e-edukacja w krajuEPUB oraz MOBI – obsługiwany przez czytnik AmazonKindle.Wiele powstających e-podręczników jest w praktycejedynie zapisem cyfrowym wersji papierowej. Wydawcy,przekształcając tradycyjną książkę w książkęelektroniczną, dodają jedynie bardzo skromne zasobymultimedialne, zazwyczaj ograniczające się do zdjęći krótkich filmów.Sytuacja taka jest konsekwencją bardzo niejednoznacznegointerpretowania pojęcia e-podręcznika.Zapisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowejz dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania doużytku w szkole programów wychowania przedszkolnegoi programów nauczania oraz dopuszczania doużytku szkolnego podręczników (Dz.U. z 2009 r. Nr 89poz. 730) przewidują możliwość wprowadzenia doużytku szkolnego podręcznika w formie elektronicznej.Podręcznik musi:• zawierać instrukcję;• posiadać przejrzysty system nawigacyjny i wyszukiwawczy;• charakteryzować się bardzo dobrą czytelnością;• zapewniać możliwość drukowania.Rozporządzenie nie podaje jednoznacznej definicjie-podręcznika, określając jedynie w § 9.1, że podręcznikimogą mieć formę elektroniczną, czyli mogą zostaćzamieszczone na informatycznym nośniku danych lubw internecie. W konsekwencji w literaturze występująbardzo różne definicje podręcznika elektronicznego.Maria Helenowska-Peschke pod pojęciem podręcznikamultimedialnego rozumie aplikacje stworzone przy użyciujednej z wielu technologii internetowych lub multimedialnych(PHP, Ajax, CSS, Flash, Java 2, xHTML), przyjmująceinterakcyjne reakcje użytkownika 4 . Według W. Walata topodręcznik pisany wielojęzycznie (wymagający polisensorycznegoodbioru), zewnętrznie będący zintegrowanymzbiorem różnego rodzaju opracowań <strong>metody</strong>cznych, zeszczególnym uwzględnieniem środków audiowizualnych,wewnętrznie natomiast posiadający jednolitą strukturę,w której wyróżnione elementy tworzą układ hipertekstowy 5 .Zdaniem autora niniejszego artykułu 6 , e-podręcznik tozbiór multimedialnych treści, umożliwiający uczniowiszeroką interakcję z nimi, pozwalający znaleźć informacjęnie tylko wewnątrz e-podręcznika, ale równieżzawierający hiperłącza do innych stron lub dokumentówzewnętrznych, powiązanych z tematem zajęć.Różnice i problemy definicyjne występują nie tylkow przypadku e-podręczników, ale i samych e-książek(e-booków), stanowiących szerszą grupę pojęciową.Susan K. Sawyer podaje przykłady różnego pojmowaniaterminu e-książki: według Hawkinsa e-book to zawartośćksiążki dostępna w formie elektronicznej, Morganogranicza definicję e-booka, w odróżnieniu do e-tekstu, dokombinacji sprzętu i oprogramowania używanego w celuodczytywania danych elektronicznych na odpowiednichczytnikach przenośnych 7 .Z całą pewnością e-podręcznik, jako narzędzie ułatwiającenauczanie i uczenie się, powinien cechowaćsię obiektywizmem, spójnością treści i przejrzystościąoraz stwarzać możliwość szybkiej aktualizacji – tak,aby był wsparciem w procesie nauczania i uczeniasię. Do ważnych cech e-podręcznika możemy takżezaliczyć 8 :• komunikatywność,• obecność elementów ułatwiających jego obsługę,• odpowiednią grafikę (ilustracje, fotografie,mapy, wykresy, tabele, które są zrozumiałei przydatne dla ucznia),• promowanie tematów i zagadnień, które motywująuczniów do pracy, łączenie nauki z życiemcodziennym.E-podręcznik powinien również spełniać wszystkiewymagania dotyczące drukowanego podręcznika orazzasad dydaktycznych, zwłaszcza zasady systematyzacji,jasności, aktywności i możliwości indywidualizacjipracy.Pomimo wielu różnic, można wyodrębnić szeregwspólnych cech e-podręczników dostępnych narynku 9 :• zawierają warstwę tekstową z danymi i ilustracjami,• zawierają spis treści, pozwalający dzięki aktywnymlinkom przejść do konkretnych rozdziałówlub sekcji,• umożliwiają przejście do konkretnej strony,• oferują narzędzia edytorskie (podświetlenia,notatki, zakreślacz),• oferują narzędzia wizualizacji (np. „zoom”),• umożliwiają drukowanie stron,• pozwalają na pracę zarówno w trybie online jaki off-line,• zawierają interaktywne słowniki.4M. Helenowska-Peschke, Kształcenie hybrydowe – wykorzystanie e-podręczników w dydaktyce na poziomie