Rozmowa - Zbliżenia Interkulturowe
Rozmowa - Zbliżenia Interkulturowe
Rozmowa - Zbliżenia Interkulturowe
Erfolgreiche ePaper selbst erstellen
Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.
<strong>Rozmowa</strong><br />
swoisty wentyl bezpieczeństwa wobec<br />
minionej zdeprawowanej epoki.<br />
Historyczne przemiany w 1989 roku wywołały<br />
wręcz twórczą erupcję, a próba<br />
„kodyfikacji” tej literatury staje się dla<br />
historyka literatury dużym wyzwaniem.<br />
Wielu pisarzy niemieckojęzycznych odnosi<br />
się w twórczości bezpośrednio do<br />
tych przemian historycznych: F.C. Delius<br />
(Die Birnen von Ribbeck), Günter Grass (Ein<br />
weites Feld), Brigitte Burmeister (Unter dem<br />
Namen Norma), Jens Sparschuh (Der Zimmerspringbrunnen).<br />
Również Monika Maron,<br />
Klaus Schlesinger, Wolfgang Hilbig,<br />
Jürgen Becker, Uwe Timm próbują rozliczyć<br />
niedawną przeszłość. Biograficzne<br />
„odpryski” i próby zerwania z przeszłością<br />
ukazuje Kurt Drawert w powieści Spiegelland<br />
(1993). Angela Krauß oraz Gert<br />
Neumann nawiązują do prozy Franza<br />
Kafki, zaś Katja Lange-Müller i Jens Sparschuh<br />
wyraźnie powielają klisze, które<br />
spotkać można w prozie Johna Irvinga i<br />
Güntera Grassa.<br />
Prowokuje mnie Pan Grassem, który<br />
przecież już pod koniec lat pięćdziesiątych<br />
napisał wręcz genialną powieść<br />
szelmowską. Rzeczywistość w NRD<br />
była – abstrahując od żałosnej warstwy<br />
ideologicznej – wręcz naszpikowana<br />
komicznymi i burleskowymi sytuacjami,<br />
które aż się prosiły o powieść w stylu<br />
Blaszanego bębenka.<br />
Taka powieść powstała, chociaż nie porównujmy<br />
jej do powieści Grassa. Powieść<br />
w stylu Rabelais’go stworzył Thomas<br />
Brussig w Helden wie wir (1995), trochę jak<br />
gdyby kopiując Blaszany bębenek. Bohater<br />
10<br />
tej powieści, Klaus Uhltzscht, wyrósł w<br />
domu, gdzie wszystkie jego potrzeby seksualne<br />
były tłumione. Jako współpracownik<br />
STASI nosi w sobie wiele tajemnic, ale<br />
najbardziej doskwiera mu kompleks<br />
małego penisa. Powieść upstrzona jest pikarejskimi<br />
gagami i znakomitymi pomysłami<br />
fabularnymi. Czytelnik szampańsko<br />
bawi się sytuacjami, które zdarzyły się w<br />
ciasnej i soc-zaściankowej NRD, aczkolwiek<br />
między wierszami można wyczuć<br />
wyraźną nostalgię za eksojczyzną urodzonego<br />
w 1965 roku pisarza. Autor stawia<br />
ostre diagnozy społeczne dotyczące społeczeństwa<br />
skorumpowanego i bezwzględnego<br />
(Ellenbogengesellschaft).<br />
A służby specjalne? To kolejny temat<br />
drążony przez pisarzy.<br />
Po zjednoczeniu Niemiec pisarze chętnie<br />
sięgają do tematyki enerdowskich służb<br />
specjalnych. Roi się tutaj od lepiej lub<br />
gorzej napisanych książek. Powieść Wolfganga<br />
Hilbiga z 1993 r. pt. Ich ukazuje przewrotną<br />
grę pisarza z własnym i cudzym<br />
ego. Bohaterem powieści jest w gruncie rzeczy<br />
żałosny pisarz, pochodzący ze środowiska<br />
robotniczego, który pod pseudonimem<br />
„Cambert” pracuje dla STASI. Jest to<br />
głęboka i wiarygodna refleksja o socjalizmie<br />
enerdowskiej proweniencji.<br />
Również Erichowi Loestowi udało się<br />
w Nikolaikirche (1995) przedstawić psychologicznie<br />
złożony portret oficerów służb<br />
specjalnych, którzy niekoniecznie pochodzą<br />
z „imperium zła”, posiadają ludzkie<br />
cechy i autentycznie wierzą w socjalistyczne<br />
ideały. Taką postacią jest niewątpliwie<br />
generał policji ludowej Albert Bacher.<br />
Rolę głównej bohaterki gra jego córka<br />
Astrid, architekt z zawodu, sprzeciwiają-
Change language