PISMO PRZYRODNICZE ORGAN POLSKIEGO TOWARZYSTWA ...

32 WSZECHŚWIAT Nr. ,1
dobową rytmikę temperatury i wilgotności powietrza,
które w ciemni laboratoryjnej nie ulegały
wyraźnym wahaniom w ciągu doby. Wzięto pod
uwagę takie stopień jonizacji powietrza. Wstawiany
do ciemni doświadczalnej w różnej porze dnia
preparat radowy natychmiast całkowicie zmieniał
przewodnictwo elektryczne powietrza, co pozostało
zupełnie bez wpływu na zachowanie się owadów.
Z przypuszczalnych warunków wewnętrznych, organicznych,
okresowe następowanie głodu oraz
okresowe zjawiska rozwoju larw, które mogłyby
służyć za miernik czasu, dały się z dużym stopniem
prawdopodobieństwa wyeliminować. Autorka
"bada następnie, czy owad zapamiętuje określoną
godzinę dnia, czy też przyzwyczaja się do określonego
trwania przerwy pokarmowej. Rozstrzygają
w tym względzie próby karmienia pszczół w rytmie
innym, niż 24-godzinowy. W ciągu 12 dni karmiono
owady 17 razy, zawsze regularnie co 19 godzin.
Oczywiście czas karmienia przypadał na coraz
inną godzinę doby, W tych warunkach tresura
zawsze dawała wynik ujemny. Na inny rytm, niż
24-godzinowy, pszczoły nie dają się tresować.
Zwierzę zapamiętuje więc określoną godzinę dnia.
nie zaś długość przerwy. Autorka nie decyduje,
' NOWE WYKOPALISKA U STÓP KARPAT
W STARUNI.
Jak wiadomo w r. 1907 obiegła zrazu Polskę,
a wkrótce potem i cały świat naukowy, wieść
o nadzwyczajnem wydarzeniu przyrodniczem
w skromnej osadzie podkarpackiej, Staruni, leżącej
obok znanego szlaku turystycznego Stanisławów—'Worochta,
w powiecie bohorodczańskim,
województwie stanisławowskiem. Oto w październiku
tego roku znaleziono tam w szybie wosku
ziemnego, w głębokości 12.5 m., doskonale zachowane
szczątki dyluwjalnego mamuta, a 5 m. niżej
Nosorożec w chodniku szybu mamutowego.
czy przyczyną tego „poczucia czasu" jest jakiś
czynnik zewnętrzny, na razie nieznany, czy tei
same procesy organiczne są nastawione na rytm
dobowy i w pewnej godzinie dają zwierzęciu
„sygnał" do poszukiwania pokarmu. W przyrodzie
ta właściwość pszczoły może posiadać duże znaczenie
biologiczne. Buttel-Reepen podaje, że
gryka tylko do godziny 10 rano daje nektar,
w związku z czem jedynie rano można widzieć
pszczoły nad polem gryki. Kilkoletnie obserwacje
Do 1 go we j wykazały, że z pośród wielu zbadanych
gatunków roślin, kwiaty każdego są odwiedzane
przez pszczoły o określonej i stałej godzinie,
istnieje więc możliwość, iż ściśle okresowe
wydzielanie nektaru jest zjawiskiem dość powszechnem.
Ponadto wiele kwiatów otwiera się
i zamyka o określonej porze dnia, na czem oparty
jest słynny zegar kwiatowy Linneusza. Całem
swojem życiem pszczoła jest jaknajściślej związana
z kwiatami, a wobec znanej „stałości kwiatowej'
owadu, czyli faktu, że w ciągu dnia każda pszczoła
odwiedza tylko jeden gatunek kwiatów, zdolność
szybkiego nabywania nałogu składania wizyt
ó określonej porze może mieć doniosłe znaczenie.
również i nosorożca. Szczątki tych zwierząt, jako,
niezmiernie cenny zabytek przyrody ojczystej, przewieziono
wraz z towarzyszącą im florą i fauną do
Lwowa, gdzie w muzeum im, Dzieduszyckich
zostały opracowane i przechowane. W r, 1914 ukazała
się we Lwowie, wydana nakładem wspomnianego
Muzeum, wielka ilustrowana publikacja p. t.
„Wykopaliska staruńskie", w której zebrano
wszystkie, szczegóły odnoszące się do znalezionych
w Staruni wykopalisk.
Była podówczas Starunia na ustach wszystkich
przyrodników w kraju i za granicami Polski, jako
zakątek osobliwy, w którym spodziewano się nie-
id.