Azerbejdżan – przewodnik dla przedsiębiorców

Azerbejdżan – Przewodnik dla przedsiębiorców 65
niepełnosprawności, bezrobocia, niezdolności do pracy i w innych sytuacjach określonych
przez prawo.
Ze względu na niewydolność systemu opieki społecznej władze Azerbejdżanu wprowadziły
w roku 1997 reformę, redukując liczbę zawodów mogących korzystać z wcześniejszej
emerytury i podnosząc wiek emerytalny.
Rozpoczęcie procesu budowy gospodarki rynkowej w Azerbejdżanie wpłynęło na zmianę
systemu ochrony socjalnej ludności. W ciągu kilku lat przyjęto ponad 20 nowych
ustaw regulujących zasady przyznawania i udzielania pomocy najbardziej potrzebującym.
Do głównych aktów prawnych należą Ustawa o emeryturach oraz Ustawa o opiece
społecznej inwalidów. Regulują one zasady udzielania oraz wysokość gwarantowanego
minimalnego wynagrodzenia, emerytury, renty oraz kompensacji dla rodzin z dziećmi
o niskich dochodach, stypendiów dla studentów, dotacji do środków publicznego transportu,
wypłat dla weteranów wojennych, inwalidów i nauczycieli.
Z dostępnych oficjalnych danych wynika, że około 40% azerbejdżańskiego społeczeństwa
żyje w ubóstwie (według obliczeń Banku Światowego wskaźnik ten wynosi 61,5%,
w tym 20,4% znajduje się poniżej granicy ubóstwa). Dlatego podstawowym celem nowego
systemu jest skierowanie pomocy socjalnej do grup najbardziej potrzebujących.
Problemy socjalne w Azerbejdżanie pogłębia konflikt o Górski Karabach. W wyniku wojny
i okupacji tego terytorium zlikwidowano ponad 250 tys. miejsc pracy. Ponadto obecność
około miliona uchodźców i osób przesiedlonych zwiększa problem bezrobocia. Z tego
względu tworzone są w oparciu o obowiązujące prawo różnego rodzaju programy pomocowe,
mające na celu poprawę warunków ekonomicznych i społecznych weteranów
i inwalidów wojennych oraz ofiar wojny z Armenią i uchodźców.
Liczba zarejestrowanych w kraju uchodźców wynosi ponad 233 tys., natomiast przesiedleńców
prawie 700 tysięcy. Druga z tych kategorii obejmuje m.in.108 tys. dzieci poniżej
piątego roku życia oraz 357 tys. kobiet. Warunki życia uchodźców są ciężkie, 25% z nich
mieszka w namiotach, znajdujących się w tworzonych przez międzynarodowe organizacje
humanitarne obozach. Tylko 25% uchodźców posiada pracę, ponad 80% cierpi
na problemy zdrowotne – częstym zjawiskiem są epidemie i infekcje. Oprócz międzynarodowej
pomocy humanitarnej, osoby te objęte są państwowym systemem opieki
społecznej.
Struktura instytucjonalna systemu ubezpieczeń społecznych w Azerbejdżanie jest jeszcze
słaba, ale przewidziany jest jej rozwój i dostosowanie do potrzeb rynku. Głównym
organem gromadzącym fundusze na opiekę społeczną jest Narodowy Fundusz Opie-