Azerbejdżan – przewodnik dla przedsiębiorców

Azerbejdżan – Przewodnik dla przedsiębiorców 19
nawzajem pomoc, ale także mające w pewnej mierze charakter wspólnot liturgicznych,
zbierających się np. w okresie radzieckim na dzień Aszury. Depozytariuszem „ludowego”
islamu były przede wszystkim kobiety, słabiej zintegrowane z systemem radzieckim,
które pielgrzymowały do lokalnych miejsc świętych (pirów) i pełniły w nich nierzadko
funkcje „żeńskich mułłów”.
W odróżnieniu od innych religii islam nie zaznał dobrodziejstw „pieriestrojki”, w jego wyznawcach
dopatrywano się bowiem potencjalnych „fundamentalistów”, a Azerbejdżan
postrzegano jako republikę najbardziej podatną na wpływy rewolucji islamskiej, mogące
przenikać z sąsiedniego Iranu. W wyniku siedemdziesięciu lat władzy radzieckiej
islam w Azerbejdżanie pozbawiony został elit (największe autorytety religijne szyizmu
przebywają w Iraku i Iranie).
Pomimo tego islam wywierał w przeszłości i utrzymuje nadal realny wpływ na życie ludności
na Półwyspie Apszerońskim i w okolicach Lenkoranu, zaś ostatnie badania wskazują
na wzrost religijności całej populacji tego kraju.
Blisko ⅓ ludności utrzymuje, że znajomość islamu zawdzięcza tradycjom rodzinnym
i wychowaniu, niemal tyle samo przyznaje, że islam to dla nich element narodowej kultury.
Dla pozostałej ⅓ decydujący był indywidualny wybór (wewnętrzna potrzeba, chęć
samodoskonalenia się, życiowe okoliczności).
Na poziomie publicznym religia postrzegana jest przede wszystkim na płaszczyźnie moralnej
i etnicznej. Prawie 84% obywateli uważa, że powinna ona mieć wpływ na sferę
moralności publicznej, ponad 70% – na kulturę, a 71% – na rodzinę. Jednocześnie ponad
90% jest zdania, że religia powinna dystansować się od polityki, a 74% – że nie powinna
oddziaływać na życie gospodarcze.
Islam nie odegrał większej roli w konfliktach społeczno-politycznych nękających Azerbejdżan,
a wojna z Armenią nie była postrzegana jako religijna.
W roku 1992 parlament Azerbejdżanu przyjął ustawę o wolności wyznania i przewidział
rozdział religii od państwa, a także zagwarantował wyznawcom wszystkich religii równość
wobec prawa.
Podział administracyjny kraju
Administracyjnie Azerbejdżan podzielony jest na 59 okręgów (rajon) oraz 11 miast (saharlar):
Baku – 1,8 mln mieszkańców, Gjandża – 291 tys. mieszkańców, Sumgait – 268 tys.