Hazar World - Sayı:33 - Ağustos 2015

HAZAR ÜLKELERİNDE PETROL DIŞI SANAYİ / NON-OIL INDUSTRIES IN CASPIAN COUNTRIESbekleniyor. 3 Türkmenistan ve Özbekistan’ındoğal gaz yataklarının geliştirilmesi ve yüksekkamu yatırımları ile daha iyi bir büyümeperformansı göstereceği öngörülüyor.Ayrıca Türkmenistan ve Özbekistan’ın 2015yılında, sırası ile %9 ve %6,2 oranında büyüyeceğitahmin ediliyor. Ancak, zengin hidrokarbonyataklarının geliştirilmesi doğalsınırına ulaşınca bu ülkelerin de büyümeoranlarının düşmesi bekleniyor.EKONOMIK GELIŞMENIN ANAHTARIDOĞAL GAZ VE PETROL OLDUSovyetler Birliği’nin dağılmasından sonrabirlik üyesi ülkelerle olan ekonomik bağlarınkopması, diğer üye ülkelerde olduğu gibiHazar Bölgesi ülkelerinde de ekonomilerinciddi oranda gerilemesine yol açtı. SovyetlerBirliği’nden miras kalan teknolojinin sonderece geri kalmış olması ve diğer birlikülkelerine kıyasla Hazar Bölgesi ülkelerindesanayinin yeterince gelişmemiş olması,ekonomik çöküşün bu bölgede daha şiddetlihissedilmesine yol açtı. Ayrıca, bu ülkeler,dünyanın geri kalanı ile yeterli ekonomikişbirliğine sahip değildi. Dolayısıyla, ekonomikresesyondan kurtulmanın tek mantıklıve uygulanabilir yolu, zengin hidrokarbonyataklarının geliştirilmesine ağırlık verilmesiolarak görülmekteydi. Hazar Havzasıülkeleri, sahip oldukları zengin petrol vedoğal gaz kaynaklarını, ekonomik gelişmelerininanahtarı olarak görüyordu. Bu kaynaklarınişlenmesinden elde edilecek gelir,sanayinin diğer alanlarının geliştirilmesindekullanılacak ve böylece bu ülkeler refahakavuşacaktı.Önceliğin hidrokarbon kaynaklarınaverilmiş olması, Hazar Havzası ülkelerindepetrol ve doğal gaz üretiminin veihracatının hızla büyümesine ve bu ülkeekonomilerinin hidrokarbonlara bağımlıhale gelmesine neden oldu. Son yıllardabaşta hizmetler, inşaat ve mali aracılıksektörlerinin gelişmesiyle birlikte,petrol sanayinin ülke ekonomilerindekigöreli payları da düştü. Ancak, petroldışı ekonominin ülke ekonomilerindekigöreli payının artmasına rağmen, petrolve doğal gaz, Hazar Havzası ülkelerininihracatında ve bütçe gelirlerindeçok önemli bir yer tutuyor. Yapılan birhesaplamaya göre, son yıllarda HazarHavzası ülkelerinde petrol ve doğalgazın ihracattaki payı %72-96, bütçegelirlerindeki payı ise %27-50 oranında01022015’TEAZERBAYCAN’IN%0,6 ORANINDABÜYÜMESIBEKLENIYOR.AZERBAIJAN’SECONOMY ISEXPECTED TO GROWBY 0.6% IN 2015.and 2% respectively. 3 It is anticipated thatTurkmenistan and Uzbekistan will developtheir natural gas reserves and show bettergrowth performance with higher publicinvestments. Furthermore, it is predictedthat the economies of Turkmenistan andUzbekistan will grow by 9% and 6.2% respectively.However, it is foreseen that the growthrates of these countries will also shrink whenthe development of ample hydrocarbon depositsreaches its natural boundaries.KEY TO THE ECONOMIC DEVELOPMENT:NATURAL GAS AND OILWhen the economic ties between memberstates ruptured following the dissolution of3 IMF (2015). 3 IMF (2015).26 AĞUSTOS 2015 SAYI 33 - AUGUST 2015 ISSUE 33