2. - Albas

përmbajtja 

faqe 

2 

4 

8 

bla-bla-bla 

3... 2... 1... start 

Kur të rritem... 

numri 1 i revistës “GRUPsat” dhjetor 2010-janar 2011 

2 

8 

Busulla na drejton për në ... 

Moxarti ... sa ne 

2 

32 

34 

38 

44 

47 

52 

56 

po AFROJNË FESTAT!!! 

Tercina 

Mirësevini në xhungël 

kavaleti 

i 

SOFIT 

Pyet Semin&Enin 

+ + ... sa mirë që kemi 

VITAMINA + DR. LUZIN 

Inspektor Tini 

Loja filloi 

Revistë e përmuajshme 

Botim i Albas Group 

Ideuan dhe realizuan rubrikat: 

Semela MERO 

Ines POSHNJARI 

Sofiana FILIPI 

Kryeredaktore: 

Rudina ÇUPI 

Redaktore: 

Sevi LAMI 

Bashkëpunëtorë: 

Mirela TËROVA 

Rejdi AVDO 

Marsela BEBA 

Grafika: 

Ledia KOSTANDINI 

Eva KUKALESHI 

Fotografe: 

Erdeta MERO 

Departamenti i marketingut 

Në Shqipëri: 

Semela MERO 

Andi RIZAJ 

Në Maqedoni: 

Driton AJRULLAI 

Në Kosovë: 

Besir ZYBERI 

© Albas, Tiranë 2010 

Albas Group 

Në Tiranë: Rr. Budi, Pall. 

“Clasic Construction”, zyra nr. 2 

Tel/Fax: ++ 355 4 2379184 

e-mail: albas_tr@yahoo.com 

Në Tetovë: Rr.Ilindenit, nr.105 

Tel: 044 344047 

e-mail: albas_te@yahoo.com 

Në Prishtinë: Rr.Eqrem Çabej, nr.47 

Tel: 038 5457139 

e-mail: albas_pr@yahoo.com 

6 

horoskopi 

e-mail: revistagrupsat.albas@gmail.com 

facebook: GRUPsat (Became a fan) 

Shtypur në shtypshkronjën:

në studion e 

URDiT 

bl a- bla-b la 

Po bombardojnë 

Hënën! 

E tmerrshme! ! U trembët Në fakt, 

titulli i lajmit është i frikshëm, por kur 

të lexoni më poshtë do të zbuloni se 

ç’po ndodh realisht. Unë e di, por nuk 

dua t’jua tregoj, se pastaj më thonë se 

nuk lë gjë pa treguar. 

Ej, ç’po ndodh 

Po bombardojnë 

Hënën! 

Është NASA. Ajo po zbaton një projekt 

special që e kishte nisur Bushi, presidenti 

i mëparshëm i SHBA-së dhe tani po e 

vazhdon pasardhësi i tij Obama. Qëllimi 

është të zbulohet nëse ka ujë në Hënë. 

Nëse gjendet ujë, atje do të shkojë një 

grup astronautësh për të bërë gjithfarë 

kërkimesh. Ku i dihet, nëse eksperimenti 

përfundon me sukses, një ditë, pas shumë 

vitesh, mund të shkojmë atje për të kaluar 

fundjavën! 

...2...3 prova... 

Në rregull po më duket mikrofoni! 

Përshëndetje! Unë jam Urdi dhe kjo është 

studioja ime BLA BLA BLA, studioja më 

spektakolare që keni parë ndonjëherë! 

Lexuesit e mi të vegjël, ju premtoj se nuk 

do lëmë lajm të ri të na kalojë pa shkruar 

e pa komentuar. 

Mendoj se ka ardhur çasti që të njihemi. 

Siç ju thashë, unë jam Urdi, gazetarja më 

e shkathët, më e drejtë, më punëtore, më 

komunikuese, më bukuroshe dhe jo vetëm 

kaq... Eh..., jam e sigurt që ju të gjithë do të 

jeni fansat e mi! 

Po për të vazhduar bisedën, do ju thosha edhe 

një sekret... Të gjithë mendojnë për mua se flas 

pa pushim... Unë them se nuk është e vërtetë 

(ose ndoshta)... Por, a mund të jesh gazetare dhe 

të mos flasësh shumë Si mund të përcjellësh te 

lexuesit lajmin më të fundit dhe në kohë 

Ja dhe regjia që më bën shenjë që të vazhdoj me rubrikat. Si 

gjithmonë, nuk më lë të shprehem lirshëm për veten! Regjia, 

të lutem, kronikën në vijim. 

Në Xhakarta, të gjithë 

në shkollë… në agim! 

...2...3 prova teknike, 

E keni parasysh rrugën kur shkoni në 

shkollë në mëngjes Plot makina të 

ndalura në trafik, prindërit që bëhen 

vonë për punë dhe ju që nuk doni 

të humbisni orën e parë. E pra, ky 

nuk është problem te ne, por për 

shumë e shumë vende të tjera. Për 

këtë arsye në Xhakartë ka dalë një 

rregull i ri: nxënësit do të nisen për 

në shkollë në orën 6:30 dhe prindërit 

mund t’i shoqërojnë me makinë vetëm 

në raste shiu! Vërtet, në orën 6:30 

është pak si herët, por duhen bërë 

sakrifica për të shmangur vonesat! 

2

Nuk e keni idenë se sa 

do doja unë të isha në 

vendin e fëmijës që ka 

zbuluar një thesar prej 

90000 €!! Për më tepër 

mund të lexoni shkrimin. 

Miqtë e mi, 

nuk e keni 

idenë sa e 

lumtur jam që 

nesër është e 

shtunë, Më në 

Një fëmijë zbulon një 

thesar prej 90 000 € 

Një ditë, ndërsa shëtiste në Smallenberg 

(fshat në Gjermani), një djali të vogël i 

tërhoqi vëmendjen diçka që shkëlqente. 

Kur u afrua, pa një monedhë argjendi. I 

shtyrë nga kureshtja, djali gërmoi në tokë. 

E dini ç’zbuloi Një thesar të vërtetë, 

120 monedha argjendi të vendosura në 

një vazo balte! Në ditët tona ky thesar 

vlen rreth 90 000 €, jo pak për një fëmijë 

9-vjeçar. Sa bukur do të ishte sikur gjatë një 

shëtitjeje edhe ne të gjenim një thesar të tillë! 

fund do të bëj pak pushim. Po besoj se edhe ju jeni të lumtur, 

se kuptohet, nuk do të zgjoheni qysh herët në mëngjes. 

Dhe e dini çfarë po mendoja Po mendoja që të takoheshim të 

shtunën dhe të dielën rreth orës 10:30. Vendin nuk jua tregoj. 

Ju jeni të zgjuar dhe do ta kuptoni nga kronika në vazhdim. 

Regjia, të lutem më fal, e di që e zgjata, e mbylla tani! (Si 

bëjnë edhe këta… s’të lënë të flasësh pak!) 

“Ishulli pa emër” 

Fantazi në “Metropol” 

Në teatrin “Metropol” shfaqet çdo 

të diel, ora 10:30, në sallën “Çehov” 

pjesa teatrore për fëmijë “Ishulli pa 

emër” i autores Milena Selimi. Në 

këtë pjesë tregohet aventura e pesë 

fëmijëve që nisen të eksplorojnë 

një ishull, të cilin e kanë gjetur 

nëpërmjet kompjuterit. Era, Tedi, 

Turi, Danja dhe Joni, nëpërmjet 

formulës magjike gjenden në një 

vend të panjohur dhe… Aty nis 

aventura e tyre që do të vazhdojë 

deri në perëndim të diellit. 

“Treni magjik”në teatrin “Metropol” 

“Treni magjik” është premiera e re që do të shfaqet në 

teatrin “Metropol”. Shikuesit e vegjël të kryeqytetit mund ta 

shohin çdo të shtunë, në orën 10:30, në sallën “Çehov” të 

këtij teatri. Kjo premierë u ofron fëmijëve të moshës nga 

3 deri 14-vjeç ëndrra dhe fantazi në një udhëtim fantastik 

me trenin e fëmijëve. “Treni magjik”, një pjesë e shkruar 

nga Milena Selimi, udhëton në të gjithë botën dhe udhëtarët 

e tij janë fëmijë të botës dhe personazhe të njohura të 

përrallave dhe filmave të animuar. 

Me keqardhje ju njoftojmë se këtë 

muaj do të kaloni më shumë kohë 

duke luajtur brenda në shtëpi dhe jo 

jashtë saj. Dielli sapo na njoftoi që 

këtë muaj do të shkojë me pushime në 

Bora-Bora. Megjithatë ai na premtoi që 

do të kthehet të paktën 2 herë gjatë 

pushimeve, sepse ka lënë disa punë 

pezull në qytetin tonë. Vendin e Diellit 

do ta zenë Shiu dhe Retë, por dhe Bora. 

Për vizitë do të vijë edhe Era. Prandaj, 

fëmijë, bëni mirë të visheni trashë dhe 

të nxirrni nga dollapi xhupat, çizmet dhe 

çadrat! 

Moti sot... deri muajin tjetër 

3

4 

futbolli 

E keni pye 

Ç’kemi grupsa! Unë jam Andi, 9 vjeç dhe jam tip simpatik. Në shkollë jam më 

ngatërrestari, më me humor dhe, mos harrojmë, më i bukuri. Hahahaha… 

tur ndonjëhe 

rë ve 

Në Angli në vitin 1863, njerëzit luajtën 

për herë të parë një lojë me top, e cila u 

bë shumë e famshme dhe arriti deri në 

ditët tona. Federata e parë e futbollit 

është ajo angleze, duke vijuar më pas 

me atë skoceze dhe me shumë të tilla 

në vazhdim. Me kalimin e viteve loja 

filloi të bëhej gjithnjë e më interesante, 

duke tërhequr shikues nga çdo vend. 

Për t’u organizuar më mirë loja u vunë 

rregulla. 

Mësuesja shpesh më bërtet, sepse lëviz shumë gjatë mësimit, por çfarë të bëj unë kur 

jam tip SPORTIV Siç mund të kuptoni nga këto që thashë, mua më pëlqen SPORTI. 

Unë, bashkë me shoqen time Stelën (e cila nuk do të prezantohet që në numrin e parë 

të revistës se është e turpshme) do t’ju tregojmë për llojet e sporteve dhe kuriozitete 

mbi to. Kjo do t’ju bëjë edhe ju sportivë, pasi dihet se, fëmijët që merren me sport janë 

më të shoqërueshëm se ata që qëndrojnë ditë e natë para kompjuterit. 

Besoj se e kuptuat dhe nga veshja ime se për cilin sport do t’ju flas... Bravo e gjetët! 

Do t’ju flas për FUTBOLLIN!! 

Historiku i futbollit 

A keni ëndërruar ndonjëherë të dribloni si Ronaldo, 

të sulmoni si Mesi apo të luftoni si Runi Sigurisht 

që po, pasi ëndrra e shumëkujt prej jush është të 

bëheni një ditë lojtarë të mëdhenj. Por, për t’u 

bërë të famshëm si ata, duhet shumë punë. Ja 

pse disa djem stërviten për një kohë të gjatë në 

fushën e futbollit. Ata mësojnë jo vetëm se si të 

shënojnë gola dhe të shmangin kundërshtarin, 

por edhe të mbajnë përgjegjësi gjatë lojës. 

Loja i ndihmon për të qenë në formë, por 

edhe për t’u ndier më të sigurt. 

Stërvitja dhe ushtrimet janë të 

rëndësishme, por YLL futbolli të bën 

pasioni dhe dëshira shumë e madhe. 

ten se si futbolli u bë sporti më popullor në botë 

E kështu, në maj të vitit 1904, në Paris 

u krijua Federata Ndërkombëtare 

e Futbollit, e quajtur ndryshe FIFA 

(Federation International Football 

Association). Rregullat u vendosën 

nga kjo federatë dhe u quajtën ligjet 

e lojës. Loja luhej me 11 lojtarë për 

çdo skuadër dhe drejtohej nga 4 

gjyqtarë, të cilët gjykonin zbatimin e 

rregullave. 

3... 2...

1... 

3. Veshjet 

FIFA kishte në fillim shtatë anëtarë, ndërsa pas vitit 2000 

numëron 204 anëtarë nga çdo cep i botës. FIFA është familja 

më e madhe e futbollit dhe merret me organizimin e sportit 

më të rëndësishëm në botë. 

Pas FIFA-s u krijua organizata e dytë më e rëndësishme, UEFA 

(United European Football Association) - Federata e Bashkuar 

Evropiane e Futbollit. 

Kampionati i parë botëror u luajt më 1930 në Uruguai dhe u 

fitua nga skuadra vendase. Finalja u zhvillua në kryeqytetin e 

këtij vendi, Montevideo, stadiumi i të cilit me 95 mijë vende kishte 

përfunduar vetëm 4 ditë para fillimit të kampionatit. Pas përfundimit të kampionatit, FIFA 

vendosi që kjo veprimtari të zhvillohej çdo 4 vjet nëpër vende të ndryshme të botës në 

mënyrë që të krijohej mundësia të shihej kudo. Edhe sot e kësaj dite, rregullat e FIFA-s 

zbatohen në çdo vend ku luhet futbolli. 

start 

Veshja bazë: 

fanellë, pantallona 

të shkurtra, çorape, 

këpucë futbolli (me 

taka, po jo si të mamave). 

Ngjyrat e uniformës të 

çdo ekipi duhet të jenë të 

ndryshme, në mënyrë që skuadrat 

të dallohen nga njëra-tjetra. Veshja 

e portierit duhet të jetë e ndryshme 

nga ajo e lojtarëve të ekipit. 

Koha për RREgUlla 

A e dini ju që dhe futbolli ka rregulla njësoj 

si shkolla Çdo lojtar duhet t’i zbatojë ato 

dhe në rast të kundërt ata dënohen me 

kartonë. Më poshtë do t’ju tregoj disa nga 

rregullat kryesore të futbollit, në mënyrë 

që të luani futboll të vërtetë tamam si Yjet! 

Sipas 

rregullave 

zyrtare loja 

Fusha e 

lojës është 

sipërfaqja ku 

zhvillohet loja e 

futbollit. Ajo mund të jetë 

me bar natyral ose artificial, 

por ngjyra e tij duhet të jetë 

jeshile. Vijat përcaktojnë gjatësinë 

dhe gjerësinë e fushës, ku lejohet 

të luhet. Fusha është e ndarë në 

dy pjesë. Në qendër është një rreth, 

i cili shërben për fillimin e lojës. 

Në secilën nga pjesët e fushës 

1. Fusha e lojës 

luhet me dy skuadra 

me nga 11 lojtarë secila 

dhe jo më pak se shtatë lojtarë 

(përfshirë dhe portierin). Gjatë 

ndeshjes trajneri ka të drejtë të 

bëjë tri ndërrime. Lejohen 5, 7 ose 

2. Numri i lojtarëve 

deri në 9 lojtarë në bankinë (vendi ku 

lojtarët rrinë gati, nëse do të thirren për 

të luajtur ose ata që kanë dalë nga loja). 

Gjyqtari duhet të lajmërohet nga trajneri 

përpara se ai të kryejë ndërrimin. 

ndodhen zonat dhe portat e 

secilës skuadër. 

