Cavid fəlsəfəsi - Oguzlar.az

dur. Qurani Kərimdə bu məsələ çox aydın şəkildə işıqlandırılırvə göstərilir ki, iblis əlbəttə, insanların qəlbinə yoltapa bilər, amma yalnız o insanların ki, onların qəlbindəmüqəddəslik duyğusu, Allah eşqi yoxdur. Allah eşqi olanyerə iblis yaxın düşə bilməz.Görünür, insanın xislətini iblisanəliklə bağlamağa çalışanlar,sadəcə olaraq, Allahın varlığını unudurlar. Biz onagörə bu ideyanı nitsşeçiliklə, «Allah ölmüşdür» deyənlərləəlaqələndiririk ki, doğurdan da, Allah olmayan yerdə –Allah duyğusu olmayan qəlbdə iblis üçün böyük meydanaçılır. Amma H.Cavidin məqsədi də elə bundan ibarətdir ki,insanları ilahi eşqə, müqəddəslik duyğusuna səsləsin vəbununla da, insanı naqis mühitin fövqünə qaldırsın; insannə öz içərisində, nə də mühitində, cəmiyyətdə iblisə yerqoymasın.Əlbəttə, Cavidin bu ideyasının sosial-siyasi müstəvidədavamı belə bir sualın cavabını tələb edir ki, ictimai mühithansı qrup insanların əli ilə formalaşmışdır. Yəni hakimiyyətkimin əlindədir?.. İnsanlar fərqli olduğu üçün ictimaimühitin, cəmiyyətin iblisanə rol oynaması, yoxsa əksinə,insan ruhunun sağlamlığını təmin etməsi, təbiətən naqisinsanları da düz yola sövq etməsi alternativi ortaya çıxır.Yəni hakim ictimai mühit qaranlığın, iblisanəliyin timsalıolduğu kimi, prinsipcə işığın, ilahi ruhun da timsalı ola bilər.İblis – Allah dilemmasının insan müstəvisindən cəmiyyətmüstəvisinə keçirilməsi, iki cür insan arasındakı mübarizəninson nəticədə siyasi müstəviyə keçirilməsini tələb- 20 -