Hëna e reTHIRRËSIT NË ISLAMCILËSITË E DOMOS-DOSHME TË DAIUTD-r. Ahmed Abbas el- BedeviLIBRI I ALL–LLAHUT,KUR’ ANI FISNIKKur’ani është libri me të cilin iLartëmadhërishmi vulosi librat qiellore,nisur nga kjo, është domosdoshmëripër çdo misionar të dijërrjedhshëm ta lexojë atë, ta ndjejë dhetë mundohet ta kuptojë sa më tepëratë. Kështu, meqë ky libër erdhi për taedukuar ummetin dhe të vendos sistemine tij siç e vendosi anekëndbotës. Kur’ani u shpall pjesë-pjesë nëpajtim me nevojën aktuale të atijummeti dhe në pajtim me nevojat qëkishin të bëjnë me periudhën e parë tëedukimit. Kur’ani famëlartë erdhi përtë qenë udhëheqës praktik për t’urealizuar pjesë-pjesë në periudhën epërgatitjes e jo si ndonjë hipotezë apoideologji që ekspozohet vetëm për t’ulexuar e dëgjuar.Në Kur’an thuhet:“Dhe Kur’anin që Ne e ndampjesë - pjesë për t’ua lexuarnjerëzve dalëngadalë dhe ashtue shpallëm atë një pas një“. (ElIsraë:106)Gjeneratat e para të muslimanëve,Kur’anin famëlartë e kapënsi duhet, duke e vënë atë në jetën etyre praktike dhe assesi s’qe për tavetëm kënaqësi mendore eshpirtërore siç ishte poezia, apodëfrim e zbavitje siç ishin tregimet emitet e tyre. Vënja e jetës së tyre tëpërditshme në ujdi me Kur’aninfamëlartë bëri që të flakin çdo gjë qëpatën trashëguar, njoftuar e ushtruare që ishte në kundërshtim me të.Besimtari në AllllahunZot, IslaminFe, Muhamedin a.s.Pejgamber e me njohurimbi bazat kryesoretë thirrjes(Kur'anin dhe sunnetin)dhe që vë nëpraktikë urdhërat,ndalesat, rekomandimet,sjelljendhe moralin ekërkuar, konsiderohetpër misionar.Transmetohet nga ibn Mes’udir.a. se atëkohë secili që mësontedhjetë ajete nuk kalonte në ajete tëtjera pa i studjuar dhe vënë në praktikato. Ky sahabij gjithashtu na bën medije se për çdo ajet ka ditur se ku dheme ç’rast është shpallur.Të qenurit në lidhje të ngushtë meKur’anin dhe shkencat e tij (shkaqet eshpalljeve të ajeteve, abrogimin,kiraetet dhe shkenca të tjera që ndihmojnënë kuptimin e shpalljes), ështëdomosdoshmëri për secilin që iamësynë misionit.Duke u nisur nga kjo gjejmë semuslimanët që nga koha e sahabëve ikushtuan shumë rëndësi këtyreshkencave. Çdo njohuri që thirrësi epërfiton në lidhje me Kur’anin dhe aqsa ia arrinë të përmbledhë nga to, aqmë tepër i krijohen mundësi të jetëmë i suksesshëm.Andaj, aspak nuk është earsyeshme që dikush të merret mekëtë mision e të mos jetë në lidhje tëngushtë me librin e All-llahut xh.sh.Ç’është e vërteta, të kërkuarit diçkanga një individ i këtillë, i ngjan asaj “tëkërkohet sy nga i verbëri”.SUNNETINjohja e sunnetit të Muhamedita.s. është domosdoshmëri për çdothirrës, meqë sunneti është aspekti ishpjegimit të Kur’anit famëlartë, kurdihet se i Lartësuari autorizoi të dërguarine Tij për shpjegimin e Kur’anit:“ …Ty ta zbritëm Kur’anin qët’u sqarosh njerëzve atë që uështë shpallur atyre, me shpresëse do ta studiojnë.” (En Nahl:44)Aspektet e shpjegimit të Kur’anitfamëlartë përmes sunnetit janë:1. a. Në shpjegimin e ajetevekoncize. P.sh. në lidhje me namazin,zeqatin, haxhin…pa sunnetin nuk dotë dinim se kur janë kohët e namazit,sa reqate duhet falur dhe si duhetfalur ato, nuk do të dinim se kur jepetdhe sa duhet dhënë zeqat, gjithashtunuk do të dinim se si bëhet haxhi,çfarë dispozitash ka etj. Mu për këtëMuhamedi a.s. thotë: ”Falunuashtu siç po më shihni muaduke u falur”, “Merrni nga unëdispozitat e haxhit dhe tëumres”.Mutaraf bin Abdullahut i ështëthënë që të mos flet pos me Kur’an, eai tha: “Pasha All-llahun, nuk dua qëKur’ani të jetë i zëvendësuar mediçka, por të prezentojë nga ai qëështë më