5

futbolli 

Gjyqtari përdor kartonët për të ndëshkuar lojtarët. Ai ka dy kartonë: një të 

verdhë dhe të kuq. I verdhi sinjalizon një ndërhyrje të parregullt të lojtarit, (është i 

ngjashëm me paralajmërimin e përjashtimit nga shkolla). Por kur gjyqtari ngre kartonin 

e kuq, atëherë lojtari është futur në telashe, ai është i detyruar të largohet nga fusha 

dhe të mos luajë më. 

arbitri 

mbrojtës i majtë 

sulmues i majtë 

i avancuar 

portier 

Gjerësia e portës është 7.32 metra 

dhe lartësia 2.44 metra. 

mbrojtës qendre 

mesfushor i majtë 

mesfushor i djathtë 

sulmues 

mbrojtës qendre 

6 

mbrojtës i djathtë 

mesfushor qendre 

sulmues i djathtë 

i avancuar 

Gjatësia më e vogël: 100 metra

Një ndeshje zgjat 90 min, luhet në dy pjesë 

me nga 45 minuta secila. Në varësi të lojës mund të ketë edhe 

minuta shtesë. Pushimi ndërmjet pjesëve zgjat 15 min. 

4. Kohëzgjatja 

Gjyqtari është ai që kontrollon lojën dhe 

zbatimin e rregullave të saj nga lojtarët. Ai qëndron në qendër 

dhe vrapon në mënyrë diagonale. Ai ndihmohet nga dy ndihmës, 

të cilët qëndrojnë në pjesën anësore të fushës. Detyra kryesore e 

ndihmësgjyqtarëve është sinjalizimi i pozicionit jashtë loje – ofsajd (offside). 

5. Gjyqtari 

Pozicioni jashtë loje 

është kur sulmuesi 

ndodhet para 

mbrojtësit të fundit 

në gjysëm fushën e 

skuadrës kundërshtare. 

Ai gjithashtu, shpall fillimin dhe mbarimin e lojës dhe pjesëve të saj. 

Trajneri është personi që stërvit skuadrën dhe zgjedh lojtarët që do 

të luajnë në një ndeshje. Ai është përgjegjës për rezultatet e skuadrës gjatë një kampionati. 

Ai përcakton rolin e lojtarëve në fushë. Trajneri është gjithashtu përgjegjës dhe për skemat 

të cilat ai zgjedh për të luajtur skuadra, që ndryshe quhet formacion. Skemat më të përdorura 

janë 4-4-2, 4-3-3 dhe 4-2-1-3. Çdo trajner ka në stafin e tij zëvendëstrajnerin, i cili merr pjesë 

në vendimet dhe punët e trajnerit. Gjithashtu, në staf bëjnë pjesë dhe trajneri i portierëve, 

fizioterapisti dhe mjeku i skuadrës. 

6. Trajneri 

Quiz 

Sa e njihni 

futbollin 

1. A mund të zhvillohet loja pa gjyqtarë 

a. po b. vetëm me 1 c. jo 

6. Sa është numri minimal që mund të luajnë ekipet në një ndeshje 

a. 8. b. 9 c. 7 

Gjerësia më e vogël 64 metra dhe më e madhja 75 metra. 

2. A mund të luajnë të dyja ekipet me ngjyrën e uniformës njësoj 

a. po b. JO c. vetëm në ndeshje të rëndësishme 

7. Sa e gjatë është një fushë futbolli 

a. 200 metra b. 80 metra c. 110 metra 

3. Kush sinjalizon për pozicionin jashtë loje 

a. trajneri b. ndihmësgjyqtari c. portieri 

8. A mund ta prekë portieri topin me këmbë 

a. po b. jo c. vetëm kur s’ka doreza 

4. Sa zgjat pjesa e parë e një ndeshjeje 

a. 45 min b. 30 min c. 60 min 

9. Ku u luajt për herë të parë futbolli 

a. në Shqipëri b. në plazh c. në Angli 

5. Çfarë përdor gjyqtari për të sinjalizuar një pozicion jashtë loje 

a. buri b. bilbil c. vë gishtat në gojë dhe fishkëllen 

dhe më e madhja 110 metra. 

10. Çfarë ngjyre ka fusha e lojës 

a. kafe b. blu. c. jeshile 

vijon numrin tjetër... 

7

Keni menduar çfarë doni të bëheni kur të rriteni 

Sigurisht është ende herët për të vendosur, por jam 

e sigurt që disa pasione i keni. Ka fëmijë që e kanë 

vendosur që tani ç‘do të bëhen, ka nga ata që nuk e 

dinë akoma. Ka edhe nga ata që u pëlqejnë të bëjnë 

shumë gjëra njëkohësisht. Kjo nuk është e pamundur, 

por është e vështirë për t’u arritur. Më poshtë do t’ju 

tregoj dy letra: të një mikut tim që e ka vendosur se 

çfarë do të bëhet dhe të një mikes sime që është 

akoma me dyshime. 

Kur të 

Letra e parë: 

 

E dashur revistë! 

Unë jam Kevin. Jam në klasën e dytë të shkollës ACT. Unë 

banoj në rrugën “Don Bosko”, e cila është afër spitalit. 

Në rrugën tonë dëgjohen shpesh sirenat e ambulancave. 

Sapo dëgjojmë një sirenë ambulance, unë me prindërit 

lutemi që i sëmuri të shërohet. Kur të rritem dua të bëhem 

doktor, që të ndihmoj të sëmurët të shërohen. 

Unë ju falenderoj që më dhatë mundësinë të shpreh 

dëshirën time. 

Me respekt, Kevin Rista 

Siç e shihni, Kevini ka 

vendosur të bëhet doktor. Ai 

do të shërojë të sëmurët. 

Letra e dytë: E dashur redaksi e revistës ( ) 

Kam marrë vesh që keni një rubrikë ku ne mund t’ju tregojmë për 

pasionet tona. 

Unë e kam gjysëm të vendosur se çfarë do të bëhem. Një mendje 

më thotë mjeke. Dua ta ndihmoj gjyshen time kur është sëmurë. 

8 

Një mendje tjetër më thotë të bëhem top modele. Dua të mbaj 

trupin në formë dhe të jem gjithmonë elegante. Dua të vesh taka të 

larta dhe të jem në modë. 

Unë kam dhe një pasion tjetër! 

Më pëlqen të bëhem aktore, sepse më pëlqejnë shumë filmat. 

E dashur redaksi! Ç’kisha për t’ju thënë jua thashë me gjithë 

sinqeritetin e ndjenjave të mia. Do t’ju shkruaj përsëri dhe mendoj 

të jem mike me ju. 

Faleminderit shumë, shumë të gjithë tetave dhe xhaxhave që jeni 

atje. 

Greis Mato Klasa e katërt ACT – Tiranë

item... 

Ne i premtuam Kevinit dhe Greisit, 

doktorëve të ardhshëm, t’u flisnim për 

mjekësinë, mjekët dhe botën e tyre. 

Po japim 5 arsye përse ata duhet të ndjekëin 

ëndrrën e tyre. 

Greisi nuk e ka të qartë se çfarë dëshiron të bëhet. 

Ajo do të bëhet edhe mjeke, edhe top modele, edhe 

aktore. Greisi është akoma e vogël, por kur të rritet edhe 

pak, do të zgjedhë çfarë do të bëhet. 

1. Njerëzit kanë nevojë për mjekun që t’i shërojë. Profesioni i mjekut 

nuk del asnjëherë nga “moda”, është gjithmonë i nevojshëm. 

2. Sa më shumë kohë kalon, aq më pak persona kërkojnë të bëhen 

mjekë. Të bëhesh mjek kërkon shumë punë, shumë vullnet dhe më shumë 

kohë, sesa të bëhesh ekonomist apo arkitekt. Prandaj, gjithnjë e më pak 

persona ndjekin studimet për mjekësi. Por sa më pak mjekë të ketë, aq më të 

kërkuar janë, aq më shumë fitojnë ata! 

3. Mjekët mund ta zgjedhin vetë se ku do të punojnë: në spital 

apo të hapin një klinikë private. Kur punon në spital quhesh i 

punësuar. Nëse punon në klinikën tënde, je ti shefi dhe gjithë 

të tjerët do të bëjnë atë që u thua ti, siç bën ti atë që 

të thonë prindërit. A s’është më mirë kur të tjerët 

bëjnë atë që u kërkon ti 

 

4. Ka disa mjekë që, përveçse 

kurojnë pacientët, merren edhe 

me eksperimente në laboratorë 

për të zbuluar mjekime të reja 

më të mira dhe mënyra të reja 

për të parandaluar sëmundjet. 

5. Mjekët janë gjithmonë 

në kontakt me njerëzit, me 

pacientët që kurojnë ose me 

skuadrën e punës. Ata çdo 

ditë bëjnë shokë të rinj!

Pak histori... 

Spitali është vendi ku shkojnë 

njerëzit e sëmurë ose të aksidentuar 

për t’u mjekuar. Në ditët tona mjekët 

përdorin pajisje të teknologjisë së fundit 

për të gjetur llojin e sëmundjes dhe për ta 

mjekuar atë. 

Ilaçet (barnat) janë shurupet dhe tabletat që mjekët 

na këshillojnë të pimë për t’u shëruar. Mjekësia ka 

përparuar në saje të punës së lodhshme të shumë e 

shumë shkencëtarëve gjatë gjithë historisë së njerëzimit. 

Njerëzit janë munduar të shërojnë sëmundjet edhe më përpara se të krijohej profesioni i doktorit dhe infermieres. 

Në kohën e 

lashtë ishin shamanët 

ata që mjekonin 

sëmundjet. Ata nuk ishin 

doktorë, por magjistarë 

dhe shëronin njerëzit duke 

përdorur magjinë dhe barërat. 

Hipokrati (i cili ka 

jetuar 400 vjet para 

Krishtit) është mjeku i 

parë që ne njohim. Ai ishte 

i pari që tha se, nëse hamë 

ushqime të shëndetshme 

dhe nëse kryejmë përditë 

nga pak fizkulturë, do të jetojmë më gjatë 

dhe nuk do na zënë sëmundjet. 

0 

Gjatë Mesjetës (shek. 

V – XIV) Evropa ra në 

kthetrat e një sëmundjeje 

të tmerrshme: murtajës. 

Kjo sëmundje përhapej 

nga minjtë dhe ishte 

vdekjeprurëse. Për ta 

parandaluar murtajën 

duhej që njerëzit të 

kujdeseshin për higjienën 

e tyre: të lanin duart, 

trupin dhe dhëmbët. Atëherë nuk kishte banjë me ujë të nxehtë 

dhe sapuni ishte shumë i shtrenjtë, prandaj shumë njerëz nuk i 

mbijetuan dot sëmundjes. 

Rilindja (shek. XIV-XVI) ishte 

periudha e lulëzimit të shkencave të 

ndryshme, përfshi këtu edhe mjekësinë. 

U zbulua që zemra ishte organi më i 

rëndësishëm i trupit të njeriut: zemra 

është si pompë që vë në qarkullim 

gjakun.

Në shek. XIX Lui Paster, kimist 

dhe biolog francez, kuptoi që sëmundjet 

përhapen nga bakteret. Ai zbuloi se bakteret 

ngordhin në temperatura shumë të larta. 

Gruaja e parë mjeke ka qenë 

Elizabet Blekuell (1821-1910). 

Më 1857 ajo hapi Klinikën e Nju Jorkut 

në ndihmë të grave dhe fëmijëve të varfër 

e të sëmurë, si dhe për vajzat e reja që 

donin të bëheshin infermiere. 

Zbulime të rëndësishme ishin Rrezet X (1895), Penicilina (vitet 1900). Këto dhe të tjera 

rinovuan shkencën e mjekësisë, e cila me zhvillimin e teknologjisë është kthyer në atë që 

njohim sot. Megjithatë, ka akoma shumë punë për të bërë dhe, ku i dihet, mund të jesh ti ai 

që do të zbulojë kurën kundër kancerit! 

Ne i urojmë shumë suksese të gjithë fëmijëve që duan të bëhen mjekë! 

Rrethoni mjetet që përdor mjeku. 

2 

Fjalëkryqi 

1 

A 

P 

I 

1- Vegël e mjekut që ngjan me kufjet 

2- Na shëron ose qetëson 

3- Me të matim temperaturën 

4- Ndihmëse e mjekut 

5- Makina e spitalit 

6- Gjeni fjalën që formohet. 

3 

4 

5 

I 

A

Busulla 

Shqipëria, të dashur lexues, është një vend shumë i bukur dhe i 

veçantë. Shumë shpesh mund të keni dëgjuar se jashtë, nëpër botë, ka 

shumë mrekullira, por jo të gjithë ata që e thonë, e njohin aq mirë vendin 

tonë dhe mrekullitë që ka këtu. 

na drejton për në ... 

Më falni se harrova edhe të prezantohem, 

unë jam Joni! Unë e dua shumë 

vendin tim dhe nuk kam qejf kur 

dëgjoj të lavdërohen vendet e 

tjera para Shqipërisë, prandaj 

marr flakë shumë shpejt! 

Besoj se edhe ju nuk i njihni të 

gjitha bukuritë e Shqipërisë. 

Unë kam shëtitur gjithandej 

dhe kam kaluar në çdo cep 

të atdheut, si një eksplorues 

i mirë që jam. Do t’ju tregoj 

çdo gjë që di dhe besoj se do 

t’ju interesojnë aq shumë, 

saqë do të doni t’i shihni të 

gjitha këto vende. 

Këtë numër 

të parë do e fillojmë me Tiranën, 

ose Tironën siç thonë vendasit. Tirana është kryeqytet 

i Shqipërisë që prej datës 11 shkurt 1920. 

2

Do të ecim nëpër Tiranë për të parë disa vende me të vërtetë 

Tirana u themelua më 1614 

nga Sulejman Pashë Bargjini. Fillimisht 

ai ndërtoi një xhami, një furrë dhe një 

hamam (banjë turke). Dy shekuj më vonë 

drejtimin e qytetit e mori familja Toptani 

nga Kruja. 

Tirana e periudhës osmane është quajtur 

qytet i selvive dhe i minareve (minarja – 

kulla më e lartë e xhamisë) , pasi ato ishin 

të shumta dhe shumë të larta. Xhamitë 

ndërtoheshin nga njerëz dhe familje të 

pasura dhe mbanin emrin e atij që kishte 

paguar për ndërtimin e saj. Në vitin 1927 

në Tiranë ka pasur rreth 82 xhami dhe 95 

hoxhallarë. 

Marsh! 

të veçanta dhe unë do t’ju flas rreth tyre. 

2 

E fillojmë nga (1) xhamia në qendër 

të Tiranës, e quajtur 

“Xhamia e Et’hem Beut”. 

Pranë saj ndodhet (2) 

“Kulla e Sahatit” që nisi të 

ndërtohet në vitin 1821. Më 1928 u 

pajis me një sahat modern dhe kulla 

u ngrit në lartësinë 35 m. 

• Tirana ndodhet 110 m mbi nivelin e detit. 

Temperaturat mesatare vjetore janë: në korrik +24° 

celsius dhe në janar +7° celsius. 

Në vit bie 1200 mm shi. 

• Lagjia e parë e Tiranës ishte ajo e Bamit. 

• Tirana kishte në fillim rreth 4000 banorë. Sot 

numri i popullsisë është mbi 700.000 banorë. 

1 

3

TIRONA 

3 

Jemi në qendrën e Tiranës, ku ndodhen 

gjithashtu godinat e ministrive dhe Bashkia 

e Tiranës (3), vepra të disa arkitektëve 

të njohur italianë. Qendra e Tiranës është 

e famshme pasi në të ndodhet edhe 

Monumenti i Skënderbeut (4). 

Monumenti i punuar nga 

skulptori Odhise Paskali u 

ngrit më 1968. Ai u vendos me 

rastin e 500 vjetorit të vdekjes së 

Heroit Kombëtar. 

