Stereotyp czy tradycja - ZwiÄ zek Romów Polskich w Szczecinku

2. Stereotyp „Cygan/Rom– Wędrowiec”W literaturze cyganologicznej wyobrażenie o Cyganie wiecznym Wędrowcyjest podawane jako jeden z najpopularniejszych stereotypów służącychopisowi tej ciągle mało znanej społeczności. Jednak wędrowny stylżycia Romów jest faktem udokumentowanym, wynikającym głównie z określonejsytuacji społeczno-gospodarczej, polityki państwa, ogłaszanych ustaw,itp. Biorąc pod uwagę ustalenia historyków, językoznawców, cyganologów,antropologów, można sądzić, że wędrowanie było głównie konsekwencjąa nie wartością samą w sobie.Zarówno wieś jak i miasto Romowie traktowali jako źródło pozyskiwaniaśrodków do życia. A do lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku tabory jeździłypo terenie całej Polski, także na Podkarpaciu. 20 Wieś bardziej niż miastonadawało się do tego celu, chociażby dlatego, że dawała większą możliwośćwymiany usług na artykuły pierwszej potrzeby. 21 Sytuacji tej sprzyjał mityczno-religijnyświatopogląd mieszkańców wsi, ich niski poziom wykształceniai zaufanie wobec czarów i magii jako skutecznych środków i technik. 22Opisy tego rodzaju spotkań z wędrującymi Romami można odnaleźć w licznychźródłach etnograficznych oraz opracowaniach poświęconych tradycyjnymprofesjom Romów oraz w innych opracowaniach. Dość szczegółowedane na ten temat opublikował A. Pawłowski, J. Ficowski, L. Mróz. 23 Wieleinformacji na temat „czarów” cygańskich udało mi się zebrać podczas badańdotyczących tańca tradycyjnego Romów i dialogu międzykulturowego,w rozmowach z litewską Polonią. 24Wprowadzenie w roku 1964 w życie ustawy z 1952 roku o pomocy państwaprzy przechodzeniu Romów wędrownych na osiadły tryb życia, skutecznieograniczyło pojawianie się taborów w okolicach dawnych tras wędrówek.20 Taborami nie jeździli jednakże Romowie Karpaccy.21 A. Mirga, Krajobraz wiejski z Cyganami. Z badań nad stereotypem Cyganów w Polsce, ZeszytyNaukowe UJ. Prace etnograficzne, 1988, z. 24, s. 98.22 Tamże.23 Np. A. Pawłowski, Cyganie, Zielona Góra 1973; J. Ficowski, op.cit., s. 199- 279; J. Ficowski,Pod berłem króla pikowego, Warszawa 1990.24 „Taniec tradycyjny Romów litewskich jako forma dialogu międzykulturowego”, grant badawczyfinansowany przez MNiI w latach 2005-2008.Dr Agnieszka J. Kowarska - Stereotyp czy tradycja13