Cavid fəlsəfəsi - Oguzlar.az

və üçüncü halda – nəfs. Lakin o bunların birləşdirilməsindənyüksəkdə dayanır».Cavid də Tanrını dünya ilə eyniləşdirmir, ondan ucatutur:Tanrının hikmətidir cümlə cihan,Varmı təkzib edəcək bir insan!? 1Bununla belə, islam dünyasında fəlsəfənin inkişafındaözünəməxsus yer tutan təsəvvüf xeyli dərəcədə fərqli birsistem olmaqla daha çox subyektiv idealizmin müddəalarıçərçivəsində təhlil oluna bilər.Dünyanın dərk olunmasını Cavid insanın öz «gizli»imkanlarının, könül qapısının açılması ilə mümkün hesabedir.Bir göz ver ki, haqq nurunu duysunlarBir könül ver, doğru yola uysunlar 2 .Bir çoxları da təsəvvüf təlimini, xüsusən vəhdət əlvücudideyasını panteizm kimi təfsir etməyə çalışırlar. …Bütün bunlara baxmayaraq, təsəvvüf xeyli dərəcədə özünəməxsusbir təlim olmaqla ənənəvi Qərb təlimlərinin heç biriilə eyniləşdirilə bilməz. Cavidin əsərlərində rəhbər tutulanideyalar isə ənənəvi təsəvvüfün də sərhədlərindən kənaraçıxır.Cavid sufilərdən ən çox İbn Ərəbini xatırladır. Onunilahi hüsnə, gözəlliyə, eşqə müraciətləri, ilahi gözəlliyi yer-1 Йеня орада, с. 159.2 Йеня орада, с. 151.- 40 -