4 

Në të djathtë të monumentit ndodhet 

Pallati i Kulturës (5), i cili u ndërtua 

mbi ish-pazarin e vjetër të Tiranës. 

5 

Në qendër ndodhet edhe 

Muzeu Historik 

Kombëtar (6), i ndërtuar më 

1981. Mozaiku në ballë të tij 

titullohet «Shqipëria». 

6 

4

Largohemi nga qendra me drejtim nga e djathta e 

xhamisë. Vëmë re “Tyrben e Kapllan Pashës” 

(7) (pranë monumentit “Ushtari i panjohur”) e 

ndërtuar në vitin 1816. Marrim kthesën nga e djathta 

dhe arrijmë te ndërtesa e Parlamentit (8), e cila u 

ngrit më 1924. Përballë “Parlamentit” ndodhet “Ura 

e Tabakëve” (9) e ndërtuar në shekullin e 18-të. 

Kthehemi sërish në qendër, por kësaj radhe do 

të kalojmë prapa monumentit, nëpër bulevardin 

“Dëshmorët e kombit” për të arritur më pas te 

Galeria e Arteve Figurative (10), e ndërtuar 

më 1976, e cila shërben si ekspozitë për veprat e 

artistëve të njohur shqiptarë. Duke ecur nëpër bulevard 

ndeshim lumin e Tiranës, Lanën dhe pak më tutje 

“Qendrën Ndërkombëtare të Kulturës” 

(11) ose ndryshe siç e thërrasin sot “Piramida”. 

8 

7 

9 

10 

11 

5

Në Tiranë ndodhen edhe “Varrezat e 

dëshmorëve”, ku ngrihet 12 metra i lartë 

monumenti “Nënë Shqipëri”, i përuruar më 1971. 

Tirana ka edhe liqen, Liqenin 

Artificial! Atë e kanë krijuar vetë 

njerëzit, jo natyra. Përreth liqenit 

ndodhet Parku i madh i Tiranës. 

Nuk duhet të 

harrojmë malin 

e Dajtit me 

lartësi 1612 m, që 

përbën një pikë 

tjetër turistike të 

kryeqytetit. 

Mos harrojmë edhe Kalanë e Petrelës ,12 kilometra 

larg nga qendra e Tiranës. Formën që ka sot ajo e mori 

në shekullin XIII nën sundimin e Topiajve, e më pas u 

mor nga familja e Kastriotëve. Pranë Petrelës ndodhet 

një gropë e madhe. Thuhet se atë gropë e ka krijuar 

me thundrat e veta kali i Skënderbeut. 

Tirana ka edhe një mozaik! Ai u zbulua 

në vitin 1972. Mozaiku është shumë 

i vjetër, i përket shekullit të parë pas 

Krishtit. Kjo do të thotë që Tirana ka 

qenë e banuar edhe para se Sulejman 

Pashë Bargjini të ndërtonte xhaminë 

në vitin 1614. 

Karakteristika “tironse” janë: 

• shtëpitë me qerpiç (shtëpi njëkatëshe me themele jo të forta) 

• bahçe me lule dhe drurë frutorë 

• pëllumbat që i mbajnë në oborrin e shtëpisë 

• pema e caracit, e cila frutat i ka në formë topash të vegjël me 

ngjyrë të errët dhe me shije 

• pusi në oborrin e shtëpisë 

• dhe...... një budall për fis (Ha-ha-ha, bëj shaka!) 

Këtu poshtë kam vendosur disa mbiemra familjesh tironse. 

Nuk janë të gjithë, por vetëm disa. 

Mund të gjeni shumë mbiemra të shokëve tuaj këtu. 

ARBANA BAKALLI BULKU DAJA DEMNERI 

HUQI KEÇI KETA KUKALESHI LUZI 

MURTHI NDROQI PETRELA STËRMASI STRUGA 

TABAKU TAFAJ TOPI TOSKA VORPSI 

6 

Fjalor TIRONS 

(për të folur si ata) 

tironçe gjuhë letrare 

damote - domate 

filauk - fëmijë i prapë 

ije - gjyshe 

dajak - dru 

derdimen - budalla 

zdryp - zbres 

kalem - laps 

mrroklla - gjëra koti 

capoi - sapuni 

takat - fuqi 

sevda - dashni 

pajata - pjata 

pagure ujë - shishe me ujë 

lala - babai ose gjyshi 

moma - mami ose gjyshja 

nonëdaja - gjyshja nga ana e mamit 

babagjyshi - stërgjyshi 

qeglla - tjegulla 

sata - autobusi 

kopuk - mistrec 

huta - kafshë mishngrënëse 

(të hongërt huta turijt)

Një gatim karakteristik 

TIRONs 

Përbërësit: 

- mish 

- ujë 

-qepë 

- vaj ulliri 

- spec i kuq 

- spec djegës 

- gjizë 

Çfarë ju duhet: 

- tavë balte 

- tigan 

- tenxhere 

- furrë 

- thikë 

- një i rritur që 

t’ju ndihmojë... 

tavë dheu 

(ose tavë dheje, siç i thonë tironsit) 

Në një tenxhere me pak ujë zieni mishin. Kur 

uji të ketë shteruar disi dhe mishi të jetë zier 

i shtojmë pak vaj dhe e lëmë derisa të skuqet 

lehtë (ose të kavërdiset, siç thonë tironsit). 

Në një tigan hedhim pak vaj dhe e lemë të 

nxehet. Grijmë qepën hollë dhe e shtojmë te 

tigani me vaj, bashkë me specin e grirë hollë 

dhe pak spec djegës. Kur të skuqen i heqim 

nga zjarri dhe i vendosim në tavë, ku shtojmë 

edhe mishin. I fusim në furrë për t’u pjekur 

në temperaturë të ulët rreth 10 minuta. Me 

kujdes nxjerrim tavën nga furra dhe i shtojmë 

gjizën. E pjekim sërish për rreth 15 minuta. E 

nxjerrim nga furra dhe e lëmë të ftohet pak. 

Ju bëftë mirë! 

Në 16 gusht 1920 u formua Sport Klub Tirana, skuadra tiranase e futbollit. 

Tiranasit janë dashamirës të 

zjarrtë të sporteve, sidomos 

të futbollit. Familje të njohura 

tiranase, linin enkas pa punuar 

kopshtet që djemtë e tyre të 

talentuar të ushtroheshin në 

në lloje të ndryshme sporti. 

Më 16 gusht 1920 u formua 

Sport Klub Tirana, skuadra 

tiranase e futbollit. 

Veshje popullore e Tiranës 

7

sa ne 

... Moxarti 

Përshëndetje miq! Ju ndoshta nuk më 

njihni mirë, por kur ishit të vegjël, prindërit ju 

vinin në gjumë nën tingujt e ëmbël të muzikës 

sime. Unë jam Volfgang Amadeus Mozart, 

ndoshta keni dëgjuar për mua. 

Unë kam lindur në Salzburg, më 27 janar 

1756. Kam një motër më të madhe, e cila e ka 

emrin Maria Ana, njësoj si mamaja ime. 

Babai im, Leopoldi, është muzikant. Ai është 

shumë i ditur dhe mua më ka mësuar mjaft 

gjëra. Kur isha 3 vjeç, babai më mësoi të luaja 

në klaviçembol. Ai dhe motra janë shumë 

krenar për mua. Ata më duan shumë dhe unë 

e dua shumë ata. 

Motra ime është 4 vjet më e madhe se unë. Edhe ajo është muzikante, i bie mirë pianos 

dhe shkruan pjesë për piano. Por babi tregon më shumë kujdes ndaj meje sesa ndaj saj. Ai 

thotë që unë jam një gjeni i lindur, por unë këtë fjalë nuk e kam kuptuar akoma. 

Fëmijë, më sipër Moxarti na tregoi për fëmijërinë e tij, 

kur u zbulua talenti i tij i jashtëzakonshëm. Në të vërtetë 

puna e tij e madhe filloi në adoleshencë. 

Në moshën 11-vjeçare ai kompozoi një dramë me temë 

të marrë nga Bibla. Ajo u pasua nga krijime të tjera, të 

cilat tërhoqën vëmendjen e peshkopit të Salzburgut. Ai 

dyshonte shumë për talentin e mikut tonë. Kur Moxarti 

ishte 13 vjeç, babait të tij i ofruan 120 dukatë për një 

udhëtim në Itali. Është e qartë që peshkopi mbeti i 

mrekulluar nga talenti dhe puna e gjeniut të vogël. 

Një vit më vonë përvoja nga udhëtimi në Itali e frymëzoi 

atë për kompozimin e kuarteteve, operave e simfonive 

të para. 

8

Ishte vetëm 15 vjeç kur u emërua dirigjent nderi 

në Akademinë Filarmonike të Veronës. Viti që 

pasoi ishte një nga periudhat më të frytshme për 

simfonitë e tij. 

Për vite me radhë Moxarti u mbështet nga figura 

shumë të shquara të asaj kohe. Ai vetë vendosi 

që të mos zinte një punë të qëndrueshme, për t’i 

qëndruar besnik muzikës që ai e donte aq shumë. 

Moxarti u vlerësua shumë si pianist, por më 

shumë si kompozitor. 

Kuriozitet 

Në veprat muzikore të Mozartit shumë 

shpesh hasim shkronjat “K” dhe “KV”. 

Kjo nuk ka ndodhur rastësisht. Për 

shumë kohë është kërkuar të bëhej një 

renditje e saktë e veprave muzikore të 

gjeniut dhe janë përdorur shumë teknika 

p.sh.: numrat Opus, ndarje sipas llojit të 

veprës etj. “K” dhe “KV” janë simbolet e 

“Köchel Verzeichnis” dhe është renditja 

kronologjike (koha e kompozimit të 

veprave) më e saktë e njohur deri më 

sot të katalogut të Mozartit e krijuar nga 

Ludwik von Köchel. 

Por jo çdo gjë shkoi mirë… 

Gjeniu i vogël nuk e pati gjithmonë të shtruar rrugën 

e tij. Humbja e papritur e mamasë dhe ndarja nga e 

dashura e tij Aloisa, të cilën ai kishte njohur në Vjenë 

i shkaktuan shumë dhimbje. Por vështirësitë nuk e 

ndaluan Moxartin të kompozonte. Edhe pse s’ishte 

mirë me shëndet ai vazhdoi të kompozonte deri në 

fund, duke lënë të pambaruar veprën “Rekuiem”. 

Është vërtetuar se, 

nëse fëmija i vogël 

(i sapolindur dhe 

deri në 3 vjeç) dëgjon 

vazhdimisht disa nga 

veprat e Moxartit, 

truri i tij zhvillohet më 

shumë. Tingujt e ëmbël 

të muzikës së Moxartit 

ndikojnë në mirëqënien 

mendore të fëmijës: e 

bëjnë atë më të zgjuar, më 

të shëndetshëm dhe më të 

edukuar. 

Ky quhet efekti Mozart. 

Një nga simbolet e dhuratave në 

Austri është çokollata me portretin 

e Moxartit. Nuk ka turist që shëtit 

në këtë vend dhe mos 

të ketë në valixhen e tij 

këto çokollata në forma 

të ndryshme.

supertalent 

Intervistë me nxënësen 

Antha Mitrushi 

Antha Mitrushi është nxënëse në klasën e tetë të shkollës së muzikës “Servete Maçi”. Kur 

shkuam ta takonim në shkollë, ajo po studionte në piano me mësuesen e saj, Zana Pirdenin. 

1. Pse piano A nuk do të ishte më mirë një instrument që mund ta 

merrje me vete e të luaje sa herë të doje 

Sepse pianoja është e veçantë, është mbi gjitha veglat e tjera muzikore. 

Shtysa e parë ka qenë familja ime. Babai shpesh më thoshte që unë 

kisha disa të dhëna për muzikën në përgjithësi. Mbase ata më kanë 

drejtuar nga pianoja..., nuk e di. Pastaj unë rrjedh nga një familje ku 

të gjithë kanë “vesh muzike”. Madje babai i bie shumë bukur kitarës. 

Midis të dyjave, unë zgjodha pianon, sepse me atë ndihem më mirë 

dhe vetvetja. 

2. A është e vështirë t’i biesh pianos 

Çfarë këshillash do të jepje për ata që duan ta mësojnë 

Është e vështirë si çdo instrument. Duhet mjaft punë për të qenë një 

pianiste e mirë. Unë mendoj se 60% është punë dhe vetëm 40 % 

është talent. Studioj rreth 3 orë në ditë, kurse ditëve pushim 2 orë në 

mëngjes dhe 2 orë në mbrëmje. 

3. Zakonisht ti luan pjesët e kompozitorëve të njohur. Cili është i 

preferuari yt 

Gjatë konkurseve kam luajtur pjesët më të dëgjuara nga Bethoven, 

Shopen, Bah, Hajden, kurse semestrin e dytë kam në plan të përgatit 

një pjesë të Moxartit. I preferuari im ngelet Bethoveni. 

4. Ju keni marrë deri tani 10 çmime. Kur dhe ku keni marrë për 

herë të parë çmim dhe si u ndjetë 

Çmimin e parë e kam marrë kur isha në klasën e dytë. Ishte një 

çmim special te konkursi “Këngët e Tokës”. Eh, sa emocione pata atë 

ditë! Nuk do t’i harroj asnjëherë. Më pas vijuan çmime të tjera. Në 

klasën e tretë mora çmimin e Virtuozitetit nga Shoqata e Pianistëve 

(EPTA). Vitet kaluan dhe, kur isha në klasën e pestë, mora dy çmime 

përnjëherësh: “Çmimi i parë absolut” dhe “Sonata Klasike”, kurse kur 

isha në klasën e gjashtë, mora çmimin e Karrierës, të gjitha nga EPTA. 

Dëshiroj të ndaj me lexuesit e revistës suaj dhe një emocion të veçantë 

që provova në maj të vitit 2010, ku për herë të parë debutova si soliste 

me orkestrën e RTSH-së. 

5. Çfarë ndieni kur hipni në skenë dhe konkurroni Frikë Emocion 

…Po kur merrni çmime 

Fillimisht kam frikë, por kur filloj të luaj, pianoja m’i heq të gjitha 

emocionet. Bëhem një me muzikën dhe harroj që salla është plot. Kur 

marr çmim përveç gëzimit të madh që ndiej në zemër, i them vetes me 

zë të ulët: “Bëhu gati! Sfida të tjera të presin”. (qesh) 

6. Kujt ia dedikoni këtë sukses 

Sigurisht, nuk ia kam dalë e vetme. Mësuese Zana më ka shoqëruar 

dhe më ka përgatitur që kur isha 5 vjeç e gjysmë. Edhe sot ju më gjetët 

me të…(qesh). Familja ime e dashur ka qenë shtysë e padiskutueshme 

dhe sot e them me bindje se e ardhmja ime është pianoja dhe emri 

pianiste. 

Ne u ndamë nga Antha, duke shpresuar që t’i realizohen të gjitha 

dëshirat dhe duke i uruar asaj një të ardhme të shkëlqyer, të ndritshme 

dhe plot fitore. 

