Å UMARSKI LIST 7-8/1955
Å UMARSKI LIST 7-8/1955
Å UMARSKI LIST 7-8/1955
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ilirski bor se dalje razlikuje od gočkog bora u svim elementima građe<br />
iglica osim u širini i visini epidermalnih stanica, gdje su te razlike veoma<br />
male.<br />
Na- osnovu izloženih istraživanja proizlazi, da kod nas dolazi pet svojta<br />
crnog bora i određeni prelazni oblici. Te svojte su jasno karakterizirane<br />
svojom anatomskom građom iglica, koja je i poslužila za njihove određivanje.<br />
2. Ekologija i građa iglica svojta crnog bora<br />
Crni bor je kserofitna vrsta, a to pokazuje i njegova građa iglica. Kod<br />
iglica crnog bora epiderma je sklerenhimatska. Takva epiderma, a i hipoderma,<br />
koja se sastoji kod naših svojta iz 2—5 nizova stanica, štite biljku<br />
od prejake insolacije. Puci su u iglici dosta duboko ispod epiderme smještene,<br />
te one na taj način umanjuju transpiraciju. Pored toga je još epiderma,<br />
a djelomično i predvorje puci prekriveno kutikulom, koja također<br />
zaštićuje na taj način biljku od prevelike insolacije i transpiracije. Sklerenhimski<br />
slojevi kod žila također su značajni kod toga.<br />
S obzirom na takvu građu epiderme i hipođerme mogli bi naše autohtone<br />
svojte crnog bora podijeliti u tri grupe:<br />
I. ssp. dalmatica i ssp. Pallasiana<br />
II. ssp. gočensis i var. illyrica<br />
III. ssp. austriaca<br />
Dalmatinski i krimski crni bor (ssp. Pallasiana) stavili smo u istu<br />
skupinu iako je veličina epidermalnih stanica kod ovih svojta različita.<br />
Veoma su slične ove svojte s obzirom na građu hipođerme, koja je kod<br />
njih veoma razvijena. Takva hipoderma daje ne samo čvrstoću iglici, nego<br />
je i ona i zaštitni sloj od prejake insolacije. Ove svojte imaju veoma slično<br />
građene slojeve sklerenhimskih stanica iznad, ispod i između žila, koje<br />
također imaju zaštitnu funkciju. Po širini i debljini iglica također su ove<br />
svojte slične, t. j. one imaju veoma široke i debele iglice. Prema tome možemo<br />
na osnovu građe iglica zaključiti, da su dalmatinski i krimski crni<br />
bor veoma kserofitne svojte.<br />
Nasuprot dalmatinskom i krimskom boru, gočki i ilirski crni bor imaju<br />
hipodermu i epidermu slabo razvijenu. Iznad žila dolazi samo sloj sklerenhimskih<br />
stanica, koji je često i nepotpun. Iglice su mnogo tanje. Na osnovu<br />
toga možemo zaključiti, da te "Svojte trpe mnogo manje od prevelike insolacije<br />
i transpiracije.<br />
Austrijski crni bor je po sredini između dvije navedene grupe s obziro<br />
mna građu epiderme, hipođerme, skleronhimskih stanica kod žila kao i<br />
debljine i širine iglica. Isti odnos postoji između bora i ostalih svojta u<br />
pogledu osvjetljivosti na insolaciju i transpiraciju.<br />
Visinsko je područje rasprostranjenja svojta crnog bora kod nas prema<br />
ovim istraživanjima od 250—1450 m nadmorske visine. Moram napomenuti,<br />
da su ova istraživanja vršena u cilju određivanja svojta ornog bora<br />
i da je određivanje visinskog rasprostranjenja pojedinih svojta nepotpuno<br />
istraženo. Zbog toga se ovi podaci o visinskom rasprostranjen ju svojta<br />
crnog bora moraju nadopuniti.<br />
251
Change language