i ditur se ne mbi Kur’anin. ”b. Në shpjegimin e ajeteveme domethënie të mbrendshme,p.sh. në sqarimin e ajetit:”… dhe hani e pini derisaqartë të dallohet peri i bardhënga peri i zi në agim…” (ElBekare:187)Muhamedi a.s. sqaroi se këtukemi të bëjmë me bardhësinë e agimitdhe muzgun e natës.c. Në specifikimin e ajeteve –termeve me domethënie tëpërgjithshme, p.sh. në një ajetthuhet:”Ata që besuan e që nuk emveshën besimin e tyre me zullum(besim të kotë), për ta ështësiguria dhe ata janë tëudhëzuarit.” (El En amë:82)Ky ajet, pa shpjegimin ePejgamberit a.s. u kuptua nëdomethënien e tij të përgjithshme,mu për këtë sahabët thonin se kushnga ne nuk bën padrejtësi - zullum18 korrik, 2008
Hëna e revetes. E Muhamedi a.s. tha se mefjalën zullum nënkuptojmë Shirkun–idhujtarinë, besimin e kotë.ç. Në kufizimin e të pakufizuarës.Si shembull në lidhje mekëtë po përmendim ajetin që bën fjalëmbi sanksionimin e vjedhësit dhevjedhëses:”Vjedhësit dhe vjedhësespreniu duart, si shpagim iveprës që bënë, dënim nga Allllahu.All-llahu është i fuqishëm,ligjdhënës i urtë.” (El Maide:38)Mirëpo, siç shihet, këtu nuk keminorma, nga ky ajet nuk mund të dimëse cila dorë duhet të prehet, ku duhettë prehet, e çka nëse një vjedhës isanksionuar e përsërit vjedhjen etj. Tëgjitha normat në lidhje me këtë i gjejmënë sunnetin e Muhamedit a.s.2. Në shpjegimin e ndonjëfjale – termi.P.sh. Në Kur’an thuhet:“Udhëzona në rrugën edrejtë! Në rrugën e atyre ndaj tëcilëve ke bekimin, e jo në tëatyre që je i hidhëruar, e as në tëatyre që kanë humbur!” (ElFatiha:6,7)Kështu përmes hadithit tëMuhamedit a.s. kuptojmë se me fjalët“e jo në të atyre që je i hidhëruar”ka për qëllim çifutët, kurse mefjalët “e as në të atyre që kanëhumbur”, qëllimi është për tëkrishterët.3. Në vënjen e dispozitave qënuk janë në Kur’an.Kjo nuk duhet të habit askënd kurdihet fare mirë se edhe sunneti i tëdërguarit të All-llahut ishte shpallje, iLartësuari thotë:”Dhe ai nuk flet nga mendja etij. Ai nuk është pos shpallje që ishpallet.” (En Nexhm:3,4)E nga dispozitat që nxirren vetëmnga sunneti po përmendim: sadekatulfitrin, rexhmin (gurëzimin e zinaxhisëqë është i martuar), të drejtën përtrashigimi që ka gjyshja, etj.4.Në abrogimin e disa dispozitavekur’anore, p.sh. NëKur’an thuhet:“Kur ndonjërit prej jush iështë afruar vdekja, nëse lëpasuri pas vete, vasijeti - testamentipër prindërit dhe për tëafërmit u është bërë juve obligim,por ashtu siç është drejtë.Kjo është obligim për ata që janëtë devotshëm.” (El Bekare:180)Kurse Muhamedi a.s. sqaroi seatyre që e kanë të drejtën në trashëgiminuk u lihet testament, pra këtu gjejmëabrogimin e dispozitës së ajetit nëfjalë.5.Në verifikimin e dispozitavekur’anore.Muhamedi a.s. shpjegoi se nukështë hallall për muslimanin që mallipasuriae dikujt të shfrytëzohet papëlqimin e pronarit të saj. E kjo ështënë pëlqim me ajetin:” O ju që besuat, mos e hanimallin e njëri-tjetrit në mënyrëtë palejuar…” (En Nisa:29)Një verifikim të këtillë gjejmëedhe në rekomandimin e Muhamedita.s. drejtuar besimtarëve, e që thotë:”Keni frikë Zotin se si sillenime gratë, ato janë në duart ejuaja, i morrët me emanetin eZotit dhe u është lejuar prehjeme to me caktimin e Allllahut.”Ky hadith është në pëlqim tëplotë me ajetin ku thuhet:” …çoni jetë të mirë me to.”