You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
HAZAR STRATEJİ ENSTİTÜSÜ YAYINIDIR PUBLICATION OF CASPIAN STRATEGY INSTITUTEAĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜMENİN ANAHTARI:PETROL DIŞI SEKTÖRLERİNGELİŞTİRİLMESİKEY TO SUSTAINABLE GROWTH:DEVELOPMENT OFNON-OIL SECTORSFİYAT- PRICE 5 TLКРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ
IÇINDEKILERCONTENTS04HAZAR’A DAİRCASPIAN OVERVIEWHAZAR STRATEJİ ENSTİTÜSÜ YAYINIDIR PUBLICATION OF CASPIAN STRATEGY INSTITUTEAĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜMENİN ANAHTARI:PETROL DIŞI SEKTÖRLERİNGELİŞTİRİLMESİ04NEW STRUCTURE OF SHANGHAIŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ8’Lİ YAPIYA DÖNÜŞÜYORCOOPERATION ORGANIZATIONFİYAT- PRICE 5 TLKEY TO SUSTAINABLE GROWTH:DEVELOPMENT OFNON-OIL SECTORSКРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕ0405HAZAR’A DAİRCASPIAN OVERVIEW24SÜRDÜRÜLEBİLİRBÜYÜMENİN ANAHTARI:PETROL DIŞI SEKTÖRLERİNGELİŞTİRİLMESİKEY TO SUSTAINABLEGROWTH: DEVELOPMENTOF NON-OIL SECTORS24During the 2000s oil prices haveescalated, countries in theCaspian Basin have shown arapid economic growthPetrol fiyatlarının hızla arttığıyıllarda 2000’li yıllarda <strong>Hazar</strong>Havzası ülkeleri petrolihracatından elde ettikleri geliriartırarak hızlı bir ekonomikgelişme gösterdi. Peki, petroledayalı ekonomilerini büyüten<strong>Hazar</strong> Bölgesi için sırada ne var?increasing their income from oilexports. What does lie ahead forthe Caspian Region countriesnurturing their oil-basedeconomies?100805KABUL EDİLDİİRAN TASARISI BMGÜVENLİK KONSEYİ’NDEUN SECURITY COUNCILENDORSED NUCLEAR DEALWITH IRAN08ÖZEL HABERSPECIAL REPORT08ENERGY INVESTMENTS?TL’DEKI DEĞER KAYBI ENERJIYATIRIMLARINI NASILETKILEYECEK?HOW WILL DEPRECIATION OFTURKISH LIRA (TL) AFFECT10İNFOGRAFİKINFOGRAPHIC10MAVİ BÜYÜME TÜRKİYE İÇİN DEMÜMKÜN MÜ?IS BLUE GROWTH POSSIBLEFOR TURKEY AS WELL?2AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com14RÖPORTAJ / INTERVIEW14EVRENSEL BİR TEHDİT:KİMLİK AVCILIĞIA UNIVERSAL THREAT:IDENTITY THEFT18GÖRÜŞ / 0PINION18HOW WILL GREECEAFFECT THE FATEYUNANİSTAN EUROBÖLGESİ’NİN KADERİNİ NASILETKİLEYECEK?OF EUROZONE?1644 1832ANALİZ / IN DEPTH32TÜRKIYE ENERJIMERKEZINENASIL DÖNÜŞÜR?HOW CANTURKEY BECOMEAN ENERGY HUB?38BLOG / BLOG50We compiled cultural activities such50KÜLTÜR & SANATCULTURE & ARTBölge ile ilgili konser, sergi vetiyatro faaliyetlerini sizin içinderledik.as concerts, exhibitions, and playsabout the region.3240ERİVAN’DAKİELEKTRİK ZAMMI OLAYLARININPERDE ARKASITHE TRUTH ABOUT THEPROTESTS AGAINST PRICEINCREASE IN YEREVAN44LIFESTYLE / LIFESTYLE504444SİNEMADASAVAŞTAN YENİDENYAPILANMAYAFROM WAR TORECONSTRUCTION INCINEMAHAZAR WORLD3
