دریافت ٠قالات این ش٠اره

تخمين حجم دلارهاي در گردش در ايران (1338- 1390)
آبتين كريمي
.3
.4
3. چون دولتها فقط ميتوانند حجم پول داخلي را كنترل
كنند،‏ جانشيني پول سبب كاهش تأثير سياستهاي پولي
توسط مقامات پولي ميشود.‏
.6
.8
.1
.2
.3
.2
4. جانشيني پول سبب انتقال اضافه رفاه بابت خلق پول
پايه از كشور داخلي به كشور خارجي ميشود.‏
5. جانشيني پول خارجي جاي پول داخلي توسط عوامل
اقتصادي مشكلات تراز پرداختها را وخيمتر ميكند.‏
ممكن است پول عامل مهمي در تابع توليد يك كشور
باشد،‏ بنابراين اگر پول خارجي نتواند تمام وظايف پول
داخلي را انجام دهد،‏ كاهش در موجودي واقعي پول
داخلي اثرات منفي بر توليد واقعي كشور خواهد داشت.‏
7. جانشيني پول استقلال پولي را كاهش ميدهد،‏ بنابراين
مشكلات مقامات پولي را در اجراي برنامههاي تثبيت
افزايش و شانس موفقيت آنها را كاهش ميدهد.‏
كاهش در موجودي واقعي پول داخلي سطح واقعي
درآمدهايي را كه دولت ميتواند از طريق خلق پول و
تأمين مالي كسري بودجه به دست آورد،‏ كاهش ميدهد.‏
از آثار مثبتي كه براي جانشيني پول ذكر شده عبارتند:‏
تورم در كشورهاي دلاري شده نسبت به كشورهاي
دلاري نشده كمتر است.‏ ‏(در بيشتر موارد تجربي تأييد
شده است)‏
كشورهاي دلاري شده رشد سريعتري دارند.‏ ‏(در بيشتر
موارد تجربي رد شده است)‏
وقتي از پول داخلي استفاده ميشود هزينههاي اضافي
مبادله پولها سبب زيان ميشود،‏ ولي اگر پول خارجي
استفاده شود اين زيان وجود ندارد.‏
در مجموع آثار منفي جانشيني پول خارجي از آثار مثبت
آن بيشتر است.‏ بنابراين توصيه ميشود مقامات پولي و
مالي كشور كه در تصميمگيريهاي كلان نقش اساسي
دارند تدابير زير را براي جلوگيري از گسترش پديده
مذكور اتخاذ نمايند:‏
1. سياست مهار تورم را در اولويت قرار دهند.‏
براي جبران كسري بودجه،‏ دولت از انتشار اسكناس
جديد خودداري كنند و از سياستهاي موثر ديگر از جمله
انتشار اوراق مشاركت استفاده كنند.‏
فرصتهاي مناسبتري براي سرمايهگذاري ايجاد كنند
تا پولهاي مازاد به جاي تبديل شدن به دلار و ساير
ارزهاي خارجي،‏ در بخشهاي اقتصادي سودآور
سرمايهگذاري شوند.‏
تا حد امكان نوسانات نرخ ارز را كاهش دهند تا انگيزه
جانشيني پول داخلي كاهش يابد.‏
.5
ريسك سرمايهگذاري را با اتخاذ سياستهاي مدبرانه
كاهش دهند.‏
.6
.8
تدابيري انديشيده شود كه نرخ سود در سيستم بانكي با
توجه به نرخ تورم مثبت باشد.‏
7. جلوگيري از گسترش فعاليتهاي غيرقانوني از طريق
بالا بردن ريسك اين فعاليتها.‏
بالا بردن فرهنگ عمومي نسبت به آثار زيانبار قاچاق
ارز و كالا.‏
با سپاس فراوان از آقاي دكتر محمد لشكري كه تحقيقات
و راهنماييهاي ايشان پايه اصلي اين نوشته بود.‏
منابع
[1]
لشكري،‏ محمد؛ فرزينوش،‏ اسداله (1382)، ‏"تخمين
حجم دلارهاي در گردش و اندازهگيري درجه
جانشيني پول"،‏ مجله تحقيقات اقتصادي،‏ دانشگاه
تهران.‏
[2] ساموئلسون،‏ پل؛ هاوس،‏ نورد؛ ‏"اصول علم اقتصاد"،‏
مرتضي محمدخان ، تهران،‏ علمي فرهنگي،‏
.1384
[3]
بهمني اسكويي،‏ محسن (1372)، ‏"اثرات كلان
اقتصادي كاهش ارزش خارجي ريال ايران در دوران
پس از انقلاب اسلامي"،‏ گزارش سومين سمينار
سياستهاي پولي و ارزي،‏ موسسه تحقيقات پولي و بانكي
بانك مركزي ج.ا.‏ ايران،‏ صص
.120 -87
[4]
بهمني اسكويي،‏ محسن (1380)، ‏"نرخ ارز بازار
سياه و تقاضا براي پول در ايران"،‏ پژوهشها و
سياستهاي اقتصادي،‏ معاونت امور اقتصادي وزارت
دارايي،‏ شماره
،19 صص -3 .9
[5]
پورمقيم،‏ جواد (1378)، ‏"عوامل تعيينكننده نرخ
ارز در ب ازار س ياه ارز در اي ران"،‏ مجله تحقيقات
اقتصادي،‏ دانشگاه تهران،‏ شماره
،54 صص -83 .104
24