درÛاÙت Ù ÙاÙات اÛ٠ش٠ارÙ
درÛاÙت Ù ÙاÙات اÛ٠ش٠ارÙ
درÛاÙت Ù ÙاÙات اÛ٠ش٠ارÙ
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
تكانه نشريه علمي دانشجويان فيزيك دانشگاه صنعتي شريف<br />
شماره 20 پاييز<br />
1391<br />
تخمين حجم دلارهاي در گردش در ايران<br />
آبتين كريمي<br />
(1390 -1338)<br />
دانشگاه صنعتي شريف- دانشكده مديريت و اقتصاد<br />
abtin.karimi@gmail.com<br />
در اين مقاله سعي ميكنيم از طريق توابع تقاضاي پول داخلي و خارجي، حجم دلارهاي در گردش در ايران را محاسبه و<br />
به عبارت صحيحتر تخمين بزنيم. فرض مقاله اين است كه تابع تقاضاي پول داخلي نسبت به متغيرهاي خارجي و تابع<br />
تقاضاي پول خارجي نسبت به متغيرهاي داخلي حساس است. فرض ديگر صعودي بودن روند درجه جانشيني پول در<br />
،(Steven B. Kamin)<br />
و اريكسون<br />
ايران است. نتايج درست بودن فرضيات را تأييد ميكند. براي اين كار از روش كمين<br />
Ericsson) (Neil .R كه در سال 2001 حجم دلارهاي در گردش آرژانتين را برآورد نمودهاند استفاده خواهيم كرد.<br />
مقدمه<br />
موضوع اين مقاله تخمين حجم دلارهاي در گردش در<br />
ايران است. در گام بعدي ميتوان درجه جانشيني پول<br />
خارجي به جاي پول ملي را محاسبه كرد، يعني بهطور<br />
متوسط حجم دلارهاي در گردش نزد ساكنين كشور به<br />
كل حجم پول در گردش (پول خارجي و پول داخلي)<br />
چقدر است؟ در نظريه جانشيني پول فرض ميشود كه<br />
تقاضا براي پول داخلي نه تنها به متغيرهاي نرخ بهره<br />
داخلي، درآمد<br />
1<br />
ملي<br />
2<br />
و نرخ تورم<br />
داخلي بستگي دارد، بلكه<br />
3<br />
به متغيرهاي نرخ بهره خارجي، نرخ تورم خارجي و نرخ<br />
ارز نيز بستگي دارد.<br />
بهطور كلي براي پول در اقتصاد<br />
3<br />
وظيفه مبادلاتي،<br />
سنجش و ذخيره ارزش فرض ميشود. اگر پول ملي در<br />
يك كشور به علل مختلف از جمله تورم، كاهش ارزش پول<br />
ملي و بيثباتي اقتصادي و سياسي وظايف خود را به خوبي<br />
ايفا نكند و ارزهاي معتبر خارجي عهدهدار تمام يا بخشي<br />
از اين وظايف شده باشد اصطلاحاً ميگويند جانشيني پول<br />
صورت گرفته است.<br />
پديده جانشيني پول، اثرات متفاوتي بر اقتصاد<br />
كشورهاي مختلف داشته است. مطالعات تجربي نشان داده<br />
است كه اين پديده چه به صورت رسمي و با اراده دولت،<br />
چه به صورت غيررسمي و بدون اراده دولت موجب<br />
تضعيف ارزش پول ملي در داخل و خارج كشور ميشود.<br />
همچنين سياستگذاران اقتصادي كشور تسلط خود را<br />
روي آن بخش از منابع پولي كه به صورت ارزهاي خارجي<br />
درآمده است از دست خواهند داد.<br />
جانشيني پول<br />
1936 در سال<br />
4<br />
كينز در كتاب "نظريه عمومي،<br />
اشتغال، بهره و پول" نوشت: اگر وضعي پيش آيد كه پول<br />
در جريان كشور خاصيت نقدينگي خود را از دست دهد،<br />
جانشينهاي فراواني پاي خود را در كفش پول ميكنند،<br />
مثل بدهيهاي كوتاه مدت، پول خارجي، جواهرات، انواع<br />
فلزات گرانقيمت و جريانات اعتباري بانك كه خلق پول<br />
بدون اسكناس است و به آن پول اعتباري ميگويند.<br />
در ادبيات اقتصادي دو كلمه جانشيني پول و دلاري<br />
شدن اقتصاد، به يك مفهوم به كار ميروند. بعضي از<br />
پژوهشگران بين اين دو كلمه تفكيك قائل شدهاند و<br />
دلاري شدن را براي استفاده از پول خارجي با انگيزه<br />
ذخيره ارزش و جانشيني پول را براي استفاده از پول<br />
خارجي با انگيزه معاملاتي به كار بردهاند. چون اندازهگيري<br />
حجم دلارهاي در گردش كار مشكلي است، لذا تفكيك<br />
حجم دلارها با انگيزه ذخيره ارزش و انگيزه معاملاتي با<br />
اطلاعات موجود تقريبا غيرممكن است، به اين علت در اين<br />
مقاله واژه جانشيني پول و دلاري شدن به يك معني مورد<br />
استفاده قرار ميگيرد.<br />
4 John Maynard Keynes<br />
1 National Income<br />
2 Inflation Rate<br />
3 Interest Rate<br />
19
Change language