Cavid fəlsəfəsi - Oguzlar.az

xilaskarlıq missiyası və onun tanrıçılıq siqləti də cavidşünaslığınmümkün ideya mənbələrindən biri kimi qəbul ediləbilər. Lakin gözəlliyi önə çəkən Cavid məhz hansı ideyadanbəhrələnib sualına cavab tapmaq çətindir.Yoxsa bu, sadəcəpoetik vüsətin, intuisiyanın, fəhmin, yaradıcı təxəyyülünməhsuludur? H.Cavid hansı gözəllikdən bəhs edir? Zahiri,yoxsa batini gözəllikdən? Təbiət, yoxsa insan gözəlliyindən?Hissin, yoxsa kamalın, xəyal, yoxsa həqiqətin, xeyir,yoxsa fəzilətin gözəlliyindən? Bizcə, bunların hamısından –universal gözəllik idealından. Bircə onu deyə bilərik ki,Gözəllik tanrıçılığı bir çoxlarının düşündüyü kimi, heç dəislama zidd bir mövqeyin ifadəsi deyil. «O (Allah), yaratdığıhər şeyi gözəl yaratdı», – deyən Quran ayəsindən çıxışetsək, gözəlliyi dünyalaşdırmaq və dünyanı bir gözəllik kimigörmək, əslində dünyada hər şeyi ilahi yaradılışın məhsulukimi görməkdir. Necə ki, «Allahı sevmək O-nun yaratdıqlarınısevməkdir» (Əbu Turxan), eləcə də Allahın yaratdıqlarınıgözəl görmək gözəlliyin ilahi mənbəyini görməkdir.Lakin bu gözəl, müqəddəs dünya sanki fani dünyanınqaranlığına, çirkabına bürünmüşdür.Cavid universal gözəlliyi – “bütün gözəllikləri” sankixilas etmək, naqis mühitin çirkabından qorumaq üçün onubu mühitin xaricinə çıxarır, səmaya yüksəldir.Mən istərəm ki, gözəllər, bütün gözəlliklərUzaq-uzaq, pək uzaq bir üfüqdə əylənsin,- 46 -