Rewitalizacja drogi wodnej Wisła-Odra szansą dla gospodarki regionu

Oceniając realizację edukacji ekologicznej z wykorzystaniem naturalnych środkówdydaktycznych, jakimi są kanał i rzeka, uwzględniono opinie nauczycieli i uczniówczterech nakielskich i trzech bydgoskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.Wyniki i dyskusjaPaweł WiśniewskiWalory ekologiczne i różnorodność biologiczna dolin Noteci i Kanału Bydgoskiego,objętych różnymi formami ochrony przyrody oraz znakomicie zachowana infrastruktura,będąca unikalnym w skali europejskiej przykładem osiemnastowiecznejmyśli technicznej, nie wykluczają użytkowania tych terenów w celach dydaktycznych.Edukacja przyrodnicza w obszarach chronionych jest nie tylko potrzebna, alewręcz konieczna (Jaroszewicz 2007). Kształtując całościowy obraz relacji pomiędzyczłowiekiem, społeczeństwem i przyrodą, musi ona szybko i kompleksowo wkroczyćw proces dydaktyczny. Ukazując zależność człowieka od przyrody, uczy odpowiedzialnościza zmiany dokonywane w środowisku naturalnym. Należy zatemtraktować ją jako nieodłączny element całego procesu edukacyjnego (MinisterstwoŚrodowiska 2001).W myśl podstawy programowej kształcenia ogólnego, nadrzędnym celem działańedukacyjnych szkoły jest wszechstronny rozwój ucznia. Edukacja ma polegaćna harmonijnej realizacji zadań w zakresie nauczania oraz kształcenia umiejętnościi wychowania. Już na etapie szkoły podstawowej uczniowie poznają najbliższą okolicęi swój region, lokalne i regionalne walory i zagrożenia ekologiczne oraz zdobywająpodstawowe umiejętności wykonywania obserwacji terenowych (Makowskai in. 1999). Podstawowym celem edukacyjnym w nauczaniu geografii na poziomiegimnazjum jest budzenie zainteresowania szeroko rozumianą przestrzenią geograficzną,w szczególności własnym regionem i jego dziedzictwem kulturowym, a takżeuświadomienie zagrożeń środowiska przyrodniczego występujących w miejscu zamieszkania.W szkołach ponadgimnazjalnych uczniowie pogłębiają i rozwijają swojąwiedzę oraz umiejętności uzyskane w toku wcześniejszej nauki. Do zadań szkoły nawszystkich poziomach edukacji należy stworzenie uczniom sprzyjających warunkówdo korzystania z różnorodnych źródeł wiedzy, w tym z własnych obserwacjiterenowych.Z przeprowadzonych badań wynika, że edukacja środowiskowa sprowadzana jestgłównie do zajęć teoretycznych w salach lekcyjnych. Treści ekologiczne realizowanesą jedynie jako jedno z zagadnień w programie nauczania biologii, geografii i innychprzedmiotów. Nie wykorzystuje się naturalnych środków dydaktycznych, jakimi sąKanał Bydgoski i Noteć wraz z otaczającą je przyrodą. Nie dostrzega się ogromnejroli zajęć w terenie, które jako jedyne w pełni bazują na obserwacji i doświadczeniach,skupiają uwagę na środowisku lokalnym, ożywiają proces edukacyjny, pobudzajązainteresowanie i wrażliwość uczniów oraz pozwalają łączyć naukę, zabawę,wypoczynek i czas na autentyczne refleksje. Wyzwalają one chęć działania na rzeczśrodowiska, zmuszają do pojmowania holistycznego, odrzucają fragmentaryczność50