Azerbejdżan – przewodnik dla przedsiębiorców

Azerbejdżan – Przewodnik dla przedsiębiorców 27
wojskowy, dodatkowo powszechny jest proceder odbywania służby wojskowej żołnierzy
z Armenii właśnie w Karabachu.
Do czasu odzyskania niepodległości w 1991 roku Azerbejdżan, wraz z Gruzją i Armenią,
wchodził w skład Zakaukaskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej, będącej obszarem
niejednolitym etnicznie, kulturowo i religijnie.
Przez dziesiątki lat komunistycznych rządów narastał antagonizm między Azerami
a Ormianami zamieszkującymi Górski Karabach. W wyniku liberalizacji stosunków politycznych
w ZSRR, spowodowanych ogłoszeniem pieriestrojki i głasnosti, doszły do głosu
dążenia niepodległościowe, ujawniając jednocześnie prastare sprzeczności między
Azerami i Ormianami. Powodem konfliktu stał się autonomiczny obwód Górski Karabach.
Ten zamieszkany w 94% przez chrześcijańskich Ormian region władza radziecka
przyznała w 1920 roku Azerbejdżanowi, nie licząc się z wolą miejscowej społeczności.
Po licznych demonstracjach rada obwodu podjęła w roku 1988 decyzję o wystąpieniu
Górskiego Karabachu z Azerbejdżanu i jego przyłączeniu do Armenii. W rezultacie tej
decyzji wybuchły starcia zbrojne. Do Górskiego Karabachu wkroczyły wojska radzieckie,
a cały obwód został podporządkowany bezpośrednio Moskwie. Nie przyniosło to jednak
spokoju i obie republiki znajdowały się w stanie wojny. Kilkaset tysięcy Ormian uciekło
z Azerbejdżanu do Armenii i tyleż samo Azerów wyjechało w odwrotnym kierunku.
Po rozpadzie ZSRR konflikt azerbejdżańsko-armeński wydaje się nie do rozwiązania.
Obie republiki zgodziły się w 1991 roku na bezpośrednie rokowania w sprawie Górskiego
Karabachu. Nie przyniosły one jednak rezultatu.
W czasie wojny w Górskim Karabachu Ormianie Karabachscy opanowali całe terytorium
Karabachskiego Obwodu Autonomicznego i otaczające go terytoria azerbejdżańskie,
takie jak rejon laczyński, co umożliwiło lądowe połączenie z Armenią, a także rejony agdamski
i fizuliński. W sumie Ormianie zajęli około 14% terytorium Azerbejdżanu. W wyniku
walk w latach 1992-1994 zginęło ponad 30 tysięcy osób. Rozejm z 12 maja 1994
roku przerwał działania zbrojne, ale rozpoczął okres „zimnego pokoju”, w trakcie którego
nadal trwały walki na linii rozejmu.
Nadzieje na pokojowe uregulowanie konfliktu wiązano z dwustronnymi spotkaniami
prezydentów Armenii i Azerbejdżanu, które były regularnie organizowane od kwietnia
1999 roku. Spotkaniom tym najczęściej patronowały Stany Zjednoczone. Jedynym realnym
sukcesem tych rozmów było niedopuszczenie do wznowienia działań zbrojnych.