swiat 12 - Świat Architektury

Realizacje w Polsce• Widok stromych dachów, pod którymiumiejętnie ukryto część funkcjiStacja ozonowania pośredniego i filtracji na węglu aktywnymw Zakładzie Wodociągu CentralnegoOś główną założenia kompozycyjnego obiektównaziemnych wyznaczała wysoka na 44 mwieża ciśnień z dwoma portierniami, bramąwjazdową oraz symetrycznie usytuowanymi– pompownią (część wschodnia) i dawnymbudynkiem DKW. Obiekty licowano czerwonymklinkierem, przy czym niektóre elementywykonywano ręcznie, a fragmenty elewacjikryto piaskowcem. Na stromych dachach położonoblachę, a stolarkę okienną zrealizowanoze stali. Jednym z najważniejszych elementówzagospodarowania terenu była zieleń,która zajmowała ok. 70% działki. Zlokalizowanazostała nie tylko na gruncie rodzimym,ale również na powierzchniach nasypówi zbiorników.W latach 30. XX w. powstał Zakład FiltrówPospiesznych I ciągu, wzniesiony według projektuarchitekta Antoniego Jawornickiego. Dalszarozbudowa kompleksu nastąpiła w latach70. XX w. – wtedy zbudowano tzw. II ciągtechnologiczny. Przeprowadzono ją w sposóbnie biorący pod uwagę otoczenia, wykorzystującwadliwą technologię „Kolbet”. Nie zadbanoo skalę i formę obiektów. Ostatnie pracepolegały na wzniesieniu budynku laboratoriumo formie stylizowanej oraz modernizacji podziemnychprzepompowni wody i obiektównaziemnych.ArchitekturaArchitekt Ryszard Sobolewski podkreśla, żena przyjęte rozwiązania wpłynęło kilka czynników:kontekst urbanistyczny, parkowy charakterterenu, a w tym również – forma pochodzącejz początku XX w. zwartej zabudowymieszkaniowej ulic Raszyńskiej i Filtrowej. Powschodniej stronie obszaru opracowania znajdujesię powojenna zabudowa tzw. II ciągutechnologicznego Zakładu Wodociągu Centralnego.Jej architektura jest obca stylistyczniei mało interesująca. Oprócz zniwelowaniarozdźwięku estetyczno-przestrzennego, którypowstał w skali relacji miejskich, koniecznebyło uwzględnienie ograniczeń narzuconychprzez kształt i wielkość działki oraz wymaganiawynikające z projektu rozwiązania technologicznego.Za punkt odniesienia projektanciprzyjęli zespół zabudowy XIX-wiecznej wrazz zachowanymi filtrami z okresu przedwojennego.Dlatego zrezygnowano z wprowadzaniawspółczesnych form, które konkurowałybyz historyczną tkanką.Strefę zabudowy nowych filtrów, zajmującychok. półtora hektara, ujęto w formęrozczłonkowanej bryły, która stanowiącobudowę urządzeń technologicznych – stałasię manifestacją funkcji. Jest symetrycznawzględem osi północ-południe. Znacznaczęść powstałej kubatury wymagała umiejętnegoprzyjęcia podziałów przestrzennych.Należało dostosować ją do skali otoczenia.Architekci zróżnicowali formy architektoniczneposzczególnych fragmentów obiektu.Umiejętnie operując elementami i formamidetali, stworzyli sieć „rozdrabniających” podziałów.Dzięki tak świadomemu kształtowaniuform, harmonijnie wpisano je w pejzażtej części miasta. Funkcjonalnie wykorzystanorównież poddasza i powierzchnie pod stromymipołaciami dachowymi, co pozwoliło naoptyczne „odciążenie” brył. Zieleń zajmujewymierny procent terenu opracowania. Pokrywadach nad główną halą filtrów, taras południowy,wspomniane skarpy, a nawet częściprzykryć elewacji wschodniej i zachodniej.Nowy dojazd dla samochodów o znacznychgabarytach przewidziano od ul. Raszyńskiej,gdzie zlokalizowano odpowiedniodostosowaną bramę. Nawierzchnie drógwewnętrznych, placów i ciągów komunikacyjnychwykonano z betonu i asfaltu orazbetonowych płyt i kostki.We wnętrzach dominują cegła i okładzinyceramiczne. Pokrywają ściany głównychpomieszczeń kondygnacji przyziemia, pionyklatek schodowych oraz mury hali głównejZLECENIE SPECJALNEW ramach tytułowej inwestycji, oprócz niezwykle istotnych działań mających nacelu poprawę jakości wody w Warszawie, przeprowadzono również renowacjęzabytkowej, XIX-wiecznej stacji wodociągowej, projektu sir Williama Lindley'a(inżyniera) i Juliana Herde'a (architekta). Realizację założenia powierzono pracowniarchitektonicznej Dorjon International arch. Ryszarda Sobolewskiego.Na terenie stacji filtrów istniały dwabudynki z XIX w., zespół obiektów późniejszych,zbiorniki wyrównawcze i wodyczystej, a także poszczególne filtry, w tympowolne (kryte roślinnością) i pospieszne(projektu architekta Antoniego Jawornickiego),oraz pozostała infrastruktura techniczna.Strefa stacji znajduje się pod ochronąmiejskiego konserwatora zabytków, a o jegowartości stanowi fakt, że rozważano wpisanieobiektu w rejestr światowego dziedzictwaUNESCO.Głównym celem inwestycji było poprawieniejakości wody, zapewnienie stabilnościjej parametrów, a także dostosowanie doobowiązujących norm i standardów Unii Europejskiej.Należało również zmniejszyć ilośćdwutlenku chloru wykorzystywanego do dezynfekcjii uzdatniania wody.Rys historycznyW 1876 r. magistrat Warszawy zdecydowało budowie nowej sieci wodociągowej.Projekt powierzono brytyjskiemu inżynierowiWilliamowi Lidleyowi, który zdobył uznanie,pracując przy liniach kolejowych orazsieciach miejskich w wielu miastach Europy.Pozytywna opinia dotycząca przedstawionejdokumentacji wydana została w Petersburguprzez komitet techniczno-budowlanyoraz potwierdzona przez cara Aleksandra IIIw dniu 21.04.1879 r. Od 1881 r. do 1915 r.prace budowlane prowadził William HeerleinLindley – syn pierwszego projektanta.W realizacji inwestycji uczestniczył równieżarchitekt Julian Herde, który współpracowałprzy budowie portierni, wieży ciśnień,zespołów mieszkalnych (do dnia dzisiejszegozachował się tylko jeden obiekt), a takżetzw. budynku Dieslo-Kotłowni i Węglarki.Budowle i zbiorniki starannie wykonanoz doskonałych materiałów. Część z nich,obsypana ziemią, wyróżniała się wejściamiz ozdobnymi detalami architektonicznymi.40 • Widok zielonego dachu, w oddali panorama miasta41