pARTisan_32

Як тлумачыць фатограф, ідэя пераезду ў аграгарадок для
выпускнікоў каледжаў і тэхнікумаў зьяўляецца своеасаблівым
актам згоды на дарослае жыцьцё. Дзяржава, спрабуючы
матываваць моладзь вярнуцца «на цаліну», стварае для іх там
«бацькоўскую зону камфорту»: ім ня трэба браць крэдыты,
жыць з бацькамі, стаяць у чарзе на будаўніцтва жыльля альбо
марнаваць вялікую частку заробку на арэнду кватэры. Ня
трэба прымаць жорсткія правілы капіталістычнага гарадзкога
асяродзьдзя, дзе кожны дзень можа быць чарговай бітвай за
выжываньне. У родным сяле ўсё будзе прасьцей: прыяжджаеш
адразу на ўсё гатовае. А наўзамен?.. Выкрут палягае ў тым,
што дзеля атрыманьня жыльля ва ўласнасьць неабходна
адпрацаваць дзесяць гадоў у калгасе. Сяргей Лескець называе
гэта «прынясеньнем у ахвяру самых цікавых гадоў жыцьця».
«Бо зарплаты, якую атрымліваюць работнікі калгасу, ледзь хапае
на жыцьцё, ня кажучы ўжо пра паездкі й забаўкі, а звольніцца адтуль
немагчыма, таму што ў гэтым выпадку цябе пазбавяць жаданага
жыльля. Тым ня менш самае дзіўнае ў тым, што моладзь сапраўды
вяртаецца на вёску! І не таму, што жыцьцё ў аграгарадку — гэта
мара. Хутчэй, гэта боязь шукаць нешта новае. Бо ў сваёй хатняй
зоне камфорту застацца заўсёды лягчэй, — тлумачыць былы жыхар
Заскавічаў Сяргей Лескець. — На прыкладзе многіх знаёмых я бачыў,
як іх проста зьядалі побыт і сумнае жыцьцё аграгарадка. Калі б там
застаўся жыць і я сам, мне давялося б разьвітацца са сваімі марамі, якія
сёньня, дарэчы, паступова зьдзяйсьняюцца. У аграгарадку ў мяне было б
ціхае й мернае жыцьцё, я б заграз у руціне штодзённасьці, але, з другога
боку, можа, стаў бы шчасьлівым у чымсьці іншым».
Праект, які, на першы погляд, можа падацца простай дакумэнтацыяй
будняў «агражыхароў», ставіць перад цяперашнім і наступнымі
пакаленьнямі беларусаў пытаньні й больш высокага парадку. У цэнтры
нязьменна — ключавая праблема жыцьцёвага выбару. Выбіраючы
паміж горадам і псэўдааграўтульнасьцю, моладзь адначасова выбірае
паміж барацьбой, імкненьнем да пераменаў, рухам і пакорай,
«зонай бацькоўскага камфорту», стабільнасьцю, фактычна
сынанімічнымі застою й стагнацыі. Бо горад у сёньняшніх
рэаліях — гэта ня толькі правілы гульні на выжываньне, якія
бесьперапынна зьмяняюцца, але й багатае культурнае жыцьцё,
новыя кантакты й маса магчымасьцяў для росту.
Разглядаючы здымкі праекту «Агра», мы быццам бы вяртаемся
на пару дзесяцігодзьдзяў назад на нябачнай машыне часу. Вось
жанчына ў плястыкавых шлёпках на босую нагу перабірае кабачкі,
вось дзеці, якія сядзяць пад праваслаўным абразом на плюшавым
крэсьле, ці дзяўчынка ў ружовым спартовым трыко з сабачкам
на ланцугу. Сьвет «агра» застыў у рэжыме гібэрнацыі «да лепшых
часоў», усім сваім выглядам дэманструючы трыюмф стабільнасьці.
Выключэньні, а разам зь імі й надзеі на перамены, зьяўляюцца
толькі на некалькіх фотаздымках, сярод якіх і «візытоўка»
праекту — «парадны партрэт»: суровая й адначасова пяшчотная
маладая пара з Заскавічаў пазуе на фоне новага аўтамабіля.
38
Сяргей
38
Ці стане дасягненьне фінансавай стабільнасьці прыступкай для
пераходу на новы ўзровень патрэбаў? Ці выправіцца маладая
пара на гэтым самым аўтамабілі ў горад на пошукі чагосьці іншага?
Ці зможа на руінах закінутага вясковага дому культуры вырасьці
новая культура «пакаленьня агра», і што яна будзе зь сябе ўяўляць?
На гэтыя пытаньні адкажа час. А пакуль на фатаграфіі Сяргея
Лескеця побач з праваслаўным абразом над галавой дзяцей у
плюшавым крэсьле — насьценны гадзіньнік, на якім спыніўся час.
Лескець. Агра, фотапраект. 2013–2015. З архіву аўтара
Siarhej Leskiec. Agro photo-project. 2013–2015. From the author’s archives