Rocznik Administracji i Prawa rok IX 2009 - Wyższa Szkoła Humanitas

Andrzej Matan. Wzruszenie decyzji ostatecznej...pisu12. Uchylenie lub zmiana decyzji w tym trybie dyktowana jest przyczynaminatury celowościowej13.Omawiana instytucja może dotyczyć każdej decyzji ostatecznej, bez względuna to, czy wynikają z niej prawa, czy też nie. Jednakowoż szczególną trwałościąbędą się wyróżniać decyzje prawid łowe, z mocy których strony nabyły prawa,a przepisy odrębne nie dają podstaw do ich wzruszenia w trybie innym niż określonyw art. 155 k.p.a. Subsydiarność trybu pozwala nam jednak domniemywać,że artykuł ten stosuje się tylko wtedy, gdy ktoś z decyzji nabył prawo, a nie chcesię zgodzić na jej uchylenie lub zmianę, lub też w sytuacji, gdy pilność sprawy niepozwala czekać na uzyskanie zgody14.Rozważenia wymaga kwestia dopuszczalności wzruszania w trybie art. 161k.p.a. ostatecznych decyzji o charakterze deklaratoryjnym. Szczególna konstrukcjatej decyzji, wyrażająca się w tym, że rozstrzygniecie w niej zawarte nie jestsamoistne, stanowi jedynie refleks tego, co w sferze prawnej nastąpiło. Decyzjataka deklaruje w sposób prawnie wiążący zaistnienie pewnego skutku prawnego,zrodzonego ex lege, ze względu na spełnienie przesłanek określonych przezustawodawcę, z którymi skutek taki wiąże. Wobec tego, o ile przesłanki owe pozostająaktualne, uchylenie lub zmiana takiej decyzji ze względu na koniecznośćusunięcia stanu zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi lub zapobieżenia poważnymszkodom dla gospodarki narodowej lub ważnych interesów Państwa uznaćtrzeba za niedopuszczalną.Prawomocność wyroku sądu administracyjnego nie stanowi przeszkody dozastosowania art. 161, bowiem przymiot prawomocności dotyczy tylko sferyzgodności z prawem decyzji ostatecznej15.Przepis art. 161 może znaleźć zastosowanie, jeśli „w inny sposób nie możnausunąć stanu zagrożenia”. Chodzi o inne „sposoby” rozumiane jako zastosowanieinnego trybu wzruszania decyzji, jak również o działania faktyczne usuwającestan zagrożenia16.W odniesieniu do „sposobów” prawnych, ustalenia wymaga przede wszystkimkwestia, czy decyzja jest obarczona wadą pozwalającą na jej wzruszenie w trybiek.p.a. Następnie, w razie braku takiej wady, należy ustalić, czy decyzja tworzy dlastron prawa nabyte, a jeśli tak, to czy ubiegano się o zgodę strony na wzruszenietakiej decyzji z negatywnym skutkiem, czy wreszcie nie istnieją przepisy odrębne,do których odsyła się w art. 163 k.p.a.17.12 J. Borkowski [w:] Kodeks…, s. 241.13 M. Wierzbowski, M. Szubiakowski, A. Wiktorowska, Postępowanie administracyjne – ogólne, podatkowe,egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2004, s. 222.14 F. Longchamps, Problem trwałości decyzji administracyjnej, PiP 1961, z. 12, s. 916.15 Por. wyr. NSA z dnia 30 kwietnia 1986 r., SA/Wr 137/86, OSPiKA 1987, z. 4, poz. 82.16 B. Adamiak [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Polskie postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne,wyd. 7, 2009, s. 337.17 Tak J. Borkowski [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz,6 wyd., Warszawa 2004, s. 760.13