20 

PIANO 

si pasion 

Alba Hajdini 

Një pasdite një gazetare e redaksisë sonë shkoi dhe 

takoi një vajzë të veçantë. Ajo quhet Alba Hajdini. Ajo 

është vajza e sopranos së mirënjohur Kozeta Hajdini 

(e cila interpreton në skenat e operave më të njohura 

evropiane). Alba është rritur me dashurinë për pianon 

dhe muzikën. Ajo i kushton ushtrimit në piano mjaft nga 

koha e saj e lirë. Kur arritëm te shtëpia, ne takuam Albën 

dhe gjyshen e saj, e cila kujdeset për të, kur zonja Kozeta 

ndodhet jashtë shtetit. Ajo që binte në sy ishte pianoja 

e vjetër dhe sipër saj, statuja e një prej figurave më të 

shquara të muzikës, Ludvig van Bethoven. Në fillim Alba 

e ka pasur shumë të vështirë të ushtrohej në piano, por 

me kalimin e kohës pianoja u bë pjesë e ditës së saj. 

Me të kalon mërzitjen dhe momentet e gëzuara. Çdo 

ditë ajo ushtrohet në shtëpi me mësuese Mira Ketën, 

pianiste në Akademinë e Arteve në Tiranë. Kur ishte më 

e vogël provoi të shkruante edhe disa pjesë muzikore, 

madje kishte bërë edhe një fanse, shoqen e mamit, por 

sot ajo e pëlqen pianon dhe interpreton në të thjesht për 

hobi. Pjesët e preferuara të Albës janë shumë, po më 

kryesoret janë: “Kënga e pranverës” “Kënga e mullirit”, 

“Për Elizën” etj.

Sa qejf i kEmI 

FESTAT!!! 

Ja na erdhi Viti i Ri sa jam i gëzuar, porsi unë dhe çdo fëmijë pret për ta festuar! 

Sa më 

pëlqen kjo 

këngë! Më 

kujton që fillojnë 

pushimet. S’ka më 

shkollë, por vetëm 

festa! Unë mezi i pres festat. Qyteti mbushet 

me drita shumëngjyrëshe dhe pemë të 

zbukuruara. Gjithçka duket më e ngrohtë, 

edhe pse jashtë bën ftohtë. Të gjithë në familje 

ndihmojnë në përgatitjen e festës dhe, si asnjëherë 

tjetër, askush nuk përton. Në familjen time detyrat janë 

të ndara: unë me vëllain zbukurojmë pemën me topa e drita, 

babi bën pazarin dhe ndihmon mamin për gatimet e darkës 

së fundvitit. Por, e dini cila është pjesa më e bukur e 

festave JDhuratat! Të japësh dhe të marrësh 

dhurata është kënaqësi. Po ju, e keni 

vendosur çfarë doni t’ju sjellë babagjyshi 

këtë vit Po letrën ia keni dërguar Ja, lexoni 

letrat e disa shokëve të mi. 

I dashur Babagjysh, 

E di që nuk më ka ecur mirë me mësimet. 

Unë për dhuratë do të dëshiroja fluturim 

me slitën tënde dhe drerët që vrapojnë 

e shikojnë poshtë. Do të shikoja botën 

përreth dhe do t’ua bëja me dorë të 

afërmve të mi dhe shoqes sime të 

ngushtë, Amit. Do të dëshiroja të të kisha 

shok edhe ty. Shpresoj që të më realizohet 

kjo dëshirë kaq e bukur! 

Të puth fort, Klea Hoxha 

Shkolla A.C.T, Kl. IV 

I dashur Babagjysh i Vitit të Ri, 

Mendoj se jam sjellë mirë këtë vit, prandaj 

kam dëshirë të më dhurosh një biçikletë. Kur 

të vish në darkë, të lutem më zgjo, sepse kam 

dëshirë të të përqafoj, Një pyetje kisha për ty 

Babagjysh: “A mund të më tregosh se ku jeton ti” 

Shpresoj që udhëtimi yt të shkojë mirë. 

Të përqafoj 

Jurgen Kalemi 

Shkolla A.C.T, Kl. III 

2

E dini pse festohet Krishtlindja Po Viti i Ri 

I dashur Babagjysh, 

Ja ku po vjen Viti i Ri dhe po mendojmë për 

shumë gjëra, por sidomos për dëshirat. Tani që 

nuk do të ketë më viza ne duam të udhëtojmë 

në disa qytete të Evropës: Athinë, Romë, Paris 

etj. Por ne nuk kemi hequr dorë as nga lodrat. 

Sidneji do një xhip me telekomandë, kurse unë 

dua një aeroplan (mund t’i blemë edhe atje). Ah, 

sikur të na dëgjoje! 

Të puthim fort, 

Xhei Kalemi 

Sidnej Shkalla 

Para lindjes së Krishtit, shumë popuj, 

festonin si ditën e Vitit të Ri pikërisht 

21 dhjetorin. Kjo lidhej me natën më 

të gjatë të vitit. Ata besonin se dielli 

ishte një perëndi dhe dimri vinte 

atëherë kur ai sëmurej dhe dobësohej. 

Njerëzit e besimit të krishterë i festojnë Krishtlindjet më 

25 dhjetor, ditën kur lindi Krishti 2010 vjet më parë. 

Krishtlindja quhet edhe festa e fundvitit. 

Ata bëjnë biskota që i quajnë kolendra 

dhe shkojnë në kishë. Në pjesën më të 

madhe të globit njerëzit presin Babagjyshin 

e Krishtlindjeve t’u sjellë dhurata fëmijëve 

që janë sjellë mirë gjatë vitit. Këtë plak të 

dashur me mjekër të bardhë e kostum të 

kuq në vendin tonë e njohim si Babagjyshin 

e Vitit të Ri. 

Po kështu, kishte popuj të tjerë që ditë të 

parë të vitit nuk kishin 1 janarin, por 1 marsin. 

Në mars rifillonte jeta: koha ngrohej, dëbora 

shkrinte e bimët çelnin. Më vonë u pranua 

që të përdorej një kalendar ku viti i ri 

të fillonte më 1 janar. 

22

Pema e 

Vitit të Ri 

Besoj, e keni vënë re që bredhi, pisha dhe pemë të ngjashme me to janë 

gjithmonë të gjelbra. Njerëzit e lashtë mendonin se ato ishin pemë 

fatsjellëse dhe prandaj në dimër ata vendosnin degë prej tyre mbi 

dyert e shtëpive. Ata mendonin se degët mbanin larg shtrigat, 

fantazmat dhe sëmundjet. 

Pema e Vitit të Ri, u përdor si e tillë për herë të parë në 

Gjermani. Një mbrëmje, një zotëri i quajtur Martin Luter 

po ecte drejt shtëpisë së tij. Ai u mahnit nga vezullimi 

i dritës së yjeve që depërtonte përmes degëve të 

një bredhi. Me të arritur në shtëpi vendosi ta 

rikrijonte pamjen. Vuri një bredh në dhomën 

e ndenjjes dhe lidhi në degët e tij qirinj 

të ndezur. Shumë shpejt kjo traditë u 

përhap në gjithë botën. 

Kur lindi Babagjyshi 

Thuhet se babagjyshi ai ka lindur në vitin 280. Atëherë ai 

quhej Shën Nikola. Sot quhet Santa Klaus ose Babagjyshi 

i Vitit të Ri. Nikola ishte njeri i dhembshur dhe me 

zemër të bardhë, gjithë pasurinë e vet ua shpërndau të 

varfërve. I ngjan pak Robin Hudit apo jo 

Çfarë pune bën Babagjyshi 

Natën e Vitit të Ri Babagjyshi zbret nga oxhaku dhe 

vendos dhurata poshtë pemës ose në çorapët 

e kuq. Babagjyshi përshkon qiejt me 

slitën e tij të tërhequr nga 8 drerë: 

Pispilluqi, Kërcimtari, Çapkëni, 

Dhelpërushi, Kometa, Kupidi, 

Lëkundësi dhe Rrufeja. Më 

pas, slitës iu shtua edhe 

Rudolfi, dreri i vogël me 

hundën e madhe e të kuqe. 

kishte mjegull. Babagjyshi nuk mund të nisej për të 

shpërndarë dhuratat, sepse nuk e shihte dot rrugën. 

I duhej diçka që të ndriçonte rrugën. Menjëherë i 

vajti mendja tek i vogli Rudolf. Babagjyshi shkoi te 

shtëpia e drerit me hundë të kuqe dhe i kërkoi 

të tërhiqte slitën. Ai e vendosi Rudolfin në krye 

të vargut. Hunda e kuqe e Rudolfit shndrinte në 

errësirë dhe i tregonte Babagjyshit rrugën për në 

shtëpitë e fëmijëve. Që nga ajo natë, asnjë dre nuk 

e vuri më në lojë Rudolfin. 

Hunda e kuqe 

Përpara se Rudolfi të bëhej 

një nga drerët e slitës së 

Babagjyshit, drerët e tjerë 

e vinin në lojë për shkak të 

hundës së tij të madhe. Ai 

mërzitej që shokët e trajtonin 

keq. Njëherë, natën e Vitit të Ri 

23

Në Shqipëri darka 

shtrohet në çdo familje 

natën e 31 dhjetorit, duke pritur të 

hyjë Viti i Ri. 

Gatime të veçanta të darkës së Vitit të Ri janë: 

gjeli ose pula e detit, përsheshi, sallatat dhe salcat e 

ndryshme. Në vendin tonë, por edhe në vende të tjera 

të Ballkanit është karakteristike kulaçi ose byreku me 

monedhë brenda. Personi që gjen monedhën në pjesën 

e tij do ketë fat gjatë të gjithë vitit. Në tryezë nuk 

mungon asnjëherë ëmbëlsira, vera e kuqe dhe pijet 

freskuese. 

Në vendin tonë besohet se personi i parë 

që shkel në shtëpi pas ndërrimit të 

viteve sjell fat të mirë ose të 

keq. 

Vendi 

i parë që 

pret Vitin e Ri 

është Zelanda 

e Re. 

Në 

Australi Viti i 

Ri festohet në plazh. Ju 

duket e çuditshme Në fakt, 

atje në dhjetor bën vapë, është 

verë! Kjo ndodh sepse stinët 

këmbehen kur lëvizim nga 

hemisfera veriore e globit 

në atë jugore. 

Në Rusi Viti i Ri 

festohet më 7 janar. 

Rusët hedhin fishekzjarrë dhe pinë 

shampanjë. Ata numërojnë sekondat e 

fundit të vitit të vjetër. 

Në orën 12 bien kambanat. Për çdo 

kumbim ata shprehin nga një 

dëshirë. 

Spanjollët 

në mesnatën e 

ndërrimit të viteve, 

hanë 12 kokrra rrushi 

që të kenë 12 muaj 

të ëmbël. 

Në Filipine 

njerëzit hedhin monedha 

në kuti prej teneqeje dhe i tundin. 

Kështu ata shpresojnë të kenë më 

shumë para gjatë vitit të ardhshëm. 

Fëmijët hidhen së larti, në mënyrë që 

të zgjaten më shumë. Zbukurimet 

e festave bëhen me bambu dhe 

celofan. 

Anglezët 

varin veshtull në 

shtëpitë e tyre. Nëse një 

mashkull e një femër gjenden 

njëkohësisht nën veshtull, ata 

duhet te puthen. Në Skoci besohet 

se djemtë e gjatë, simpatikë dhe 

me flokë në ngjyrë të errët 

janë më fatsjellësit. 

24

Në 

Ukrainë darka 

e Vitit të Ri përmban 

dymbëdhjetë vakte: një për 

secilin muaj të vitit. Fëmija më i 

vogël i shtëpisë qëndron në dritare 

dhe pret të dalë ylli i parë i 

mbrëmjes. 

Pas kësaj fillon festa. 

Si festohet nëpër botë... 

Në Holandë 

festohet me 

fishekzjarre dhe zjarre të 

mëdha në rrugë. Zjarret 

përcjellin vitin e vjetër 

dhe mirëpresin të 

riun. 

Amerikanët 

ditën e parë të Vitit 

të Ri, hanë një lloj fasuleje që 

mendohet se ajo u sjell fat. Ushqime 

të tjera fatsjellëse për ta janë: mishi i 

derrit, lakra, orizi. 

Amerikanët kujdesen t’i zbukurojnë sa më 

bukur shtëpitë e tyre për Vit të Ri. Ata 

madje organizojnë edhe konkurse 

për zbukurimin më të mirë të 

shtëpisë. 

25

Vitit i ri 

persian (Novruzi) 

bie në pranverë. Familja 

mblidhet rreth tavolinës dhe 

lutet për lumturi gjatë vitit. Në 

mesnatë ata përshëndesin 

njëri-tjetrin dhe shijojnë 

banketin. 

Viti i ri korean festohet 

në janar dhe llogaritet në bazë të 

kalendarit hënor. 

Gjithë fisi mblidhet në shtëpinë e 

personit më të moshuar. 

Njerëzit veshin rroba të reja. Në këtë 

mbrëmje shkëmbehen urime dhe 

llogaritet mosha e çdo pjesëtari 

të familjes. 

Viti i ri islamik 

fillon në ditën e parë 

të Muharremit (muaji i parë 

i vitit islamik) dhe numërohet 

që nga viti kur Muhamedi 

udhëtoi nga Meka në Medinë 

(në vitin 622). Viti 2011 sipas 

kalendarit islamik është 

viti 1431-1432. 

Viti i Ri kinez 

llogaritet në bazë të 

kalendarit hënor dhe bie midis 

21 janarit dhe 20 shkurtit. Festimet 

zgjatin 15 ditë me spektakle të zhurmshme 

nëpër qytet si dhe me fishekzjarre. Njerëzit 

shkëmbejnë zarfe të kuqe me monedha në 

to dhe vishen me rroba të kuqe. E kuqja 

simbolizon zjarrin dhe thuhet se mban larg 

fatin e keq. Viti i Ri kinez 4709 fillon 

më 3 shkurt 2011. 

Rosh Hashanah 

Viti i Ri Hebre simbolizon 

krijimin e botës. Festohet në 

shtator ose tetor (llogaritet me 

kalendarin hënor). Zgjat 2 ditë. Darka 

Në 

Japoni, gjatë 

Krishtlindjes, fëmijët 

shkëmbejnë mjellma 

prej letre (i quajnë “zogj 

të paqes”). Kjo është një 

shenjë paqeje dhe 

harmonie. 

është shume e pasur dhe me shume të ftuar. 

Në çdo tryezë nuk mungojnë këto ushqime 

që simbolizojnë: 

mjalti dhe molla - vit të ëmbël; shega (me 

shumë kokrra) - vit me shume të mira; kokë 

peshku - viti më i mirë nga të gjitha vitet. 

Me kalendarin hebraik ky vit 

është viti 5771. 

26

IDEJA 

Ju pëlqeu ideja 

Nuk dini çfarë dhurate t’u bëni shokëve tuaj për 

Vitin e Ri Jeni të pavendosur Doni t’u dhuroni 

diçka argëtuese, të ëmbël Poooo. Atëherë 

mund t’ju këshilloj një dhuratë të thjeshtë që 

nuk do t’ua harxhojë të gjitha kursimet tuaja. 

Imagjinoni një slitë plot me ëmbëlsira, si ajo 

e Babagjyshit të Vitit të Ri! Mos u trembni, 

shtëpia e miqve tuaj me siguri që do ta nxërë 

atë. 

Slita e ëmbël 

Ju duhet 

Nxitoni të mblidhni materialet që ju duhen 

për slitën tonë të ëmbël: 

- një kuti të vogël, 

- letra të kuqe ose bojëra, 

- 2 kallama sheqeri, të cilët mund 

t’i blini në pastiçeri dhe shumë 

karamele (nga ato që u pëlqejnë 

shokëve tuaj). 

1. Merrni një kuti dhe priteni me gërshërë (me 

majë të rrumbullakët) pjesën e sipërme të saj 

(mund të kërkoni edhe ndihmën e rriturve). Më 

pas jepini asaj formën e slitës së Babagjyshit. 

