Untitled - Ministarstvo finansija

More documents

Recommendations

Info

Godišnji izvještaj Ministarstva <strong>finansija</strong> Crne Gore / 2007. Modernizacija carinske službe Crne Gore kao odgovor na savremene izazove Miodrag Radusinović Svjetska carinska organizacija je kao odgovor na izazove koji stoje pred carinskim službama u 21. vijeku pripremila odgovarajuću strategiju. Naime, globalizacija ekonomije nametnula je potrebu da se ubrza transport robe i olakša neprekidni lanac međunarodne trgovine. Takođe je nužno obezbijediti bezbjednost pošiljki i granica i sigurnost prikupljanja i naplate fiskalnih prihoda. Da bi se ti, naizgled, suprotstavljeni ciljevi uspješno ostvarivali, carinske službe se moraju prilagoditi zahtjevima savremene ekonomije. Imajući u vidu ulogu koju carinske službe širom svijeta imaju za sigurnost granica, antiterorizam, prikupljanje dažbina i trgovinske olakšice, Svjetska Carinska Organizacija je razvila Okvirne standarde za bezbjednost i olakšice u svjetskoj trgovini („WCO SAFE“ – FRAME WORK OF STAN- DARDS TO SECURE AND FACILITATE GLOBAL TRADE). Okvirni standardi su rezultat potrebe da se ustanovi međunarodni režim za unapređenje bezbjednosti i olakšica u prekograničnom kretanju roba. Do sada je 147 članica SCO potvrdilo spremnost da primijeni Okvirne standarde, a među njima i sve zemlje EU. Uprava carina je u decembru 2006. godine potpisala pismo namjera za implementaciju Okvirnih standarda. Četiri ključna elementa Okvirnih standarda su: - Sposobnost i ovlašćenje za prijem i razmjenu elektronskih informacija o najavi pošiljke - Implementacija i sprovođenje upravljanja rizikom za selekciju roba visokog rizika koje se primjenjuju na kompletan uvoz, izvoz i tranzit roba - Sposobnost i ovlašćenje za kontrolu uvoza, izvoza i tranzita roba - Uspostavljanje partnerstva između carine i poslovnog okruženja i promovisanje implementacije programa Ovlašćenog ekonomskog operatera. Okvirni standardi se sastoje od dva stuba (I stub Carina –carina, II stub Carina –poslovna zajednica) koji se sastoje od 17 standarda za bezbjednost i olakšice svjetske trgovine, a koje članice SCO koje su se obavezale na implementaciju Okvirnih standarda treba da slijede. Stub Carina-Carini Stub Carina-privredna zajednica 1 Integrisano upravljanje lancem nabavke 1. Partnerstvo 2. Ovlašćenje za pregled tereta 2. Bezbjednost 3. Moderna tehnološka oprema za pregled 3. Prednosti 4. Sistemi upravljanja rizikom 4. Tehnologija 5. Teret ili kontejner visokog rizika 5. Komunikacije 6. Elektronsko rano obavještavanje 6. Olakšice 7. Ciljanje/praćenje/komunikacija 8. Ocjena rezultata 9. Procjena bezbjednosti luka 10. Integritet zaposlenih 11. Bezbjednosni pregledi robe koja napušta teritoriju Uprava carina Crne Gore sprovodi program Vlade Crne Gore u carinskom sistemu rukovodeći se i neophodnim smjernicama koje proizilaze iz strategije Svjetske trgovinske organizacije. Tako je izgrađen savremeni Carinsko informacioni sistem, koji je 2003. godine u potpunosti podržao novi poreski i carinski sistem. Taj sistem je građen u partnerstvu sa Svjetskom bankom i drugim važnim partnerima (Telekom Crne Gore, ZZI Ljubljana, Uprava 38