akademickim,http://www.up.krakow.pl/ktime/ref2008/helenow.pdf, [18.07.2013].5W. Walat, Podręcznik multimedialny. Teoria – metodologia – przykłady, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów2004, s. 92.6Autor niniejszego artykułu poruszał tę kwestię w opublikowanym już tekście: R. Lorens, E-podręczniki czyli dlaczegonależy zrobić pierwszy krok, http://wyborcza.pl/1,76842,11978223,E_podreczniki_czyli_dlaczego_nalezy_zrobic_pierwszy.html, [23.09.2013].7S.K. Sawyer, Electronic books: their definition, usage and role in libraries, http://libres.curtin.edu.au/libres12n2/ebooks.htm, [23.09.2013].8R. Lorens, dz.cyt.9Tamże.40 e-<strong>mentor</strong> nr 4 (51)
E-podręcznik w ramach projektu Cyfrowa szkołaZdanie autora potwierdza Raport z badania: Podręcznikimultimedialne w polskich szkołach 10 opracowanyprzez Ośrodek Rozwoju Edukacji. Jak pokazujepowyższa analiza, istnieje wiele możliwości opracowaniae-podręcznika: od zupełnie statycznychrozwiązań, będących zdigitalizowaną wersją podręcznikapapierowego, po rozwiązania pozwalającenauczycielowi dobierać treści do lekcji z dostępnychzasobów.Raport podkreśla również, że nie ma jednoznacznieobowiązującej definicji e-podręcznika napolskim rynku wydawniczym. Zazwyczaj dostępnee-podręczniki określone są jedynie przez opisanieminimalnych funkcjonalności, stanowiących standardowerozwiązania uznane przez wydawców.W efekcie dostępne e-podręczniki są mało atrakcyjnemultimedialnie, niedostosowane do indywidualnychstylów uczenia się, nie można także z nich korzystaćna urządzeniach takich jak tablet czy smartfon.E-podręcznik w ramach Cyfrowej SzkołyMinisterstwo Edukacji Narodowej wdraża projektE-podręczniki do kształcenia ogólnego, realizowanyw ramach Priorytetu III Programu Operacyjnego KapitałLudzki, Działanie 3, Poddziałanie 3.3.3. Głównymcelem projektu jest opracowanie i udostępnieniebezpłatnych e-podręczników i zasobów edukacyjnychna platformie. W ramach projektu planuje sięosiągnięcie następujących rezultatów:• przygotowanie nowoczesnej plat<strong>formy</strong> edukacyjnejdo tworzenia i udostępniania e-podręczników nazasadach pełnej otwartości (materiały zawartew tych podręcznikach będą publikowane na wolnychlicencjach);• udostępnienie minimum 18 opracowanych e-podręcznikówdo kształcenia ogólnego;• udostępnienie zasobów <strong>metody</strong>cznych i dydaktycznychuzupełniających e-podręczniki;• opracowanie programu szkolenia oraz materiałówszkoleniowych dotyczących korzystania z e-podręcznika;• przeszkolenie pracowników instytucji wspierającychszkoły i placówki oświatowe (min. 1000 osób)z zakresu wykorzystania technologii informacyjnokomunikacyjnychw nauczaniu, w szczególnościwykorzystania e-podręczników 11 .Przyjęto, że projekt będzie można uznać za zakończonysukcesem, jeśli 40 proc. uczniów i nauczycieliz ok. 13 tys. szkół podstawowych, 7 tys. gimnazjóworaz 6 tys. szkół ponadgimnazjalnych będzie wykorzystywaće-podręczniki jako materiały wspomagającew prowadzeniu zajęć dydaktycznych.Zgodnie z zapowiedziami Poznańskiego CentrumSuperkomputerowo-Sieciowego, partneratechnologicznego w tym projekcie, e-podręczniknie będzie plikiem PDF, systemem edukacyjnym,blogiem czy serwisem społecznościowym, leczbędzie się charakteryzować się otwartością, wieloplatformowością,elastycznością i modularnością 12 .E-podręcznik będzie tworzony w oparciu o HTML 5,a projekt plat<strong>formy</strong> technologicznej e-podręcznikówoparty będzie na otwartych standardach, zapewniającjednocześnie następujące uwarunkowaniatechnologiczne:• wieloplatformowość – wszystkie podstawowe funkcjeoraz zasoby cyfrowe plat<strong>formy</strong> technologiczneje-podręczników mają być dostępne dla użytkownikówzdalnie z poziomu przeglądarek internetowychdla różnych typów urządzeń stacjonarnych (np.komputer osobisty) i mobilnych (np. laptop, netbook,tablet, smartfon) 13 ,• elastyczność – wsparcie dostępu do treści edukacyjnyche-podręczników w trybie pracy online i off-line;w przypadku pracy off-line będzie można korzystaćz e-podręcznika po pobraniu danego rozdziałuna lokalny dysk urządzenia użytkownika, należyjednak pamiętać, że e-podręczniki mogą zawieraćobszerne treści, takie jak filmy, które nie będąpobierane do pracy off-line 14 .