostęp do kulturowej bazy danych o pojemności pozwalającej na
niemal nieskończenie zróżnicowane wybory jednostek), to równocześnie służą tworzeniu tożsamości grupowych
i podejmowaniu wspólnych wyborów umożliwiających przekształcenie bazy nieuporządkowanych
elementów we wspólną dla grupy narrację. Nie oznacza to, że możliwości technologii są przeszkodą – przeciwnie,
dają wybór, pozwalają podmiotom oscylować pomiędzy tym, co indywidualne i odrębne, a tym,
co grupowe i uwspólnione. Przykładem mogą być dwie przeciwstawne praktyki związane z treściami audiowizualnymi:
seriale telewizyjne często wyrywane są z kontekstu ramówki, ściągane z sieci i oglądane
na komputerze (czyli teoretycznie linearna forma telewizyjna przekształcona zostaje w bazę danych treści,
o których wyborze decyduje nie nadawca, lecz odbiorca), ale równocześnie klipy z zawierającego miliony
nagrań serwisu YouTube są „utelewizyjniane” i za pośrednictwem przesyłanych na Gadu-Gadu linków
wprowadzane w horyzont kulturowy grupy znajomych.
• Otwartość – odwołując się do kategorii „kultury uczestnictwa” Henry’ego Jenkinsa (2006; zob. też
s. 136 w tym raporcie), należy zwrócić uwagę na otwartość kultury, która za sprawą nowych mediów
obniża bariery dla ekspresji artystycznej, oferując też dostęp do nieformalnych wspólnot praktyki i przyczyniając
się do wytwarzania więzi pomiędzy ich uczestnikami. W tym ujęciu „uczestnictwo” staje się
jednak wypadkową działań użytkowników i możliwości, jakie oferują im nowe technologie, ze szczególnym
uwzględnieniem internetowych serwisów Web 2.0, w których rozmaite aktywności, także te, których
podstawową intencją jest komunikacja, zostają zarejestrowane i zarchiwizowane, stając się niejako przy
okazji działaniami twórczymi.
WPROWADZENIE: REMEDIACJA
10