Godišnji izvještaj Ministarstva <strong>finansija</strong> Crne Gore / 2007. carina Slovenije, Svjetska banka, Informatika Crne Gore, Čikom-Comnet Podgorica i Montora Podgorica, Digit Podgorica i dr.). Istovremeno donijeta je i strategija razvoja carine Crne Gore u čijoj osnovi su jačanje integriteta, olakšanje trgovine i bezbjednost pošiljki i granica. Sa partnerima iz Svjetske banke 2002. godine uspostavljen je sistem mjerenja efikasnosti na pilot lokacijama. Pokazatelji poslovanja prikupljeni na pilot lokacijama tokom prethodnih godina, ukazali su na visok nivo pregleda robe i nisku stopu otkrivanja prekršaja. Tokom 2006. godine se pristupilo izradi modela Analize rizika kao važnog elementa ostvarivanja strategije o kojoj je riječ. U saradnji sa Svjetskom bankom i firmom Charles Cendall & Partners iz Velike Britanije, izrađen je model Analize rizika koji je integrisan u carinsko informacioni sistem i u postojeću organizaciju rada carinske službe. Uvođenje upravljanja rizikom (selektivnosti i praćenja) ima za cilj pružanje podrške carinskim službenicima za usmjeravanje pregleda na pošiljke visokog rizika i istovremeno ubrzanje ostalih carinskih postupaka. Moderni carinski postupci su zasnovani na pretpostavci da većina carinskih obveznika posluje u skladu sa pravilima i propisima, osim slučajeva gdje postoji jasna sumnja o prevari. Trgovinske potvrde/verifikacije, provjere i revizije koje se sprovode poslije puštanja uvezene robe u slobodan promet, kao i provjere zasnovane na riziku ili slučajne/nasumične provjere, dopunjuju rasterećene direktne preglede robe. One su se pokazale efektivnijim i takođe smanjuju mogućnosti tajnih sporazuma između uvoznika i carinika, što doprinosi jačanju kredibiliteta i smanjenju korupcije u carinskoj službi. Isti principi primjenjuju se na provjere izvedene na granici i trgovinskog i turističkog saobraćaja. Sistem za analizu rizika je od 24.04.2007. god. u potpunosti integrisan u organizacionu strukturu, operacije i postojeći carinski informacioni sistem i na raspolaganju je svim organizacionim jedinicima u Upravi carina. Glavne funkcije Sistema za analizu rizika su: • Prikupljanje podataka i informacija za uspostavljanje parametara i profila rizika (mehanizam definisanja, osavremenjivanja i održavanja, organizacija povratnih informacija); • Analiziranje i ocjenjivanje rizika kroz obradu podataka na deklaracijama koristeći profile rizika, obavještajne podatke i ostale izvore; • Uspostavljanje integrisanog sistema podataka o sumnjivim licima i vozilima (uključujući brodove i plovila) koji će se koristiti u svrhe provjere, revizije, praćenja i bezbjednosti; • Određivanje adekvatnih mjera (stepen/ broj kontrola); i • Praćenje rezultata, pripremanje izvještaja i obezbjeđivanje povratnih informacija u cilju unapređivanja profila rizika. Sam informativni sistem samo ukazuje na mogućnost prevare i dovodi do kontrole isporuke ili vozila. On ne zamjenjuje ljudsku procjenu. Druge isporuke mogu biti pregledane, ali ishod svih kontrola, iniciran sistemom ljudske procjene biće mjeren i analiziran od strane Sistema za upravljanje rizikom. Uvođenje Sistema za analizu rizika oslanja se na 3 osnovna multidisciplinarna nivoa: nivo za upravljanje rizikom (RMT) za selektivnost, nivo za ciljno praćenje (TT) za bezbjednost uz podršku IT, nivo rukovodioca rizika i strateški nivo za rizik. 