Gemeinsam sind wir stark - Mein Herz für ... - Republika Silesia

oku Rudy z polskimi i francuskimi mnichami, a z nich
wywodzi się założona w 1286 roku Jemielnica,
najmniejszy śląski klasztor cystersów.
Jedynym klasztorem cysterek na Śląsku pozostawała
włączona w 1218 roku do zakonu Trzebnica, a
pierwsze mniszki przybyły do niej z Bambergu.
Fundatorka klasztoru, późniejsza święta i patronka
Śląska Jadwiga, małżonka księcia Heinrich der I,
znalazła tutaj miejsce ostatniego spoczynku.
W pruskiej prowincji Śląsk – podobnie jak i w całym
królestwie Prus – kasata zakonów została
przeprowadzona na podstawie edyktu królewskiego z
30 października 1810 roku. Majątek 76 śląskich i 4
warmińskich klasztorów oraz majątek kapituły
wrocławskiej zostały uznane za własność państwa, a
instytucje i wspólnoty religijne – rozwiązane. Budynki
i nieruchomości musiały być przeznaczone na inne
cele, które znacznie różniły się od dotychczasowych.
Szczególną rolę w procesie sekularyzowania odegrał
pruski komisarz Johann Gustav Gottlieb Büsching,
który dbał o inwentaryzację i zachowanie dzieł sztuki, archiwów i bibliotek. Jego celem było
stworzenie ze zbiorów klasztornych śląskiej biblioteki centralnej oraz kolekcji dzieł sztuki. .W
krótkim czasie należało opracować i skatalogować 6000 dokumentów i obrazów, dzieł sztuki i
innych zabytków klasztornych przewiezionych do Wrocławia, ponieważ majątki zakonne i
budynki miały zostać sprzedane. Pospieszne i chaotyczne działania doprowadziły do ogromnych
strat wśród skonfiskowanych eksponatów. Niemniej jednak zbiory klasztorne stanowiły trzon
biblioteki powstałego w 1811 roku we Wrocławiu uniwersytetu Fryderyka Wilhelma. Starania
Büschinga o stworzenie śląskiego zbioru zabytków, stanowiły również ważny wkład w
kształtowanie regionalnego krajobrazu muzealnego.
Zrealizowane przez HAUS SCHLESIEN i przygotowane przez dr Inge Steinsträßer i mgr. Arne
Franke wystawy w Lubiążu i Kamieńcu Ząbkowickim, wpisują się w różne rodzaje aktywności,
które strona polska od wielu już lat wykazuje w odniesieniu do nauki i badań, ale też w kwestii
udostępnienia turystom śląskich klasztorów cysterskich. Na konferencji naukowej w dniach 19-
20 listopada 2010 roku historycy Uniwersytetu Wrocławskiego przypomną o wielu aspektach
sekularyzacji i kasaty zakonów przed 200 laty. W internecie wielojęzyczny „Szlak cysterski”
(www.szlakcysterski.org) służy jako wskazówka dla poszukujących śladów cystersów oraz jako
wprowadzenie w miejsca i historię dawnych klasztorów cysterskich na Śląsku, a także osad
cysterskich w całej Polsce. Trójjęzyczne są również kolorowe albumy ze wspaniałymi
fotografiami, które ukazały się w ostatnich latach w Polsce. W częściowo jeszcze tylko
zachowanym klasztorze w Kamieńcu Ząbkowickim z pomocą miejscowego prywatnego
stowarzyszenia oraz administracji gminnej zostały w ostatnich latach urządzone dwa
pomieszczenia wystawowe, które – jak już wspomniano – we współpracy z innymi podmiotami
mają być przekształcone w niewielkie muzeum.
Klasztor Lubiąż od 20 lat jest własnością prywatnej Fundacji Lubiąż. Wielki kompleks
klasztorny jest stopniowo restaurowany i przez cały rok otwarty dla zwiedzających. Miejscowe
„Stowarzyszenie Lubiąż” pod kierownictwem starosty Macieja Nejmana podejmuje różne
działania mające na celu przyciągnięcie turystów do Lubiąża. Ponadto od roku 2000
organizowane przez HAUS SCHLESIEN różne wystawy krajoznawcze wzbogacają ofertę
informacyjną.
14