Ozimina

dzo przewlekłą i nieco płochą młodością w sposób równie obywatelski, jak hojny. Kilku publicystówmiało za to pomysły i ambicję. Stanęła tedy rada tajna przy zachowaniu zwykłychostrożności, to jest pod osłoną hucznego przyjęcia u gospodarza.Oto wystąpił pierwszy publicysta z wielkim rękopisem w dłoni.– Panowie – zaczął z szerokim gestem – pierwszą troską cywilizowanych narodów, powiadamądrość...Gospodarz ujął go bardzo delikatnie za łokieć i z cierpką uprzejmością tłumaczył, że niewystarczy czasu na wysłuchanie kilku, interesujących skądinąd, prelekcji. Rozległ się pomrukaprobaty.– W takim razie wycofuję się z moim referatem! – obwieścił wyzywająco rzecz przez innychjuż postanowioną.– Wielmożni panowie – odezwał się z kolei głos ochrypły i, wyłamując z trzaskiem palcezakłopotanych dłoni, wystąpił uwędzony w dymie tytoniowym niezmiernie długi i zaschłypod żółtą skórą jegomość. – Prawdziwie wielmożni panowie! bo fortuna w rzeczach publicznychdobrze użyta całemu narodowi adjuvat, a jego dobrodziejom chwały i godności przysparza.Gdy głód w Polsce panował, otwierały się królewskie i pańskie spichrze. Otwórzcie duchowespichrze, dobrodzieje nasi! Ten głód ciężką klęską nam grozi, wysiewają się już tylkochwasty i co jałowsze ziarna. Użyczcie książek! Dosypcie grosza! – błagał i trzaskał palcamisuchotniczy pan. – Załóżcie spichrz pod zasiewy nowe: stwórzcie bibliotekę!...– A niech wam tak Bóg fortunę podwoi oraz w tym i przyszłym życiu nagrodzi, amen! –zakończył ktoś półgłębkiem i pociągnął suchotniczego pana za rękaw tak silnie, że posadziłgo z impetem obok siebie. – Jak pan może w ten sposób!– Ależ drogi i najmilszy! – Suchotniczy pan pochwycił sąsiada za obie dłonie, kierując wjego stronę impet swego wzburzenia. – Pan, który bywałeś w Paryżu!... Pan, który także naukąsię zajmujesz!...Gdy nagle zakasłał ciężko i musiał wyjść z pokoju.– Proś ty ich, młody panie! – wykasłał w chustkę na pożegnanie. – Proś!Jakoż młody pan głaskał czas jakiś swą kozią bródkę, układając w myślach przemowę,wreszcie osadził nerwowo binokle i poprosił o głos:– Tradycyjne to wprawdzie kolumny polskiej oświaty: pańska i mieszczańska łaska, amłodzież nasza od wieków nie wychodzi z żebraczej roli żaka z misą na progach cudzychkuchen...Kilku starszych i mniej ruchliwych panów zadowoliło się wypuszczeniem gęstych kłębówcygarowego dymu i wzgardliwym okrzykiem: „Ba! ba! ba!” Wszakże z ust bardziej krewkichpadały pod nosem i obelżywe słowa.– Także owoc pańskiej łaski w czasach demokratycznych! – syknął w kącie starszy głos. –Pan Karski z Wójtówki posyłał „to” do szkół. Ekonomem u pana Karskiego był ojciec oratora.Gdy niespodzianie wyskoczył na środek student i opinając szczupłe piersi w mundurek:– W imieniu! – obwieszczał – uczącej się młodzieży! – okrzykiwał – protestuję! – roznamiętniałsię nerwowo.– A idź pan do stu par diabłów! – zniecierpliwił się ostatecznie starczy głos.Gospodarz ruchem desperackim obu dłoni głaskał tłusty włos na skroniach. Warcholi ismarkacze zburzyli na samym początku całą powagę zgromadzenia. „To są sympatie żony!” –myślał z goryczą.Na domiar od strony salonu przemycał się raz w raz ktoś obcy. Oto wpadł młodzieniec zostrym wąsikiem, krótkowzrocznymi oczyma oraz nosem człowieka najwidoczniej zawszekrzętnego; wpadł, rozejrzał się, powąchał i w pas się kłaniał.– Jestem przyrodnikiem! – mówił z ukłonem – asystentem stacji biologicznej na BiałymMorzu. Korzystając z bytności w kraju i tak szczęśliwego trafu narady szanownych panów,18