2. Mbulojeni me letër të kuqe ose ngjyroseni me 

tempera. Nëse ju pëlqen paketimi i kutisë, 

atëherë kaloni në hapin e dytë e më pas hidhuni 

tek i treti. 

3. Hapni katër vrima në fund të kutisë me gërshërë 

dhe vendosni kallamat e sheqerit . 

4. Tani mbusheni plot me karamele. 

Dhurata juaj do t’i lërë me gojëhapur miqtë tuaj! 

27

Qyteti i 

Babagjyshit 

të Vitit të Ri 

Babagjyshit i kanë 

rënë dhjetë kallama 

sheqeri, që do t’ua 

dhuronte drerëve të 

tij. Kërkoji kallamat 

bashkë me të. Më pas 

ndihmo skiatorët të gjejnë 

rrugën. Sa më shumë t’i 

ndihmosh, aq më shumë 

dhurata do të të sjellë 

Babagjyshi. 

Fundi 

Fillimi 

28

Face painting 

Materialet 

- bojëra te posaçme për lëkurë 

- sfungjer 

- penela 

- enë me ujë 

- peceta 

Para se të filloni pikturën, kontrolloni fytyrën e fëmijës që të 

mos ketë puçrra, plagë apo vende të skuqura. 

Nuk ka nevojë për të vënë ndonjë krem para se të përdoren 

ngjyrat. 

Fytyra duhet të jetë e pastër dhe e thatë. Nëse flokët janë të 

gjatë, vendosini një rreth që të mos ju pengojnë dhe të mos 

bëhen pis. 

Do të përpiqem të tregoj se si të pikturojmë hap pas hapi 

fytyrën. Duke e parë si veprohet, ti e ke të thjeshtë ta 

praktikosh edhe vetë te motra, vëllai, shoku apo shoqja 

jote apo edhe në fytyrën tënde. 

1 

1 

2 

Për të bërë këtë vizatim fytyre duhen dy ngjyra bazë. Në fillim 

vizatojmë siluetën e plakut të dëborës, duke e zgjatur linjën e 

poshtme për të ndarë pjesën e bardhë nga bojëqiellja. Këtë mund 

ta realizojmë me një laps të zi sysh ose me një penel me majë 

shumë të hollë, të lyer me bojë të zezë. 

Pasi të kemi bërë vizatimin, lyejmë me të bardhë plakun prej 

dëbore, ndërsa me blu pjesën tjetër. 

3 

Pasi boja të jetë tharë, 

vizatojmë me një penel të 

hollë detajet: kapelën, sytë, 

dhëmbët, hundën, shallin, 

kopsat, flokët e dëborës. 

2 

Tani shihu në 

pasqyrë. A të 

pëlqen vetja 

Piktura hiqet me ujë edhe sapun. 

3 

2

Në fillim përhapet gjithmonë ngjyra bazë, 

ngjyra e parë, duke përdorur një sfungjer të 

lagur. Sigurohu që sfungjeri të mos jetë shumë 

i lagur, sepse boja mund të mbetet vija-vija. 

Nëse në vend të sfungjerit përdorim një penel të 

madh, vijat duhet të jenë vazhdueshme dhe të 

pandërprera. 

1 

2 

Në fillim përhapim ngjyrën bojëqielli, e cila 

në pjesën e sipërme të fytyrës bëhet pak më 

blu. 

Pasi thahet ngjyra bazë, me një penel të 

hollë pikturojmë në majën e hundës kokën e 

një dreri (me ngjyrë kafe). Me ngjyrë të artë 

vizatojmë brirët e tij sipër vetullave. 

1 

Hapi i tretë dhe i fundit është përkujdesja për 

detajet. Vizatojmë sytë dhe gojën e drerit. 

Më pas ngjyejmë majën e penelit me ngjyrë 

bardhë dhe bëjmë disa pika në ballë për 

3të krijuar efektin e borës. 

2 

30 

3

Gëzuar 

2011 ! 

3

Tercina 

Kur vjen Viti i Ri 

Gjith’ shtëpia ka gëzim 

mami babai me vrap shkojnë 

në dyqan lodra kërkojnë. 

Vit i vjetër, largohu! 

Vit i vjetër, lamtumire, 

se na erdhi Vit i Ri. 

Viti i vjetër po kalon 

po merr slitën edhe shkon. 

Edhe unë si çdo fëmijë 

kur vjen Viti i Ri 

shumë dëshirë kam 

dhurata t’i hap. 

Viti i Ri, o Vit i ri! 

Po të pres me dashuri 

se dhurata na sjell ti, 

na mbush zemrat me lumturi!!! 

Shumë dhurata po shikoj 

mezi pres që t’i shijoj 

Sot jam e gëzuar 

Vitin e Ri për ta festuar 

Lorenc Sala 

(Klasa III) 

Arsela Jaupaj (Klasa IV) 

32

Viti i Ri po vjen 

Sa të gëzuar jemi sot 

kur mësuesja na thotë 

Viti i Ri po vjen, 

kjo festë na rrëmben. 

Fëmijë të mirë le të jemi, 

Babagjyshin mos e zhgënjeni. 

Unë jam Françeska dhe ju uroj 

me ju fëmijë bashkë festoj. 

Françeska Baroka (Klasa VI) 

Kur Zoti na shpërblen njësoj 

Më pushton magjia e dhjetorit 

dritat e yjet më puthin pa kursim 

perfeksion... 

E gjithë bota ka të njëjtën ndjesi 

atmosfera depërton me shumë bujari 

duke fshirë anët e medaljeve 

i pasur, i varfër, i bardh apo i zi. 

Njerëzit, kafshët, zogjtë bredhat 

të tërë urojnë 

madje dhe hëna e kafshuar dhe pellgjet e copëtuar 

Viti i Ri 

Ditët ikin dalëngadalë 

fundi i vitit po afron 

ne fëmijët mezi presim 

Vitin e Ri të festojmë. 

Klea Çupi (Klasa III) 

thërrasin një zëri “ Gëzuar”. 

Ambla Luca (Klasa V) 

Festat po afrojnë 

Kur vjen dimri në Shqipëri 

dhe malet mbushen plot me borë 

zemrat tona gjithë gëzim 

Vitin e Ri do të festojnë. 

Bredhi i bukur me stoli, 

plot dhurata ka përreth, 

ylli lart sa fort që shndërrin, 

ne, e dimë, edhe ai ka gëzim. 

Xharie Shehu, 

Adesa Ramohitaj 

(klasa IV) 

33

Mirësevin 

zebra 

Miq, unë jam Noeli! 

Ashtu si ju, më pëlqejnë shumë kafshët 

dhe nuk po flas vetëm për macet, qentë apo 

kafshët e tjera shtëpiake, por edhe për ato më të 

çuditshmet. Nëse edhe juve ju pëlqejnë atëherë 

më ndiqni, pasi do t’ju njoh me kafshët e xhunglës. 

Këto kafshë janë shumë interesante dhe të 

shumëllojshme. Disa janë të bukura, disa të 

frikshme, por të gjitha janë tërheqëse. 

Meqë ra fjala te tërheqëset, a i keni parasysh zebrat e Afrikës 

Zebrat bëjnë pjesë në familjen Equidae (në gjuhën latine dhe 

shkencore), ku përfshihen kuajt, gomarët dhe natyrisht, zebrat. 

Pjesëtarët e kësaj familjeje gjitarësh kanë trupa muskulozë me 

këmbë të gjata dhe të holla (ata nuk kanë gishta si ne), për të 

vrapuar shumë shpejt dhe me thundra poshtë. Zebrat e kanë 

trupin vija vija, të bardha dhe të zeza. 

Por edhe sjellja e tyre të lë përshtypje. Asnjeri nuk ka mundur 

t’i zbusë ato, siç është bërë me kalin dhe gomarin. Pikërisht 

prej kësaj kanë marrë edhe emrin, i cili vjen nga portugalishtja 

e vjetër, “zevra” që do të thotë “gomar i egër”. Këto kafshë 

mund të gjenden në vendbanime të ndryshme, si në fusha, 

savana, pyje, lugina, male dhe kodra. Por, faktorë të ndryshëm e 

kanë vështirësuar shumë jetesën e zebrave, simodos ndjekja nga 

gjuetarët që kërkojnë lëkurën e tyre aq të bukur. 

34

i në xhungël 

E bardhë me të zezë apo e zezë me të bardhë 

Unë kam qenë shumë kureshtar ta dija. Lexova se zebrat dikur e kishin fushën e lëkurës së bardhë dhe 

me vija të zeza, pasi poshtë barkut janë të bardha. Por, pas studimeve të bëra, doli se në të vërtetë zebrat 

janë të zeza me vija të bardha. Interesante është se këto vija në fytyrë, në qafë dhe përgjatë trupit janë 

vertikale, ndërsa te gjymtyrët janë horizontale. 

Përse janë me vija 

Nuk ka vetëm një ide për këtë, por plot tre të tilla dhe studimet ende 

nuk janë mbyllur. 

E para, kjo lloj lëkure ndihmon që të dallohen nga njëra-tjetra. Edhe pse 

duken njësoj, vijat e zebrave janë të ndryshme për secilën. 

E dyta, kjo lëkurë i ndihmon të mbrohen nga grabitqarët. Vijat e tyre i 

ngatërrojnë luanët me barin, pasi ata shohin vetëm bardhezi. 

E treta, e bazuar në eksperimente, është se ngjyrimi i lëkurës së tyre 

ngatërron jo vetëm grabitqarët mishngrënës, por edhe gjakpirësit, siç janë 

mizat cece, shumë të përhapura në Afrikë. 

35

Të tjera... 

Natyrisht informacionet interesante rreth 

zebrave nuk mbarojnë këtu. E fillojmë nga 

mënyra se si lëvizin. Nuk kanë asnjë ndryshim 

nga kuajt, përveçse janë më të ngathëta. Kur 

ato i ndjekin, lëvizja e tyre bëhet në mënyrë 

zigzage, nga njëra anë në tjetrën. Nëse nuk 

kanë mundësi për të vrapuar, ato fillojnë të 

shkelmojnë ose të kafshojnë armikun. 

Zebrat shohin shumë mirë. Besohet se 

arrijnë të kenë shikim me ngjyra ashtu si ne. 

Sytë e tyre janë të vendosur në anë të fytyrës 

për të pasur një pamje më të qartë dhe më të 

madhe. Ato nuk shohin mirë vetëm ditën, por 

edhe natën. 

Veshët e tyre janë gjithashtu shumë të 

ndjeshëm. E dini ju që ato kuptohen me anë të 

pozicionit të veshëve Do t’ju tregoj sekretin 

se si të kuptoni një zebër në rast se hasni një 

të tillë. Nëse veshët u qëndrojnë të ngritur, 

domethënë se ato janë të qeta dhe miqësore. 

Nëse janë të nevrikosura, veshët u qëndrojnë 

prapa. Kur janë duke vëzhguar nëse ka 

grabitqarë rreth e rrotull, veshët u qëndrojnë 

drejt dhe të palëvizshëm, po ashtu edhe trupi i 

tyre rri i tendosur (shumë i përqendruar). 

Ato komunikojnë me njëra-tjetrën edhe 

me anë të tingujve, të cilët ne nuk i arrijmë t’i 

kuptojmë. 

36

Legjendë... 

Aq të veçanta janë zebrat, sa janë bërë edhe 

personazhe të përrallave afrikane. Sipas një 

përralle, në Bushmen të Namibisë, zebra 

dikur ishte e bardhë, por gjatë dyluftimit me 

një babuin, ajo e shkelmoi aq fort atë, saqë 

humbi ekuilibrin dhe ra mbi një zjarr që i 

shkaktoi vijat e zeza. 

Po zebrat nuk janë vetëm personazhe 

të përrallave, por edhe të filmave, si 

Fantasia, ku shfaqen si gjysmë-njeri 

dhe gjysmë-zebër, si dhe në filmat më 

të fundit, si Madagaskar dhe Racing 

Stripes. 

Zebrat janë përdorur edhe si 

maskota apo simbole të firmave 

të ndryshme. 

Kuriozitete të shkurtra 

Fëmijë, xhungla nuk ka vetëm kafshë, 

por edhe bimë të ndryshme. Ajo që të bën 

përshtypje janë pemët e shumta. Duket sikur 

nuk ka asnjë kafshë, por vetëm pemë. Bëhet 

fjalë për xhunglat tropikale. Aty bie shumë 

shi dhe është shumë ngrohtë. Drita dhe uji 

janë elemente shumë të rëndësishme për 

rritjen e çdo bime. Këto pemë janë shumë të 

larta dhe me trung të hollë. Shumë kafshë që 

jetojnë në xhunglën tropikale, si përtaci dhe 

disa majmunë, nuk e prekin tokën asnjëherë 

të vetme në të gjithë jetën e tyre. 

Siç përmenda më sipër, pemët janë shumë të 

larta. Një nga kafshët e cila nuk e ka problem 

këtë gjatësi është gjirafa. Ajo mund të arrijë 

degët e pemëve më të larta. Gjuha e saj është 

aq e fortë, saqë mund të shkëpusë edhe degë 

me gjemba pa u lënduar. Gjirafa arrin deri në 

5 metra lartësi dhe është kafsha më e lartë në 

botë. 

Në xhungël ka edhe bimë kacavjerrëse që 

arrijnë drejt dritës me shpejtësi. Ato kapen 

nëpër kurorat e pemëve dhe i përdorin ato për 

mbështetje. Nuk rriten vetëm në xhungël, por 

aty janë më të zhvilluara, arrijnë trashësinë 

e krahut të njeriut dhe disa janë të gjata 240 

metra. 

37

Ç’kemi grupsa! Unë jam Sofi. 

Së bashku do të përdorim fantazinë, do të 

mësojmë shumë teknika interesante për 

vizatimet, por jo vetëm këto. 

Në këtë rubrikë ka vend për të gjithë... 

kavaleti 

Para se të fillojmë, do të doja që të 

ktheheshim pak prapa në histori dhe 

të shihnim se si lindi piktura, të cilën 

ne e kemi aq shumë qejf. 

Në kohën kur nuk ekzistonte 

fjala, njerëzit e parë komunikonin 

me anë të tingujve, siç bënim ne 

kur ishim të vegjël, para se të 

mësonim të flisnim. Në vend të 

shkrimit, ata përdornin pikturën. 

Edhe sot piktura na ndihmon të 

shprehim atë që nuk e themi dot 

me fjalë, por jo në të gjitha rastet. 

Tashmë piktura hyn tek aktivitetet 

e kohës së lirë, ku secili shpreh me 

anë të vijave e ngjyrave ndjenjat 

dhe mendimet e veta. Ne mund të 

pikturojmë edhe nëse nuk kemi 

talent. Duke mësuar disa teknika 

mund të arrijmë të hedhim në letër 

çdo gjë që na pëlqen. 

Historia e 

pikturës 

Historia e pikturës 

fillon, pra me shenjat që bënin njerëzit 

parahistorikë në lashtësi (kështu e 

quajmë sot atë kohë aq të largët). 

Këto janë gjetur në shumë vende të 

botës dhe mendohet se u zhvillua në 

të njëjtën kohë kudo. Vizatimet e para 

ishin shumë të qarta. Ato tregonin 

kafshë, njerëz, bimë etj. Me kalimin e 

kohës kuptimi i tyre filloi të bëhej më 

i pakapshëm. 

