pARTisan_32
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Бляск і ўбоства<br />
(ПОСТ)САВЕЦКАЙ<br />
калгасьніцы<br />
Вадзім Мажэйка<br />
Сучасную беларускую<br />
дзяржаву справядліва<br />
можна разглядаць як<br />
праект антымадэрну:<br />
з самага пачатку ён<br />
імкнецца не прыйсьці<br />
да нечага прынцыпова<br />
новага, а вярнуцца<br />
да старога-добрага<br />
савецкага й замерці<br />
там у стабільнасьці. У<br />
гэтым сэнсе мэтавай<br />
аўдыторыяй такой<br />
дзяржавы становіцца<br />
Калгасьніца. Чаму так<br />
атрымалася, і хто яна<br />
такая?<br />
54<br />
Калгасьніца й<br />
калгасы<br />
Калгасьніца — гэта антыіндывідуаліст (антыхутаранка), яна<br />
заўсёды частка калектыўнай ідэнтычнасьці. Калгасьніца —<br />
антыўласьнік (антыфэрмэр), бо яна кіруецца прынцыпам<br />
«Усё вакол калгаснае, усё вакол маё». Пры гэтым для<br />
калгасьніцы апрыёрна імкненьне да дзяржаўнага<br />
патэрналізму. Калгас — гэта не самазабесьпячальны хутар і не<br />
адкрытая сьвету бізнэс-мадэль фэрмэрскай гаспадаркі. Калгас<br />
існуе ў межах мадэлі Дзяржпляну (у тым ці іншым выглядзе) і<br />
немагчымы без загадаў, замоваў і субсыдый зьверху.<br />
Калгасьніца вырасла на гістарычнай памяці пра тое, што<br />
моцныя й пасьпяховыя людзі — гэта кулакі, якіх трэба<br />
раскулачыць. Значна прасьцей і больш эфэктыўна быць<br />
бедняком напаказ, а на справе імкнуцца ўварваць сваю<br />
частку спачатку ад кулацкага, а потым і ад калгаснага<br />
дабра («Адзін жыў — у латках хадзіў, у калгас прыйшоў —<br />
паліто знайшоў»). Так дзяржаўны патэрналізм становіцца<br />
безальтэрнатыўным, бо, калі ўсе кулакі раскулачаныя,<br />
а калгасьнікамі засталіся слабыя гаспадарнікі, адзінай<br />
патэнцыйнай крыніцай забесьпячэньня — у форме заробку,<br />
узяць, што дрэнна ляжыць, або крыніцы месьніцкай улады —<br />
становіцца калгас. Паколькі дамагчыся дабротаў у дзяржавы<br />
сілай немагчыма, то галоўнымі інструмэнтамі ў жыцьці<br />
калгасьніцы становяцца хітрасьць, выкрутлівасьць, уменьне<br />
падладжвацца пад улады й наогул моцнага.<br />
Усё гэта абсалютна не спрыяе росту пачуцьця ўласнай<br />
годнасьці. Зьвязана гэта таксама й з гістарычнай памяцьцю<br />
калгасьніцы: пачынаючы ўласна з прымусовай калектывізацыі<br />
й за ўсё ХХ стагодзьдзе ў людзей з разьвітым пачуцьцём<br />
уласнай годнасьці было дастаткова магчымасьцяў загінуць,<br />
каб тыпаж калгасьніцы фармаваўся без гэтай якасьці.<br />
Яго месца займаюць зайздрасьць да больш пасьпяховых<br />
калгасьніцаў, але асабліва да гараджан (гараджанкаў).<br />
Зрэшты, узаемадачыненьні калгасьніцы й гораду больш<br />
складаныя, чым проста зайздрасьць, у іх крыецца адна з<br />
галоўных драмаў калгасьніцы.<br />
1<br />
http://www.etobelarusdetka.com/1041107710831072108810911089108210721103/14-dacha-and-banya<br />
2<br />
http://naviny.by/rubrics/society/2014/03/16/ic_articles_116_184903/<br />
3<br />
http://eurobelarus.info/news/society/2012/12/19/tat-yana-vodolazhskaya-dozhinki-kak-faktor-razvitiya-belarusskih-gorodov.html<br />
4<br />
https://people.onliner.by/opinions/2015/01/28/mnenie-142<br />
5<br />
http://journalby.com/news/bogatye-tozhe-pryachut-otkuda-vzyalsya-belarusskiy-agroglamur-336<br />
6<br />
http://journalby.com/news/dolzhno-byt-krasivo-belarusskaya-krasota-mezhdu-kitchem-i-glamurom-423
Change language