(En Nisa:19)Nga kjo që u tha deri më tani konkludojmëse për misionarin është edomosdoshme të njoh burimin e dytëtë islamit - sunnetin e Muhamedit a.s,ta njoh terminologjinë e hadithit që tëketë mundësi t’i njoh edhe transmetuesit.Pra, të përfituarit nga kythesar në këto kohëra kur po shtohensulmet drejtuar këtij burimi, e qëfatkeqësisht, një gjë e këtillë ndodhedhe nga misionarët pa njohuri rrethkëtij burimi e të cilët janë të paarsyeshëm. Themi kështu, meqë siçdihet, para kumtimit vjen kuptimidija.E në rast se mungon dija, atëherëme çfarë do të kumtojmë dhe çfarë dotë kumtojmë? Muhamedi a.s. në lidhjeme këtë na mëson se All-llahuxh.sh. nuk e merr dijen nga dijetarëtme të rrëmbyer, Ai atë e merr memarrjen (vdekjen) e dijetarëve, kështunjerëzit pastaj për udhëheqës marrininjorantë që flasin pa dije e qëshpiejnë në humbje.I Lartëmadhërishmi veçoi këtëummet nga të tjerët meqë e bëri tanjohin isnadin – mbështetjen edijes, zingjirin e transmetuesve,Abdullah bin Mubarek thotë:”Isnadi është nga feja, po të mosishte, do të thoshte kush të dojë çfarëtë dojë.”Ebu Abdulla El Hakim thotë sesikur të mos ishte isnadi dhe kujdesii madh në ruajtjen e tij do t’u ishtedhënë mundësia që ateistët ose novatorëttë shpifin hadithe. Mirëpo,metodat me të cilat i njohim hadithete transmetuara janë armët tona me tëcilat mbrohemi, andaj pa armët nëfjalë, si mund të luftohet.E nëse një gjë e këtillë kërkohetnga besimtarët në përgjithësi, ajoparasegjithash i kërkohet misionarëveqë e kanë për obligim të jenë tëqartë në misionin e tyre. All-llahuxh.sh. thotë:”Thuaj: “Kjo është rrugaime, e vënë në fakte të qarta, e qëunë dhe ai që vjen pas meje.Larg të metave është All-llahu, eunë nuk jam nga idhujtarët.”(Jusuf:108)Pra me fakte të qarta, e fakte tëqarta nuk ka pa dituri, e as dituri tëfrytshme pa Kur’an dhe hadithe.Gjithashtu nuk duhet harruaredhe atë se misionarëve u duhet tënjohin edhe fikhun dhe bazat e tij,biografinë e Muhammedit a.s. dheshokëve të tij, historinë islame, qëllimete legjislaturës islame…dhevazhdimisht të japin mundin e tyrepër të përfituar çdo dije që u është nëshërbim.Nga cilësitë e misionarit, madjenga më të rëndësishmet janë:PUNAMisionarit që All-llahu i dha ngadituria, që e bëri të kuptoj nga feja, ikërkohet që nga ai të ketë dobi tëshumta. E s’domend se dobia arrihetme vënjen e diturisë në praktikë dhesë qeni i përmbajtur vetë para se t’iurdhërojë të tjerët, në të kundërtën,bie në të keqen për të cilët All-llahuxh.sh. thotë:”A po i urdhëroni njerëzitpër punë të mira, e veten tuaj poe harroni? Ndërsa ju e lexoni librin(Tevratin). A nuk po mendoni.”(El Bekare:44)Ky ajet sinjalizon në faktin se harresae diçkaje është e lidhur ngushtme jopraktikimin e saj, andaj, harresae këtij lloji nuk mund të vijë pos nga tëlehtët.Tash po kalojmë në diçka që narrëfen Kur’ani famëlartë rrethShuajbit a.s. i cili këshillonte popullinqë të adhurojnë All-llahun një dhe qëua shpjegoi se nuk po i thërret nëdiçka që nuk gjendet vetë. All-llahuxh.sh. thotë:”Edhe Medjenit (i dërguam)vëllain e tyre Shuajbin që ju tha:O popull im, adhuroni Allllahun,ju nuk keni Zot tjetërpos Tij, mos matni as mospeshoni mangut, unë po shoh sejeni në gjendje të mirë jetësore,pra unë po frikësohem për junga dënimi që do t’ju përfshijënjë ditë. O populli im, vepronidrejt gjatë matjes dhe peshimit,e mos dëmtoni njerëzit në asgjëdhe mos shkaktoni rrëmujë nëtokë. Atë pjesë që ju lejoi Allllahuështë shumë më e mirë përju, nëse jeni besimtarë, e unënuk jam rojë juaj. Ata thanë: “OShuajb, a namazi yt po të thotëtë na urdhërosh që ta braktisimatë që adhuruan prindërit tanë,ose për të punuar në pasurinëtonë ashtu si të dëshirojmë?Vërtet, ti qenke i butë e imençur.” (Hud:84-85)Ky tekst kur’anor na zbulon dialogune zhvilluar në mes thirrësit,Pejgamberit Shuajb a.s. dhe popullittë tij, dialog