38

i 

SOFIT 

Gjurmët 

më të hershme 

të vizatimit janë 

gjetur në Francë. Ajo çka 

na tërheq vëmendjen është se 

njerëzit e parë i bënin pikturat nëpër 

shpella (kuptohet që letra nuk ishte shpikur ende). 

Në vend të ngjyrave ata përdornin gurë të butë, të cilët 

linin lehtësisht shenja në mur. Përgjithësisht përdoreshin 

gurë me ngjyrë okër (të kuqe në kafe). 

Temat e vizatimeve ishin gjuetia dhe kafshët e ndryshme. 

Me kalimin e kohës temat u bënë të shumëllojshme. 

Njerëzit filluan të vizatonin natyrën, njerëz të njohur, 

të rëndësishëm të kohës, madje çdo familje aristokrate 

kishte portretin e çdo anëtari të familjes. 

Përveç temave u zhvilluan dhe teknika të ndryshme, 

duke bërë të lindin gjini të ndryshme në pikturë. 

3

Të përveshim mëngët... 

Në këtë numër të parë përmendëm diçka nga historia 

e pikturës. Tani le t’i futemi punës! Së pari 

gjeni një vend ku nuk ju bërtasin prindërit nëse bëni 

pis. Mund të vendosni gazeta nëpër dhomë, njësoj si të 

jeni duke lyer shtëpinë. Mos harroni të vishni rroba të 

vjetra! 

40 

Tema e sotme do të jetë e lirë. 

Mund të vizatoni çfarë ju pëlqen më shumë, por do 

të përdorim gishtat dhe duart. Merrni ngjyrat tuaja të 

preferuara dhe lejoni fantazinë të shpërthejë. Mos harroni 

një këshillë të vogël. Përdorni gishtin e madh për të bërë 

disa vija kufizuese për të dalluar atë do të krijoni. Mos 

nguroni t‘i përdorni të gjithë gishtat për të ngjyrosur. 

Nëse bëheni pis, mos u shqetësoni, edhe piktorët e 

mëdhenj kur mbaronin pikturën ishin të mbuluar me 

bojë nga koka deri te këmbët. 

Një mënyrë e thjeshtë dhe argëtuese është të pikturoni 

në një kuti të hapur nga sipër. Merrni një kuti dhe 

vendoseni mbi disa gazeta. Brenda mund t’i shtroni 

fletë letre të bardha. Mbushni disa tullumbace të 

vogla me pak bojë dhe shpojini me shkrepëse në 

mënyrë që boja të përhapet më shpejt mbi kuti. 

Çdo gjë e pazakontë lejohet, përveç mjeteve të 

zakonshme të vizatimit, si: lapsi, ngjyrat etj. 

Gjithashtu, mos harroni të na shkruani dhe të na i 

dërgoni pikturat tuaja. Jemi shumë të interesuar të 

dimë se si ia dolët mbanë.

Kejsi Skëndaj 

Klea Çupi 

Klea Çupi 

Edhe unë bëj art... 

Kejsi Skëndaj 

Klea Çupi 

Arsela Juraj 

Arsela Juraj 

4

Lorenc Sala 

Noel Hysa 

Noel Hysa 

Lorenc Sala 

Albian Kita 

Albian Kita 

Seit Çela 

42

Xhei Kalemi 

Edhe unë bëj art... 

Ana Kanaçi 

Ana Kanaçi 

Seit Çela 

Xhei Kalemi 

43

Pyet 

Semin 

&Enin 

Përshëndetje miq të vegjël, unë jam pak më e madhe 

se ju... Kur isha e vogël bërtisja gjithmonë...dhe e dini pse Sepse 

askush nuk më dëgjonte! Sa herë që kisha një problem dhe shkoja te 

mami, ajo më thoshte “Kam punë!”. Më pas shkoja te babi që bënte 

sikur dëgjonte, por, në të vërtetë, ishte i përqendruar te lajmet... Të 

mos flasim pastaj për motrën e madhe! Ajo rrinte me orë të tëra në 

telefon me shoqet e saj: i dëgjonte, i këshillonte ato, poooor, kur 

bëhej fjalë për mua, s’kishte asnjëherë kohë. A ju ndodh edhe juve 

kështu Nëse po, atëherë që sot ju do të keni dy miq të rinj, të 

cilët do t’ju dëgjojnë dhe do t’ju këshillojnë për problemet tuaja 

të rëndësishme. Ahh... se harrova! Unë jam Semi dhe ky është 

shoku im Eni ...(nga i cili mos prisni ndonjë këshillë, se nuk di të 

zgjidhë as problemet e veta... shshshsht ky është sekret!!! ) 

S’është dhe aq keq të 

jesh i vogël... 

Të dashur Semi dhe Eni, 

Unë që ju shkruaj quhem Tolmas. Jam 

nxënës në klasën e tretë në shkollën 

“Lef Sallata” në Vlorë. Me prindërit dhe 

shokët shkoj mirë, por me vëllanë dhe 

motrën nuk i kam mirë punët. Ata janë 

më të mëdhenj se unë dhe gjithmonë më 

thonë çfarë të bëj. Motra më thotë të laj 

dhëmbët. Megjithëse unë i laj përditë, 

ajo vazhdon të më bezdisë. 

Ndërsa vëllai më merr paratë që më japin tezja dhe halla. 

Kur prishet ndonjë gjë në shtëpi, vëllai ma hedh fajin mua, 

sepse thotë që nuk më qortojnë prindërit se jam i vogël. Edhe 

kur dua të luaj në kompjuter, ata nuk më lënë asnjëherë. 

Gjithashtu, unë dua të hap një adresë në Facebook, por vëllai 

dhe motra më thonë që jam shumë i vogël. Si t’ia bëj me këta 

të dy Unë i dua shumë, megjithëse më mërzitin. 

Tolmas Hysa 

44

Përshendetje Tolmas, 

Të falënderojmë, në radhë të parë, që i ndan shqetësimet me ne. Edhe unë kam një 

motër të madhe dhe e kisha shumë të vështirë të bëja atë që doja kur ajo ishte vërdallë. 

Do të të them diçka! Nuk je i vetmi që ke probleme me motrat dhe vëllezërit. Sa më të 

mëdhenj të jenë, aq më e vështirë është. Do mundohem të të jap disa këshilla dhe shpresoj të 

të ndihmojnë. Nëse vëllai t’i merr lekët, bli një arkë kursimi ose vendosi në një vend të fshehtë. 

Për të përdorur kompjuterin mundohu t’u thuash atyre ose prindërve që të uleni në orare të 

ndryshme, kështu asnjëri s’mbetet pa e hapur internetin. Sa për profilin në Facebook unë 

mendoj se nuk është e nevojshme. Është më mirë të bësh detyrat e të dalësh me vrap jashtë e 

të luash me shokët e pallatit. (Semi) 

Ehh, sa të bezdisshme bëhen motrat! Gjithmonë ime motër më thoshte “bëj dush tani, bëj 

dush pastaj”. Unë kisha qejf vetëm të dilja dhe të luaja, ajo donte vetëm të zbukurohej. Unë 

Facebook-un e kam marrë inat prej asaj, se e zë kompjuterin gjithë ditën, duke folur me ato 

shoqet që i sheh përditë. Më mirë lëre fare, dëgjomë mua! (Eni) 

organizo kohën tënde 

Përshëndetje, Semi dhe Eni, 

unë jam Marsi. Para disa ditësh kishim takim me prindërit 

në shkollë dhe mësuesja më tërhoqi vëmendjen para mamit 

dhe babit, sepse kisha marrë nota jo shumë të mira. Të them të 

drejtën, unë këto kohët e fundit nuk kam mësuar shumë, 

sepse kam luajtur me kompjuterin e ri që mora për 

ditëlindje. Tani, prindërit ma kanë ndaluar të 

luaj me të pa bërë detyrat. Por prapë, kur ata më 

thërrasin për të ngrënë ose 

unë gjithmonë u them: “një 

për të bërë detyrat, 

minutë….”. 

Tani do të të dukem 

si prindërit e tu, por kësaj 

Linda Beba 

here ata kanë të drejtë. 

Ti duhet të mësosh të 

organizosh kohën tënde! 

Të gjesh kohë për detyrat 

dhe kohën për t’u argëtuar. Duke qëndruar shumë kohë para kompjuterit nuk do të gjesh kohë për të luajtur 

poshtë pallatit me shokët dhe shoqet. Me miqtë dhe prindërit ti mund të bësh shumë aktivitete për të kaluar 

kohën e lirë dhe mërzitjen. Për shembull, të ndihmosh mamin për të shtruar tryezën është një rast i mirë për të 

folur, për të ndenjur në shoqëri dhe pse jo, për të mësuar edhe ndonjë sekret të vogël të kuzhinës. (Semi) 

Linda, mund të luajmë bashkë me kompjuter, si thua hahahaha... (bëj shaka) (Eni )

KATËR SY, MË MIRË SE DY 

Përshëndetje, unë jam 

Brunoja, 10 vjeç. Para disa 

ditësh bëra një vizitë tek 

okulisti. Ai më tha që duhet 

të vë syze. Kam frikë mos 

më tallin shokët. Ata, 

shokut tonë, Egit që ka 

syze, i thërrasin “ qorri “. 

Po, sikur të më thërrasin 

dhe mua 

Bruno Topi 

Natyrisht, kur vë syze 

ndihesh ndryshe. Edhe të 

tjerët fillojnë të të shohin 

ndryshe. Por kjo është 

çështje kohe. Të gjithë 

shumë shpejt do të mësohen me këtë. Ndryshimi yt ka të bëjë vetëm me pamjen, por ti mbetesh po TI dhe 

njerëzit të duan si je dhe jo si dukesh. Prandaj, mos u shqetëso. (Semi) 

Sot, shoku, çunat me syze pëlqehen më shumë se ata pa syze, prandaj mos u mërzit. ( Eni ) 

të vegjël, por kaq të 

frikshëm... 

Unë jam 9 vjeçe dhe kam një 

frikë të madhe nga insektet, 

sidomos nga merimangat. Një 

ditë shoku im i bankës kishte 

vendosur mbi fletoren time një 

merimangë prej gome. Unë, sa 

e pashë, ia dhashë ulërimës aq 

fort, sa erdhi mësuesja e klasës 

tjetër. Gjithë klasa filloi të 

qeshte me mua. Si mund ta 

zgjidh këtë problem 

Jonida Xhafa 

Aracnofobia (frika nga merimangat) dhe në veçanti 

entomofobia (frika nga insektet) janë shumë të përhapura në 

të gjitha moshat. Kjo frikë është e pavullnetshme dhe e vështirë 

për t’u kontrolluar. Shkaqet dhe mjekimet janë të shumta. Sado 

të përpiqesh që t’i shmangësh insektet, ato do të jenë gjithmonë 

pranë teje, sepse frika të bën që t’i dallosh shpejt. Nëse frika jote 

është ende “e kontrollueshme”, provo të përballesh me insekte: 

shiko imazhe, filma ose vizatoji. Shumë shpejt do të dish ta 

kontrollosh frikën tënde! 

(Semi) 

Jonida, nuk e di si mund ta 

zgjidhësh problemin tënd me 

merimangat... Unë për vete 

nuk e kam zgjidhur akoma... 

I kam shumë friiiiiiiiiiikë, 

sidomos ato helmueset dhe ato 

të mëdhatë, TARANTULAT!!! 

(Eni) 

46

+ + 

+ 

VITAMINA 

... sa mirë që kemi 

DR. LUZIN 

a 

k 

u 

Përshëndetje fëmijë! 

Unë jam Dr. Luzi. Jam një doktor shumë i vjetër. Kjo është hapësira 

ku unë do t’ju flas çdo muaj për ushqimet tuaja më të dashura, 

si dhe për ato që ju nuk i keni shumë qejf, por që janë shumë 

të ushqyeshme. Do të flasim edhe për sëmundjet që nuk i kemi 

qejf fare, sepse nuk na lënë të luajmë jashtë. Këshilla ime, fëmijë 

të dashur, është të mos bini pre e sëmundjeve, përndryshe ju 

pret gjilpëra ime...e frikshme apo jo 

Por mos u shqetësoni! Nëse do më ndiqni me kujdes, do t’i lini 

doktorët pa punë! 

Ta fillojmë rubrikën me diçka që jam shumë i sigurt se do t’ju 

pëlqejë, pasi edhe mua më pëlqen shumë edhe sot. Do të 

flasim për AKULLOREN! 

ll 

o 

r 

j 

a 

47

K eni pyetur ndonjëherë veten se kush e shpiku akulloren 

Ngrirja e substancave të ëmbla dhe lëngjeve të frutave është 

praktikuar që në lashtësi nga popuj të ndryshëm. Në 

Palestinë, dëbora mblidhej në dimër dhe ruhej në vende 

të veçanta deri në verë. Kur nuk kishte borë, ata 

ngrohnin ujin dhe pastaj e çonin në vende shumë 

të ftohta për ta ngrirë. 

Në Lindje dhe në Egjipt, faraonët u ofronin të 

ftuarve kupa argjendi të ndara në dy pjesë, 

njërën të mbushur me borë dhe tjetrën me 

lëngje frutash. 

4 arsye përse hamë 

kaq shumë akullore: 

Kush e shpiku AKULLOREN 

- Ka shije shumë të mirë! 

- Nëse je i mërzitur të rikthen humorin! 

- Kur fillon të hash, e ke të vështirë të ndalosh! 

- Mund të të zbusë fytin, nëse të dhemb. 

Ato që lexuam më 

sipër, na treguan diçka për 

akulloren dhe dëshirën tonë 

për ta ngrënë. 

Tani duhet t’ju jap disa 

këshilla, ndryshe çfarë doktori 

do të isha! 

48

1 

2 

3 

4 

5 

Të hamë akullore në mënyrë të shëndetshme: 

Racionoje. Mos hiq dorë nga ushqimi yt i preferuar, por thjesht racionoje. 

Nëse të pëlqen të hash 3 akullore, ha 2 ose 1. 

Mos shto kalori të tjera. Nëse të pëlqen akullorja me pana, krem, 

shurup çokollate, qershi, reçel etj., e mira është mos t’i hedhësh të gjitha së 

bashku. Përdor herë njërën dhe herë tjetrën. Sheqeri i tepërt është armik i trupit 

të shëndetshëm. 

Përdor akullore të paketuara: kështu kontrollon më mirë 

madhësinë e racionit. 

Provo akullore që përmbajnë pak kalori. 

Mos ha përditë akullore: akullorja është një ushqim që e hamë 

për qejf. Trupi ynë nuk ka nevojë për të siç ka për qumështin apo mishin. Ju 

e dini që, kur një ushqim e hamë përditë, ai na mërzitet e na del nga qejfi. 

Prandaj është mirë të mos hani përditë akullore, por një herë në javë, kur dilni 

me shokët a shoqet. 

Mos! 

Më zuri gripi!!! 

DR. LUZI 

Sa herë na ka 

ndodhur ta 

themi, por a e 

dimë vërtetë 

se çfarë është 

Le ta lexojmë 

më poshtë... 

4

GRIPI 

Është sëmundje ngjitëse. Shkaktohet nga një 

virus që përhapet nëpërmjet ajrit. Kur kollitemi, 

teshtijmë, puthemi, shkëmbejmë shami, lugë, 

pirunë virusi kalon nga njëri person në tjetrin. 

Nëse rri me një person me grip, mund ta 

marrësh edhe ti. 

Shenjat shfaqen 2-3 ditë pasi e ke marrë 

virusin. Gripi prek zakonisht sistemin e sipërm 

të frymëmarrjes (hundën, laringun, faringun). 