1. Nivo za upravljanje rizikom (RMT) upravlja profilima rizika i ima potpuni pristup parametrima selektivnosti odnosno procesima za odabir pošiljki visokog rizika. RMT je razvio adekvatne odgovore na identifikovane rizike, upotrebom rezultata sistema i pojačava efikasnost UC uključujući te rezultate u analizu rizika koja se sprovodi. Sistem upravljanja rizikom je u stanju da kombinuje različite kriterijume u profilima rizika, automatski i nezavisno da stvori okvire prihvatljivosti za različite parametre, da prati izvozne podatke u vezi sa određenom robom, da ukaže na slučajeve gdje isti uvoznici/izvoznici uvoze iste finalne proizvode, da ukaže na mogućnost prijavljivanja robe pod stavkama manje oporezovane ili regulisane tarife, i da stalno osavremenjuju podatke povezane sa carinskim postupcima kao i podatke koji se dobijaju kroz pregledima nakon okončanog postupka carinjenja. 2. Sistemom baze bezbjedonosnih podataka upravlja nivo za ciljno praćenje (TT), jedan dio preventivnog i bezbjedonosnog sektora Uprave carina i obuhvata podatke o prethodnim kršenjima propisa, obavještajne podatke iz raznih domaćih i međunarodnih izvora. Oba sistema sadrže veliki broj visoko osjetljivih podataka. Prema tome, RMS je pažljivo planiran u pogledu postupaka označavanja, bezbjednosti i pristupa. Struktura je racionalna, i relevantni podaci su dostupni samo određenim službenicima. Razmjena podataka između ta dva podsistema je određena prema operativnim potrebama i zahtjevima zakonodavstva i definisana je posebnim uputstvima. 3. Zadaci nivoa rukovodioca rizika su sljedeći: - Davanje uputstava analitičarima za praćenje prevara i krijumčarenja u trgovinskom prometu - Uspostavljanje i ažuriranje modula selektivnosti zasnovanog na riziku - Procjenjivanje rezultata kriterijuma selektivnosti - Razvijanje i održavanje izvora informacija kao što su Vladini organi, Agencije, trgovačke asocijacije, banke itd. - Obezbjeđivanje efektne komunikacije unutar organizacije - Osigurava postizanje planiranih rezultata i usmjerava napore na nove prioritete - Sakuplja i prosleđuje podatke koji bi pomogli u procesu donošenja odluka na strateškom i upravljačkim operativnim nivoima. - Nadgleda sve aktivnosti u okviru ciklusa upravljanja rizikom - Pomaže u izvještavanju rukovodstva - Sakuplja ideja za poboljšanje čitave organizacije 4. Zadaci strateškog nivoa za rizik su: - Utvrđivanje cjelokupnih prioriteta koji su u saglasnosti sa carinskom strategijom i godišnjim carinskim planom; - Određivanje pravaca kojim treba da idu profili selektivnosti i aktivnosti ciljnog praćenja; - Aktivno promovisanje pristupa zasnovanog na riziku i obavještajnim podacima u svim organizacionim jedinicama Uprave Carina; - Visok nivo koordinacije i saradnje sa drugim Vladinim organima vezano za razmjenu obavještajnih podataka i podataka o riziku. Primjenom modela analize rizika, tokom 2007. godine značajno su ubrzani carinski postupci. Pregledi carinske robe vođeni profilima rizika bili su u ukupnom broju značajno manji i svedeni na oko 12% ali kvalitetniji. Tim načinom rada otkriveni su carinski prekršaji i pokrenuti upravni postupci, ali i postupci za utvrđivanje odgovornosti za učinjene nepravilnosti. To je doprinijelo da rad pojedinih segmenata službe bude transparentan i podvrgnut međusobnoj kontroli što ima za posledicu jačanje integriteta Savremenim informacionim sistemom i modelom analize rizika Uprava carina je obezbijedila dobre osnove za primjenu strategije Okvirnih standarda. Direktor Miodrag Radusinović 39
Page 3 and 4: Ministarstvo finansija Crne Gore Go
Page 5 and 6: Godišnji izvještaj Ministarstva f
Page 37: Godišnji izvještaj Ministarstva f

Untitled - Ministarstvo finansija

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?