në të cilin qartë vërehet seShuajbi a.s. nuk vepronte atë që uthoshte të tjerëve të mos veprojnë, siçnuk pati për qëllim ndonjëfarë dobiepër vete në atë që thirrte, por përmirësimine përgjithshëm të jetës dheshoqërisë.Fjala e misionarit duhet të jetë nëpërputhje me punën e tij, meqë Allllahuxh.sh. mohoi realitetin e canjerëzve të cilët rrahnin gjoks për xhihad,e kur u erdhi xhihadi, qëndruanlarg. All-llahu xh.sh. thotë:“O ju që besuat, pse po ethoni atë që nuk e punoni. TekAll-llahu është shumë e urrejturta thoni atë që nuk e punoni. Allllahui do ata që luftojnë nërrugën e Tij të rreshtuar si tëjetë ndërtesë e fortifikuar.”(Saff:2-4)Transmetohet se si shkak i zbritjessë këtyre ajeteve është se një grupnjerëzish e pyetën Muhamedin a.s. seçfarë është nga punët më të dashurate All-llahu xh.sh. që me to t’i jenë samë afër Zotit. E kur na bëri Xhihadinobligim i ikën fushës, All-llahu xh.sh.shpalli : ”O ju që keni besuar..”Madje sot është më se e nevojshmeqë misionari t’i thërret njerëzitme punën e tij para se ta bën atë mefjalë, thënë më ndryshe, nevoja ështëpër një mostër praktike. E për të arriturkëtë nevojitet stërvitje, ta bartëveten në atë të preferuarën gjersa tabëj atë që të mos gjej rehatinë pos nëtë respektuarit e All-llahut xh.sh. Njëdijetar këtë e përshkruan në këtëmënyrë:”E drejtoja shpirtin tim përte Zoti edhe pse ajo më qante, e mëpastaj e drejtoja atë e ajo qeshte”.Kështu pra, nga besimtarët e misionarëtkërkohet ta stërvit veten gjersa t’ilehtëson atij All-llahu xh.sh. i cilithotë:”E ata të cilët luftuan për hirëTonë, Ne, me siguri do t’i orientojmërrugës për te Ne…” (ErRum:69)Kështu së respektuari atë në xhihadkundër jobesimtarëve, duke eluftuar shpifjen, fitnen, e çdo të ligë,kështu arrihet rruga e vërtetë, rrugë ecila çon në arritjen e pëlqimit të Allllahutxh.sh.Kalifi Omer ibn Abdul Aziz në lidhjeme këtë thotë se ç’mangësi nga ne,ç’injorantë jemi, sa jemi neglizhentëndaj punës, sikur pak të kishimpunuar me atë që dimë, do të trashëgonimdituri që çdo mundim ta bartintrupat tonë, All-llahu xh.sh. thotë:“…Keni frikë All-llahun seAll-llahu ju dhuron dituri ..” (ElBekare:282)Nëse fillojmë nga vetja dhe sipasmundësisë vëmë në pëlqim fjalët toname veprat, në këtë rast kumtojmëthirrjen e All-llahut xh.sh. tëdurueshëm e jo për hirë të ndonjëvlere të kësaj jete. Kumtimi për hirë tëAll-llahut xh.sh. dhe me bindje se nukka frikë as dënim pos nga Ai në duarte të cilit gjendet çështja e që thotë:”Ti (Muhamed) thirr për nërrugën e Zotit” (En Nahël:125)Thirrja pra për tek All-llahu xh.sh.pritja e sevapeve, frika nga dënimigjithashtu janë nga i Lartësuari, Zoti ikësaj thirrje. Mu për këtë gjejmë sendër karakteristikat më të rëndësishmetë misionarit janë:DURIMIDurimi është një dhunti përmessë cilës lehtësohet bartja e diçkaje tëvështirë, dhunti me të cilën lidhet, nëtë vërtetë varet përsosshmëria e çdokrijese.Në lidhje me këtë cilësi, gjejmë seKur’ani famëlartë flet mbi më shumëse shtatëdhjet vende, e s’domend sekjo mjaft na flet për rëndësinë, nevojëndhe sevapet e shumta.Durimi është i shumëllojt, pra,sipas momenteve me të cilat ballafaqohetnjeriu. Ajo që na interesonkëtu është durimi që ka të bëjë memisionarin. E s’ka dyshim se ajo qëMuhamedi a.s. hasi në këtë drejtim,atë që duroi ai dhe ajetet nga iLartmadhërishmi që herë herë i zbritninsë rekomanduari për durim dheajetet që përmbanin rrëfime mbi ataqë ishin para tij në situata tëngjashme, me qëllim që të nxirretmësime dhe njëherit për të gjeturngushëllim në to, mjaftojnë mbikorrik, 200819
Change language