Megjithatë, mos u shqetëso! Në ditët tona gripi 

parandalohet lehtë. Do të të mundojë pak në 

fillim, disa ditë madje do të rrish edhe pa luajtur, 

por kjo do të kalojë shpejt. 

shenjat e gripit: 

- temperaturë deri në 40 o c 

- ethe 

- dhimbje muskujsh, koke dhe fyti 

- kollë e thatë 

- lodhje 

- të vjella 

- diarre 

Përkujdesja në kushtet shtëpiake: 

- Qëndro në shtrat! 

- Pi lëngje frutash dhe ujë! 

- Mund të përdorësh paracetamol, ibuprofen, por jo aspirinë! 

Këto shenja mund të zgjasin 3-4 ditë, ndërsa lodhja 

dhe kolla mund të zgjasin deri në dy javë. 

Parandalimi: 

- Laji duart me sapun dhe ujë të rrjedhshëm. 

- Mos prek gojën, hundët, sytë me duar të palara. 

- Shmang kontaktin me persona me grip. 

- Vaksinohu, nëse nuk je vaksinuar ende. Vaksinat nuk merren vetëm me 

gjilpëra, por edhe si spraj nga hunda. 

- Qëndro në shtëpi, derisa shenjat e gripit të zhduken plotësisht. Mos shko në 

shkollë dhe mos luaj për disa ditë. 

Pasi të kalojë gripi do të ndihesh si i ri! Ups! Harrova që ti je i ri!! 

50

Inspektor 

Tini 

Këtë mesazh zanor gjeta kur u ktheva në zyrë. 

Kisha dalë bashkë me Pinin, ndihmësin tim, për të 

ngrënë një briosh. Më pëlqejnë shumë, sidomos ato me 

krem. Eh, tani kush e di sa kohë do kaloj pa ngrënë briosh, sepse duhet 

të nisem në kërkim të kësaj vajzës, Lea. Se mos harroj, duhet t’u kërkoj 

këtyre fëmijëve të më tregojnë një foto të saj. 

- Çohu Pini, kemi një mision të ri! 

Kjo është sekretaria e Inspektor 

Tinit. Lini një mesazh zanor mbas 

sinjalit... Piiiiiiiiiiiiip!!!! 

- Alo, alooooo, inspektor Tini, 

shoqja jonë Lea është larguar në 

drejtim të paditur, kur ne po luanim 

kukafshehtas. Ajo ka ikur dhe na ka 

lënë një letër ku shkruhet: 

“ Mos u bëni merak, me vete kam marrë 

dhe Evin. Unë me TAKSI do shkoj 

tek SYRI i L...... dhe do shoh 

MBRETËRESHËN.” Ju puç fort, Lea 

Ju duhet të na ndihmoni të gjejmë 

shoqen tonë! 

...Ah, se harrova të prezantohem, unë jam Tini, inspektori. 

52 

Dita 

1 

Duhet të 

nisem për të kërkuar 

këtë Lean, por ende s’di se nga 

t’ia filloj! Foton e mora, por tani nuk di 

ç‘të bëj. Me siguri kjo Lea do ketë shkuar 

jashtë shtetit, gjithë fëmijët e vegjël kanë qejf 

të shkojnë jashtë shtetit. Po ku Pini, çfarë ke që 

më bezdis Letra Ta lexoj prapë Po s’thotë gjë 

aty! Mirë pra, po ta dëgjoj fjalën... 

“ Mos u bëni merak, me vete kam marrë dhe 

Evin. Unë me TAKSI do shkojë tek SYRI i L.... 

dhe do shoh MBRETËRESHËN.” 

Ju puç fort Lea” 

Syri i L... Mbretëresha Se çfarë më sjellin ndërmend 

këto fjalë, por s’më kujtohet. Ky Pini kot më tha ta 

lexoja prapë, asgjë nuk gjeta. 

Pini, Pini, Pini... e di kush ta ka vënë emrin ty Një 

shoqja ime. Ajo jeton në Londër tani.... Londër 

Londra! Pini, e gjeta! Lea është në Londër! 

Atje ndodhet Syri i Londrës, atje ka 

edhe mbretëreshë! Pini, shkojmë 

të përgatisim valixhet!

Dita 

2 

Morëm 

avionin dhe shkuam 

në Londër. Udhëtimi m’u duk 

i këndshëm, ndërsa Pinit iu duk 

i tmerrshëm, atij iu desh të rrinte në 

kafaz. Avioni u ul në aeroportin e Hithrout. 

Për të shkuar në qytet morëm një taksi, nga 

Londra 

ato të zezat e filmave. Sa i emocionuar isha! 

Më dukej vetja si personazhet e filmave! 

Pallati Mbretëror (Buckingham Palace) është 

shtëpia e mbretëreshës Elizabeta II dhe 

familjes së saj. Familja mbretërore jeton në 

këtë pallat që prej vitit 1837. Më parë turistët 

nuk lejoheshin të vizitonin ndërtesën, por pas 

vitit 1993 mbretëresha e lejoi këtë. 

Në aeroportin e Hithrout (Heathrow airport) 

është aeroporti ku mbërrijnë dhe nisen më shumë 

njerëz se në çdo aeroport tjetër në Evropë. Filloi 

të ndërtohej në vitin 1930 dhe në fillim nga ai 

niseshin vetëm avionët ushtarakë. 

Parlamenti (House of 

Parliment). Ju me siguri keni 

dëgjuar për Big Ben-in. Ngjason 

me kullën e Sahatit që ndodhet 

në sheshin “Skënderbej” në 

Tiranë, por është më e madhe 

dhe më e vjetër. Big Ben-i 

është kulla e orës së Londrës 

dhe është pjesë e ndërtesës së 

Parlamentit Anglez. 

Muzeu i Historisë së Natyrës (Natural History 

Museum). U krijua në vitin 1881. Në këtë muze 

gjenden të gjitha kafshët, shpendët e peshqit e 

botës. Kuptohet, të balsamosura. Madje në këtë 

muze gjendet edhe një skelet dinozauri! 

Patëm disa 

probleme të vogla 

rrugës, në vend të shkonim 

drejt e te Syri i Londrës, taksisti 

kujtoi se isha turist dhe desha të 

vizitoja Londrën. Mësova ku ndodhej 

Kulla e Londrës, Pallati Mbretëror, Big 

Ben-i dhe Parlamenti, Muzeu Britanik 

dhe Muzeu i Natyrës. Shpresoj të 

kthehem sërish shpejt në Londër, 

kësaj radhe si turist, sepse dua 

t’i vizitoj këto vende nga 

afër. 

Muzeu Britanik (British Museum) – u themelua në vitin 

1753. Në brendësi të tij ka objekte të mrekullueshme 

e të çmuara egjiptiane, greke, romake, aziatike, 

evropiane, koleksione librash dhe monedhash. 

Ura e Londrës (Tower Bridge) është simbol i 

njohur i qytetit. Është e ndërtuar mbi lumin 

Tamiz, ka një urë të lëvizshme që ngrihet sa 

herë kalojnë anije dhe është e lartë 244 metra. 

53

Londra 

Kur arritëm te 

Syri i Londrës hipëm në 

kabinën nr. 7. Shokët e Leas 

më kishin thënë që numri 7 ishte 

numri i saj i preferuar, pasi ajo e ka 

ditëlindjen në datën 7. Patjetër që 

Lea ka qenë aty, pasi ka lënë 

edhe një gjurmë: një zarf 

me disa foto. 

Syri i Londrës (London Eye). Është karuzeli 

më i famshëm i Londrës. Quhet “Syri” sepse 

prej andej mund të shihet e tërë Londra, 

si ta kesh në pëllëmbë të dorës. Është 

ndërtuar në vitin 1999 dhe është 135 

metra i lartë. 

Stacioni i trenit (King’s Cross). U inaugurua në 

vitin 1852. Nga ky stacion nisen trenat më të 

shpejtë për në qytetet më të njohura të Anglisë. 

 

Biblioteka Britanike (British Library) është 

biblioteka më e madhe në botë, për nga 

numri i librave që ndodhen aty. Mes të 

tjerash aty gjendet edhe kopja më e vjetër 

e poemës epike anglosaksone Beoulf 

(Beowulf) si dhe shumë dorëshkrime të tjera 

të lashta (jo vetëm angleze), ka koleksione 

filatelie (pullash), gazetash etj. 

Eh, ç‘më gjeti! U mundova 

në gjithë Londrën dhe vetëm për pak nuk arrita ta 

gjej Lean. Kush e di se në cilin vend do të ketë shkuar tani 

Unë dhe Pini nuk e njohim mirë gjeografinë dhe prandaj na duhet ndihma juaj. 

Na shkruani letra ju lexues të vegjël. Cilit vend i përkasin këto foto 

54

E dini çfarë simbolizon 

flamuri i Mbretërisë së 

Bashkuar (britanik) 

Lumi Tamiz (Thames, river) është 346 

km i gjatë. Këtu zhvillohen edhe gara 

kanotazhi (me varka). 

Ai përbëhet nga bashkimi i tre flamujve: 

• kryqi i kuq i 

Shën Gjergjit të 

Anglisë mbi një 

sfond të bardhë; 

• kryqi i bardhë i 

Shën Andreas të 

Skocisë mbi një 

sfond blu; 

• kryqi kuq i Shën 

Patrikut të Irlandës 

mbi një sfond të 

bardhë. 

PROFIL 

Emri: Tini 

Mosha: 32 vjeç e gjysmë 

Vendlindja: Vlorë 

Vendbanimi: Tiranë 

Statusi: beqar me qen 

Profesioni: inspektor 

Miku më mirë: Pini, qeni i tij çiuaua 

Hobi: briosh me krem 

Emri: Pini 

Raca: çiuaua 

Mosha: 4 vjeç e gjysmë 

Profesioni: qen inspektor 

Miku më i mirë: ai që ha briosh 

Hobi: moda 

Emri: Lea 

Mosha: 6 vjeç 

Miku më i mirë: Evi 

Hobi: udhëtimet 

Flamuri i Uellsit nuk bën pjesë 

në flamurin e bashkuar. Ai është 

i kuq, i bardhë e i gjelbër me një 

dragua të kuq me krahë. 

Simbole të tjera: 

Emblema e Anglisë 

është trëndafili i kuq. 

Gjembaçi është 

emblema e Skocisë. 

Tërfili është emblema 

e Irlandës. 

Simboli i Uellsit është 

një zymbyl i verdhë. 

55

Loja filloi 

Provo veten 

Duke bërë veprime apo kombinime 

numrash paraqit numrin: 

a. 2 nëpërmjet tre pesave 

b. 5 nëpërmjet tre pesave 

c. 11 nëpërmjet tre pesave 

ç. 21 nëpërmjet pesë pesave 

d. 100 nëpërmjet pesë pesave 

dh. 100 nëpërmjet pesë njëshave 

e. 100 nëpërmjet gjashtë shifrave të njëllojta 

Pëllumbat mbi çati 

Mbi çatinë e shtëpisë janë ulur disa pëllumba. 

Gjej sa pëllumba janë gjithsej, në qoftë se 

në çdo qoshe ka një pëllumb. Përballë çdo 

pëllumbi janë tre pëllumba dhe përbri secilit 

janë dy pëllumba. 

A e gjen dot 

Një bari ka 100 dele dhe pata. Gjithsej ato kanë 

280 këmbë. Sa janë dele dhe sa janë pata 

Loja me fijet 

e shkrepëses 

Llamba është e ndërtuar 

A. B. 

me ndihmën e 12 fije 

shkrepëseje. Duke lëvizur 

vetëm tri fije shkrepëseje, 

a mund të formo 5 

trekëndësha me brinjë të 

barabarta 

Shtëpia është ndërtuar me ndihmën e 

11 fije shkrepseje. A mundeni që me 

lëvizjen e një fije shkrepseje ta rotulloni 

shtëpinë 

56 

C. 

Sa katrorë mund të formoni me ndihmën e 12 fije shkrepseje

FJALËKRYQ 

zjarri 

pushoi 

Piramida ( P) 

5 

6 

1. Shtet që kufizohet me Spanjën. Spanjën 

2. Një stinë e vitit. 

3. Vendi ku rriten pulat. 

4. Një ushqim tradicional italian. 

5. “Yes” në shqip i thonë... 

6. Të gjitha këto fjalë kanë një shkronjë të përbashkët... 

4 

3 

2 

1 

Gjej rrugën nëpër labirint 

Tre maçokë mbysin tre minj 

në tri minuta. Sa maçokë 

duhen për të mbytur 30 minj 

në 30 minuta 

57

Gjej ndryshimet mes figurave 

Gjej 3 ndryshime mes lepurushave 

Ngjyros 

58

Test 

Ju pëlqen të bini në sy apo 

të kaloni pa u vënë re 

Nuk ka klas 

a. mësuesja pa punë 

b. një njeri jo elegant A 

B 

3. Zgjidh një nga 

këto citate: 

a. Vetëm duke 

mësuar arrihet 

gjithçka. 

b. Qetësia është 

virtyti i më të fortëve. 

B 

A 

A 

Cila nga këto kafshë ka më 

shumë personalitet 

a. pata 

b. macja 

c. kërmilli 

B 

B 

C 

4. Në kopshtin 

tënd do të mbillje: 

a. një lis 

b. një bredh 

A 

5. Nuk ka 

ndonjë 

problem: 

a. ai që ka 

humbur librin e 

matematikës 

b. ai që di të 

përballet me 

situatën 

B 

A 

6. Veshja juaj e 

preferuar është: 

a. sportive 

b. uniforma e shkollës 

B 

A 

A 

B 

7. Të jesh gjakftohtë 

do të thotë: 

a. të mos kontrollosh 

gjithnjë veten 

b. të mos kesh veshur një 

pulovër të trashë 

Mjafton një gjest, një shikim për të lënë mbresë 

te të tjerët. Ke një personalitet të fortë dhe nuk 

kalon pa u vënë re. Por kujdes, siguria e madhe 

në vetvete mund të ta punojë ndonjëherë. 

Nuk jeni tipi që bini në sy dhe, kur jeni me të 

tjerët, e keni zakon të rrini mënjanë. Problemi 

juaj është se jeni pak të turpshëm, por me 

kalimin e kohës, do t’ju kalojë. Rritja ju ndihmon 

edhe për të kapërcyer këto probleme. 

5

humooor 

humor 

Një fshatar, i ndjekur nga qeni i tij, 

shkon të hapë stallën si çdo mëngjes. 

- Mirëmëngjesi! – thotë lopa. 

Burri shtangu. 

- Është hera e parë, - thotë ai, - që 

dëgjoj një lopë të flasë. 

- Edhe unë! – i thotë qeni. 

Tani, - thotë mjeku, - dilni në 

dritare dhe nxirrni gjuhën. 

- Po pse në dritare – pyet 

pacienti. 

- Sepse përballë banon një 

njeri që e kam shumë inat. 

Kulmi i kulmeve 

Cili është kulmi për delen 

Të jetë aq e uritur, sa të hajë edhe ujkun. 

Cili është kulmi për një nxënës 

Të harrojë çantën në shtëpi. 

Në një dyqan kafshësh, një 

zotëri pyet: 

- Sa kushton ai papagalli 

- Pyeteni vetë, - iu përgjigj 

shitësi, - ai di të flasë. 

Cili është kulmi për gjirafën 

T’i shkurtojnë qafën. 

Cili është kulmi për një zebër 

Të shikojë film me ngjyra. 

Cili është kulmi për Drakulën 

Të bëjë duel deri në pikën e fundit të gjakut. 