• zróżnicowanie – możliwość generowaniaróżnych wersji e-podręcznika i udostępnianiaróżnych funkcji – uczniowie i nauczyciele będąmogli korzystać z odmiennych funkcjonalnościplat<strong>formy</strong> technologicznej e-podręcznikóww trybie anonimowym (wolny dostęp dlawszystkich, ale z możliwymi ograniczeniamifunkcjonalności e-podręcznika) oraz uwierzytelnionym(wymagana wcześniejsza rejestracjai pomyślna weryfikacja użytkownika); istniejerównież możliwość udostępniania różnychwersji e-podręcznika uczniom i nauczycielom,np. uwzględniających zmiany w podstawie programowejczy indywidualne potrzeby ucznia,• bezpieczeństwo – dobór i ciągła diagnostykainfrastruktury, zabezpieczeń, technologii orazprocesu wytwarzania, kontroli i integracji oprogramowania.Przewiduje się również, że treści zawartew e-podręczniku będzie można eksportować doróżnych standardowych formatów dystrybucji treścicyfrowej, takich jak PDF (standard ISO 32000-1:2008)10Zob. Raport z badania: Podręczniki multimedialne w polskich szkołach, http://www.ore.edu.pl/strona-ore/index.php?option=com_phocadownload&view=category&id=158&Itemid=1776, [06.10.2013].11Zob. Ośrodek Rozwoju Edukacji, E-podręczniki kształcenia ogólnego, http://www.ore.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2349&Itemid=1708, [13.09.2013].12PCSS, Propozycja podstawowych założeń funkcjonalnych i technologicznych dla e-podręczników, http://www.man.poznan.pl/files/e_podreczniki_zalozenia_technologiczne_1_1.pdf, [19.07.2013].13Tamże.14Tamże.październik 2013 41
- Page 2 and 3: SPIS TREŚCI
- Page 4 and 5: metody, formy i programy kształcen
- Page 6 and 7: metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9: metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11: metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13: metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15: metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17: metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19: metody, formy i programy kształcen
- Page 20 and 21: metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23: metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25: metody, formy i programy kształcen
- Page 26 and 27: metody, formy i programy kształcen
- Page 28: metody, formy i programy kształcen
- Page 31 and 32: Bariery komercjalizacji prac badawc
- Page 33 and 34: Człowiek w dobie konwergencji medi
- Page 35 and 36: Wykorzystanie potencjału interakty
- Page 37 and 38: Wykorzystanie potencjału interakty
- Page 39: E-podręcznik w ramachprojektu Cyfr
- Page 43 and 44: E-podręcznik w ramach projektu Cyf
- Page 45 and 46: Platforma e-learningowa jako elemen
- Page 47 and 48: Platforma e-learningowa jako elemen
- Page 49 and 50: Platforma e-learningowa jako elemen
- Page 51 and 52: Wykorzystanie funkcji Hotspot narz
- Page 53 and 54: Wykorzystanie funkcji Hotspot narz
- Page 55: Wykorzystanie funkcji Hotspot narz
- Page 58 and 59: e-edukacja w krajuwedług własnego
- Page 60 and 61: zarządzanie wiedząPolska Akcja Hu
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedząsię, a nie z k
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedząspołecznikach
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedząRysunek 1. Repr
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząRysunek 4. Repr
- Page 70 and 71: zarządzanie wiedząAnaliza zebrane
- Page 72 and 73: kształcenie ustawiczneKierunki roz
- Page 74 and 75: kształcenie ustawiczneWewnętrzne
- Page 76 and 77: kształcenie ustawicznew zrzeszaniu
- Page 78 and 79: kształcenie ustawiczneXV Letnia Sz
- Page 80 and 81: kształcenie ustawicznePolecamyAnna
- Page 82 and 83: e-bizneswpływ na jego budowę na g
- Page 84 and 85: e-biznesTabela 1. Zawartość modu
- Page 86 and 87: e-biznesRysunek 3. Strona interneto
- Page 88 and 89: e-biznesRysunek 5. Wyszukiwarka KRS
- Page 90 and 91:
e-biznesPolecamyAgnieszka DejnakaPr
- Page 92 and 93:
e-edukacja na świecieThe only thin
- Page 94 and 95:
e-edukacja na świecieTeaching has
- Page 96:
Zapraszamy na X konferencję21 list