Stereotyp czy tradycja - ZwiÄ zek Romów Polskich w Szczecinku

6. Współczesne wędrowanieWspółczesny nomadyzm rodzin romskich ma głównie charakter komercyjny.Niewielu respondentów tłumaczy potrzebę podróżowaniatradycją bądź uwarunkowaniami historycznymi. Na związkipomiędzy podejmowaniem wypraw a wiedzą o pochodzeniu i dziejach grupromskich (cygańskich), wskazywali nieliczni respondenci, którzy twierdzili,że podróżują często do Anglii, Francji, Stanów Zjednoczonych i Niemiec,oraz, że „mają to we krwi”, że ich przodkowie też podróżowali.„Ale u nas to inaczej jest z tym całym „wędrowaniem”, bo my nieże tylko jedziemy za chlebem i pracą. My jeździmy w sposób bardzoswojski i to jest dla nas naturalne. Jak chcę pojechać do Rosji to jadę,chcę do Kanady tez pojadę. To nie jest tylko gonitwa za chlebem.„Wędrowanie” się różni w narodach, bo ludzie się nie zastanawiają,że wędrują całe życie, szkoły, praca, wędrówka po śmierci. Tylkoz nas zrobili wędrowców, bo nie mamy swojej ojczyzny, dlatego nazawsze jesteśmy wędrowcami. Jest u nas takie powiedzenie „Smutekzostawić, iść gdzie wesoło” i coś w tym jest. U nas wędrowanie jestnadal, ale to nie jest tradycja, bo tradycja to były tabory, życie nawozach. Wędrowanie mamy w genach, to jest pewne i taki mamy charakterłatwego przemieszczania się, czasem bez powodów i zastanowienia,po prostu jedziemy dalej. […] Ale spójrz. Czy Cyganie którzymieszkają na przykład w Rumunii w takich prymitywnych komórkachskleconych z tektur i desek, to nie styl wędrowny? Oni nadal mieszkająpod gołym niebem i pojadą dalej, będą się tułać po Rumunii albopo Erupie. […] Są Cyganie, którzy pojechaliby nawet wozami, dlanich to byłoby spełnienie marzeń. My to juz taki mamy dziwny zew,cos nas pcha dalej. My chyba czegoś nadal szukamy, ale nie wiem coto jest. Cyganie z Polski masowo migrują, teraz się o tym nie pisze,ale od czterech lat w Polsce ma miejsce największa migracja Romówod tych trzech kiedy Cyganie się pojawili w Europie. Cyganie odjeżdżająz Polski.” [Polska Roma, mężczyzna, lat ok. 19]W większości przypadków respondenci częste wyjazdy tłumaczyli zarabianiempieniędzy (robieniem „interesów”). Nieliczni wyjaśniali częste44 Dr Agnieszka J. Kowarska - Stereotyp czy tradycja