Cili është kulmi për një orëndrreqës 

Të ketë një vidë mangët. 

60

karakteristikat e shenjave 

horoskopi 

DASHI 

DEMI 

BINJAKëT 

Poli + 

E dini që shenja e Dashit është shenjë e 

Tokës Kjo do të thotë se jeni realistë dhe 

punëtorë. Kur doni të arrini diçka tregoheni 

i vendosur, i organizuar dhe këmbëngulës. 

Shokët drejtohen te ju kur kanë nevojë për 

këshilla të mira. Jeni bujar dhe shok besnik. I 

doni shumë personat që ju rrethojnë. 

Pëlqeni 

- të keni shumë para për të blerë ëmbëlsira 

- rrobat e reja 

- dhuratat e mbështjella me letra të bukura 

- të visheni sipas modës 

Poli + 

Nga natyra jeni një person magjepsës dhe ju 

pëlqen të dukeni gjithmonë bukur. U jepni 

rëndësi detajeve dhe i plotësoni me kujdes 

detyrat tuaja. Jeni i dashur dhe i besueshëm, 

shokët tuaj mund të mbështeten te ju në 

çastet e vështira. Të gjithë ju kanë zili, sepse 

ju keni stil. 

Pëlqeni 

- të kurseni para në arkën tuaj 

- të hani ushqime të mira 

- mos të nxitoheni 

- arushat prej pelushi 

Poli + 

Ju pëlqen të flisni dhe jeni një komunikues 

shumë i mirë. Zgjuarsia juaj ju ndihmon të 

bindni të tjerët të mendojnë si ju. U kushtoni 

vëmendje detajeve dhe jeni kureshtarë. Ju 

pëlqejnë aventurat dhe jeni gjithmonë të 

gatshëm për të eksploruar dhe për të mësuar 

gjëra të reja. Gjithashtu, ju dini t’i tregoni 

historitë shumë bukur. 

Pëlqeni 

- të flisni në telefon 

- t’u shkoni deri në fund gjërave 

- të luani me shokët e shoqet 

- të vendosni pseudonime 

Poli - 

Disa herë nuk jeni personi më i qetë i situatës. Nëse 

një shok ju zhgënjen ose ju tradhton, dyshimet tuaja 

ngrihen shpejt dhe nuk zhduken më. Shpeshherë ju 

i vini shokët tuaj në provë për të parë nëse mund 

të keni besim tek ata apo jo. Ju nuk falni lehtë, 

veçanërisht nëse dikush ju vë në lojë. Duhet të 

mësoni të jeni më tolerantë. 

Nuk pëlqeni 

- të prisni në radhë 

- të përdorni veshjet e vëllait apo të motrës më të madhe 

- kur të tjerët nuk ju dëgjojnë kur flisni 

- të hani ushqim pa shije 

Poli - 

Ju të shenjës së Demit viheni lehtë në siklet. Disa 

herë vonoheni shumë për të marrë një vendim dhe 

humbisni shumë mundësi duke lëvizur me këtë 

ngadalësi. Ju pëlqejnë gjërat e këndshme, por mos 

harroni: duhet të punoni për t’i arritur ato! Gjithashtu 

jeni kokëfortë, kot nuk jeni shenja e Demit! 

Nuk pëlqeni 

- të shqetësoheni kur jeni të përqendruar diku 

- kur ju puth babi në mëngjes dhe i ka faqet me 

qime të ashpra 

- të bëni çdo ditë gjëra të reja 

- kur ju kërkojnë të nxitoni 

Poli - 

Shpesh kur tregoni histori, harroni se ku mbaron e 

vërteta dhe ku fillon gënjeshtra. Ju pëlqen t’i bëni 

gjërat të duken interesante dhe u shtoni detaje që 

nuk ekzistojnë, vetëm për të tërhequr vëmendjen 

dhe për të parë reagimin e të tjerëve. Kini kujdes, 

pasi kjo mund t’ju fusë në telashe. Ju pëlqen të bëni 

thashetheme. 

Nuk pëlqeni 

- të dëgjoni ankesat e të tjerëve 

- të mos jeni në dijeni të situatës 

- të rrini vetëm për shumë kohë 

- të harxhoni kohë kot 

6

GAforrJA 

Poli + Poli - 

Jeni shumë të dashur dhe i trajtoni miqtë 

tuaj sikur t’i kishit motra e vëllezër. Jeni të 

durueshëm, të sjellshëm dhe të dhembshur. 

Jeni të parët që u ofroni përqafime atyre 

që kanë kaluar një ditë të keqe. Gaforret 

që kanë një vëlla apo motër më të vogël se 

vetja, u gjenden gjithmonë pranë atyre për t’i 

ndihmuar. 

Pëlqeni 

- kur shokët tuaj e mbajnë mend ditëlindjen tuaj 

- të mbani një album fotografish 

- të organizoni festa 

- të koleksiononi gjëra të ndryshme 

Jeni njerëz të turpshëm. Turpi mund t’u kthehet në 

problem në rast kur doni me të vërtetë diçka, por keni 

frikë ta kërkoni atë. Ndjenjat tuaja mund të lëndohen 

shpesh dhe, në vend që ju të përpiqeni ta rregulloni 

këtë problem, mbylleni më shumë në vetvete. Është 

mirë t’i flisni dikujt për mënyrën se si ndiheni. 

Nuk pëlqeni 

- personat që harrojnë emrat dhe datat 

- të përballoni problemet 

- njerëzit që bërtasin 

- të humbisni sende 

LUANI 

Poli + 

Nga natyra jeni njerëz pozitivë. Jeni zbavitës 

dhe lozonjarë dhe ju pëlqen të rrini me 

njerëz të shkathët. Jeni ju ata që i jepni gjallëri 

festës dhe miqve tuaj. Nga ju miqtë tuaj 

dëgjojnë vetëm: “Mund ta bësh këtë!” ose 

“Të lumtë! Ke bërë një punë të shkëlqyer!”. 

Jeni ambiciozë dhe e dini që duhet të mësoni 

shumë që të luani shumë! 

Pëlqeni 

- të jeni aktivë 

- komplimentet e sinqerta 

- veshjet e modës 

- të luani jashtë shtëpisë 

Poli - 

Ju pëlqen të jeni në qendër të vëmendjes! 

Zakonisht është gjë e mirë, por mund ta teproni 

me sjelljen tuaj, kur të tjerët nuk e vlerësojnë sa ju 

atë që keni bërë. Ju i lëvdoni shpesh të tjerët dhe 

prisni që edhe ata të bëjnë të njëjtën gjë me ju. 

Mos u lëndoni nëse shokët tuaj nuk ju përsërisin 

shpesh se sa të mrekullueshëm jeni... Ata e dinë 

mirë këtë! 

Nuk pëlqeni 

- të jeni i mërzitur 

- të qeshin me ju 

- të rrini vetëm 

- moda e vitit të kaluar 

vIrGJërESHA 

Poli + 

Jeni punëtorë dhe doni t’i bëni gjërat sa më 

mirë. Jeni shok besnik dhe kujdeseni mos të 

lëndoni ndjenjat e të tjerëve. Jeni shumë i 

organizuar dhe ndoshta fati juaj është të 

bëheni organizator festash! Ju pëlqen të 

lexoni libra dhe revista rregullisht. I kushtoni 

vëmendje aktiviteteve sportive. 

Pëlqeni 

- të jeni të përpiktë 

- të përdorni shampo dhe sapunë me aromë 

të këndshme 

- të bëni lista 

- kafshët e vogla 

Poli - 

Meqë kërkoni të bëni gjithçka shumë mirë, shpesh 

e trajtoni keq veten tuaj dhe nuk jeni asnjëherë i 

lumtur me gjërat që bëni. Kjo ju bën të ndiheni 

nevrik dhe të shqetësuar. Dëgjojini shokët tuaj, kur 

ju thonë që keni bërë një punë të mirë! 

Nuk pëlqeni 

- vendet e zhurmshme me shumë njerëz 

- kur të tjerët lënë hapur tubetin e pastës së 

dhëmbëve 

- kur mamaja u ndryshon vendin sendeve tuaja 

- të rrini ulur për shumë kohë 

62

pESHorJA 

Poli + Poli - 

Jeni të shkëlqyer në shoqëri dhe të aftë për Ju duhet shumë kohë për të marrë një vendim. 

të bërë punë grupi. Natyra juaj ju bën të Keni frikë të zgjidhni pasi mendoni se do të bëni 

përshtatshëm për të zgjidhur konfliktet mes 

zgjedhjen e gabuar dhe prandaj silleni vërdallë 

miqve. Jeni një shok i ndershëm dhe të tjerët 

ju besojnë sekretet e tyre më të fshehta. 

duke u shqetësuar më shumë seç duhet. Mos u 

Gjithashtu jeni shumë artistik dhe ju pëlqen kushtoni vëmendje të tepruar gjërave të vogla, të 

piktura, muzika dhe artet e tjera. 

parëndësishme. 

Pëlqeni 

- t’ju dërgojnë letra dhe imejle 

- të pikturoni 

- dekoracionet e festave 

- t’ju lavdërojnë 

Nuk pëlqeni 

- njerëzit që bërtasin 

- të jeni të palarë 

- vendet e shëmtuara 

- t’ju kritikojnë 

AKrEpI 

Poli + 

Shenja juaj është nga më të fuqishmet e 

horoskopit. Ju tërheq magjia dhe misteri. 

Rrethoheni nga shumë shokë, por sekretet 

tuaja ua besoni vetëm pak prej tyre. Një 

Akrep gjithmonë fal, por nuk harron kurrë. 

Nëse thyen besimin e një Akrepi, gjërat nuk 

do të jenë më si më parë. 

Pëlqeni 

- misteret 

- të keni të drejtë 

- të fitoni 

- të jeni i pëlqyeshëm 

Poli - 

Të tjerët mendojnë se jeni misterioz pasi nuk i 

ndani sekretet me çdokënd. Miqtë duan t’ju njohin 

por ju nuk ua jepni mundësinë derisa të bindeni 

që ata janë vërtet të besueshëm. Gjithashtu, jepni 

përshtypjen e një personi me humor të rëndë dhe 

fyes, sidomos kur jeni i mërzitur. Tregoni kujdes të 

mos lëndoni ndjenjat e të tjerëve herën tjetër që 

do të silleni në këtë mënyrë! 

Nuk pëlqeni 

- t’ju bëjnë shumë pyetje 

- personat që dine më shumë se ju 

- të humbisni 

- të viheni në siklet 

Poli + 

njerëzve dhe jeni i kujdesshëm dhe i dashur 

me ata që kanë nevojë për ndihmën tuaj. 

Shpeshherë ju ndodh të viheni në vendin 

e tjetrit për ta kuptuar atë sa më mirë 

(ndryshe quheni person empatik). Sjellja juaj 

optimiste është ngjitëse dhe ndihmon miqtë 

tuaj të jenë joparagjykues. Ju pëlqen të keni 

shumë ide mbi zgjidhjen e një problemi. 

Pëlqeni 

- parfumet 

- t’ju ftojnë në vende të ndryshme 

- t’ju lavdërojnë 

- të ndihmoni të tjerët 

SHIGJETArI Keni dhuntinë të shihni anët më të mira të 

Poli - 

Kësaj shenje të zjarrit i mungon durimi. Ju pëlqen të 

jeni në lëvizje dhe disa herë nuk i planifikoni gjërat 

mirë. Jeni i ndjeshëm dhe mërziteni shpejt nëse 

miqtë tuaj nuk ndajnë të njëjtat mendime me ju. 

Mundohuni mos të silleni si mësues me ta, pasi nuk 

duan një të tillë edhe në lojë. 

Nuk pëlqeni 

- të mbani veshje shumë të rehatshme 

- të bëni premtime 

- të rrini në një vend për shumë kohë 

- të vihet në dyshim besnikëria juaj 

63

BrIcJApI 

Poli + Poli - 

Bricjapi është shenjë e tokës. Bricjapët janë 

punëtorë dhe realistë. Jeni të vendosur, të 

organizuar dhe arrini gjithmonë qëllimet 

tuaja. Miqtë drejtohen nga ju kur kanë nevojë 

për këshilla. Jeni bujarë dhe shokë shumë 

besnikë. Nëse doni vërtet dikë, të jeni të 

bindur që kjo do të zgjasë për tërë jetën. 

Në disa raste nuk arrini të ruani qetësinë. Nëse 

një shok ju zhgënjen ose tradhëton, ju do dyshoni 

gjithmonë mbi të. Shpeshherë ju i vini shokët tuaj në 

provë për të parë nëse janë të besueshëm. Nuk falni 

lehtë, veçanërisht nëse dikush ju vë në lojë. Duhet 

të mësoni të jeni më tolerantë. 

Pëlqeni 

- firmat e njohura 

- të keni privatësinë tuaj 

- pyetësorët (quiz) 

- të ndiheni rehat 

Nuk pëlqeni 

- surprizat 

- të ndiheni i vetmuar 

- të harxhoni para 

- miqtë që sillen çuditshëm 

UJorI 

Poli + 

Nuk ka rëndësi nëse njerëzit janë të shkurtër, të 

gjatë, të pasur, të varfër apo vijnë nga cepi tjetër 

i globit – i doni shokët tuaj për atë çfarë janë. 

Besoni në paqe dhe që të gjithë të shkojnë mirë 

me njëri-tjetrin dhe prandaj jeni gjithmonë gati 

për të zgjidhur konfliktet. Jeni krijues, shpikës 

të lindur dhe e jetoni jetën në mënyrën tuaj. 

Shokët ju cilësojnë tepër origjinal! 

Pëlqeni 

- të shpikni 

- surprizat 

- ëndërrat me sy hapur 

- veshjet që nuk dalin asnjëherë nga moda 

Poli - 

Shpeshherë Ujorët përfshihen shumë në 

problemet e tyre. Ju besoni se problemet tuaja 

janë më të rëndësishme se gjithçka tjetër në botë 

dhe mërziteni shumë shpejt nëse një shok nuk ju 

gjendet pranë atëherë kur doni ju. Nuk jeni shumë 

të vendosur dhe ju mungon besimi në vetvete kur 

sugjeroni diçka të re. Idetë tuaja janë të bukura, 

mos i mbani për vete! 

Nuk pëlqeni 

- personat mendjemëdhenj 

- të veproni sipas rregullave 

- personat e parashikueshëm 

- të merrni sende hua 

pESHqIT 

Poli + 

Jeni person i këndshëm dhe mendoni thellë për 

të tjerët. Jeni i ndjeshëm dhe i kuptueshëm me 

shokët tuaj. Ju pëlqejnë muzika dhe arti. Kur 

shihni filma ju ndodh të humbisni plotësisht në 

botën e tyre. Jeni i turpshëm dhe i qetë, por 

gjithashtu jeni gazmor dhe keni një memorje 

shumë të mirë. 

Pëlqeni 

- t’ju duan 

- plazhi në perëndim dhe ujëvarat 

- qirinjtë dhe aromat 

- muzika e lehtë 

Poli - 

Fajësoni veten për çdo gjë që nuk shkon mirë dhe 

shumë shpesh ju vjen keq për veten. Keni shumë 

nevojë për të tjerët, sidomos kur ndiheni të pasigurt. 

Shokët tuaj ju duan dhe do të bënin gjithçka për ju, 

por ata duan që ju të tregoni vetveten. 

Nuk pëlqeni 

- vendet e zhurmshme dhe të ndriçuara 

- ndotja dhe e shëmtuara 

- muzika hard rock 

- t’ju thonë të kontrolloni emocionet 

64

2. - Albas

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?