Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ı mtlaki Teri, Soyondaki Ter, Çuvaş dilindeki tura, tora gibi farklı<br />
^ killerde de tam olarak anlaşılması mümkün olmaktadır.”49<br />
Gelelim eskiden kök olarak söylenen gök kelimesinin anlaıiıa...<br />
Bu kelime, tanrısal renk olan, ilahi ışığın temsili sayılan<br />
gök rengi, yani maddi nesnelerin rengini ifade etmek için<br />
Dandiğimiz mavi kelimesinin, manevi kavramları açıklaiçin<br />
kullandığımız karşılığı olan renktir. <strong>Gök</strong> Tengri ifadesinde<br />
"<strong>Gök</strong>" ilahi ışığı, "Tengri" kelimesi de bugün bizim<br />
İplediğimiz manada "gökyüzü"nü ifade etmektedir. (Renk<br />
nl.ımında gök kelimesinin ifade ettiği mâna ile mavi keliiılesinin<br />
ifade ettiği anlam farklıdır. Mavi kelimesinin maddî<br />
vılamda renkleri ifade etmek için kullanılmasına karşın gök<br />
U İlmesinin ifade ettiği renk, manevî bir anlam taşır. Nasıl<br />
41 alnı siyah ifadesi ile alnı kara ifadesi farklıysa; Örneğin<br />
|ök gözlü ile mavi gözlü ifadelerinin altında yatan anlam da<br />
1klıdır. Aynı durum kırmızı, al - kızıl, ak - beyaz için de<br />
■ ferlid ir) Bu kelime ulu, yüce, kutsal, İlahî anlamlarıyla da<br />
) ıhımıza çıkmaktadır. Aym zamanda doğu yönünün rengi-<br />
■İn. Bu sebeple de doğuyu temsil eder.<br />
Ulu, yüce mânasında <strong>Tanrı</strong> kelimesinin önüne getirilen<br />
m yaygın sıfat, gök olmasına rağmen bu tek kullanılan sııi<br />
değildi. Tarihçi Süryani Mikâil; Anadolu Selçuklularının<br />
İ l.lmiyet'ten önceki tek <strong>Tanrı</strong>larından söz açarken, "Türkle-<br />
1ı/ı bu yüce <strong>Tanrı</strong>ya Kan Tengri dediklerini" yazıyordu. Yakutlarda<br />
B> 'Tengere kayra kan' ifadesi de yaygındır. Eski Türkçe'de 'Kayp<br />
' kayırıcı esirgeyici, yardım eden anlamındadır. 'Mengü Tengri<br />
‘mmsuz Tengri' tabirine de sıklıkla rastlanmaktadır. Hülagu'niin<br />
mektubunda 'Mengü Tengri'de son bulmaksızın, ebediyete kadar<br />
mutluluk içinde yaşayın' tarzında bir ifade vardır."50<br />
B (Jean Paul Roux, Türklerin ve M oğolların E ski Dini, Kabalcı Yayınevi, İstanbul,<br />
1001, s. 114)<br />
B (Jean Paul Roux, Türklerin ve M oğolların E ski Dini, Kabalcı Yayınevi, İstanbul,<br />
B o | , s. 120)
Change language