HAZAR’A DAİR / CASPIAN OVERVIEWHİNDİSTAN VEKAZAKİSTAN ORTAKPETROL ARAYACAKHindistan Başbakanı NarendraModi’nin Kazakistan’ın başkentiAstana’ya yaptığı resmiziyarette ortak petrol çıkarmaanlaşması imzalandı. KazakistanCumhurbaşkanı NursultanNazarbayev ile baş başa görüşmelerinardından liderler arasındaekonomi, tarım ve enerji alanındaişbirliğini öngören anlaşma imzalandı.Geçen yılın verilerine göreiki ülke arasındaki ticaret hacmi700 milyon doları aştı.JOINT OIL DRILLINGBY INDIA ANDKAZAKHSTANPrime Minister of India NarendraModi paid an official visit toAstana, the capital of Kazakhstanand signed a joint oil drillingagreement with the Presidentof Kazakhstan NursultanNazarbayev. The agreementstipulates cooperation in thefields of economy, agriculture andenergy. According to the data ofthe previous year, trade volumebetween two states exceeded 700million USD.ŞANGHAY İŞBİRLİĞİÖRGÜTÜ 8’Lİ YAPIYADÖNÜŞÜYORRusya’ya bağlı BaşkurdistanCumhuriyeti’nin başkenti Ufa’dadüzenlen Şanghay İşbirliği ÖrgütüLiderler Zirvesi’nde Hindistan vePakistan’ın tam üyelik prosedürlerininbaşlatılması, Belarus’unstatüsünün gözlemci ülkeyeyükseltilmesi ve Azerbaycan,Ermenistan, Kamboçya ve Nepal’ediyalog ortaklığı verilmesi kararıalındı. Örgüte gözlemci ülke sayısıise Türkiye ve Sri Lanka’dan sonra4 yeni katılımla 6’ya yükseldi.NEW STRUCTURE OFSHANGHAI COOPERATIONORGANIZATIONAt the Shanghai CooperationOrganization summit in Ufa, thecapital of Bashkortostan, Russia, leaderstook the following decisions:launching Pakistan and India’s fullmembership procedures, raisingthe status of Belarus to the observercountry, and giving dialoguepartnership status to Azerbaijan,Armenia, Cambodia, and Nepal.The number of observer countrieshas increased to 6 with 4 new countriesafter Turkey and Sri Lanka.AGİT DÖNEM BAŞKANIİVİTSA DAÇİÇUKRAYNA’DAAGİT Dönem Başkanı ve SırbistanDışişleri Bakanı İvitsa Daçiç, resmiziyaret için geldiği Kiev’de UkraynaDışişleri Bakanı Pavlo Klimkin ilegörüştü. Daçiç, günümüzde AGİTÖzel Gözlem Misyonu’nda 504 gözlemcininçalıştığını, bu sayının enkısa zamanda 600’e çıkarılacağınıifade ederek, gözlemcilerin doğudadaha önce giremedikleri bölgelerede gitmelerine imkan tanınmasıdurumunda, bu sayının bine yükseleceğinidile getirdi.OSCE CHAIRPERSON-IN-OFFICE IVICA DAČIĆVISITS UKRAINEOSCE Chairman-in-Office andMinister of Foreign Affairs of SerbiaIvica Dačić paid an official visit toKiev and met with Pavlo Klimkin,Minister of Foreign Affairs ofUkraine. Stating that currently 504observers are working in OSCESpecial Monitoring Mission andthe number will go up to 600 soon,Dačić said if observers are allowedto go to Eastern regions where theycould not enter before; the numberwill increase to 1000.4 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comAZERBAYCAN, ÇİN YUANIİLE YATIRIMLARA BAŞLADIAzerbaycan Devlet Petrol Fonu, yatırımdöviz sepetini Çin yuanı ile zenginleştirerek2014 yılında Çin MerkezBankası’ndan 3 milyar Çin yuanıtutarında yatırım için aldığı lisansla 1Temmuz’dan itibaren ilk yatırımını yaptı.Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı’nın2001’de aldığı karar gereği PetrolFonu’nun, yatırım portföyünü ABD,Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya,Kanada ve Japonya gibi G7 ülkelerinin,Avro Bölgesi’ne dahil ülkelerin, Rusyaile Türkiye’nin döviz birimleriyle çeşitlendirmeyetkisi bulunuyor.AZERBAIJAN STARTSINVESTMENTS INCHINESE YUANEnriching its investment currency basketwith Chinese Yuan, State Oil Fund ofAzerbaijan (SOFAZ) has made the firstinvestment in Yuan as of July 1 withthe license from the Central Bank ofChina to make an investment of 3 billionChinese Yuan. According to AzerbaijanPresidency’s resolution in 2001, SOFAZ hasthe authority to diverse its investment portfoliowith the currencies of G7 countriessuch as the USA, Germany, Britain, France,Italy, Canada and Japan, countries in theEurozone, Russia and Turkey.İRAN TASARISI BMGÜVENLİK KONSEYİ’NDEKABUL EDİLDİViyana’da İran ve 5+1 ülkeleri arasındavarılan anlaşma sonucunda İran’ın yükümlülükleriniyerine getirmesi halindeBM yaptırımlarının sona ereceği ve 10 yılsonra da konunun BM Güvenlik Konseyigündeminden çıkarılacağı belirtiliyor.Ancak İran’a 8 yıl boyunca balistik füze,5 yıl süreyle de konvansiyonel silah ambargosusürecek. İran’ın anlaşmayı ihlaletmesi halinde ise yaptırımların otomatikolarak yeniden uygulanmasını düzenleyenmekanizma da karar metninde yer aldı.UN SECURITY COUNCILENDORSED NUCLEAR DEALWITH IRANAs a result of the deal between Iranand 5+1 countries in Vienna, it is indicatedthat in case of the fulfillment ofobligations by Iran, all UN sanctionson Iran will be lifted and the issuewill be taken off UN’s agenda after 10years. However, ballistic missile embargowill continue for 8 years whileconventional arms embargo will lastfor 5 years. In case of a breach of thedeal by Iran, the text includes a mechanismwhich regulates automaticallyre-imposing the sanctions.TÜRKMENİSTAN’DAULUSLARARASI SAĞLIKKONFERANSI DÜZENLENDİTürkmenistan’ın Sağlık DevletProgramı’nın 20. yıldönümükapsamında Dünya SağlıkÖrgütü’nün (WHO) işbirliği iledüzenlenen konferansa dünyanınçeşitli bölgelerinden sağlık uzmanlarıkatıldı. Letonya, Litvanya veBelarus’un bakan; Rusya, Kırgızistan,Ermenistan ve Kazakistan’ın bakanyardımcısı düzeyinde temsil edildiğikonferansta, ülkelerde sağlıksektöründe yapılan çalışmalardeğerlendirildi.TURKMENISTAN HOSTEDINTERNATIONAL HEALTHCONFERENCEWithin the scope of the 20 th anniversaryof State Health Program ofTurkmenistan, health experts fromaround the world attended the conferenceheld in cooperation with <strong>World</strong>Health Organization (WHO). At theconference, in which Latvia, Lithuania,and Belarus were represented atthe ministerial level while Russia,Kyrgyzstan, Armenia, and Kazakhstanwere represented at the deputy ministeriallevel, studies in the health sectorof countries were evaluated.HAZAR WORLD 5
HAZAR’A DAİR / CASPIAN OVERVIEW28-29 July <strong>2015</strong>Mövenpick Hotel Istanbul, Turkeywww.caspiansummit.comDelegate Partner Sponsor:In cooperation with:Supported by:Organised by:HAZAR ULAŞIM AĞLARINDANKÜRESEL ULAŞIM AĞLARINA DOĞRUUlaşım koridorları <strong>Hazar</strong> Bölgesi’nin yüzünü özellikleenerji kaynaklarını satabilecekleri pazarlara döndürdü.Peki Asya endüstrisi ile Avrupa pazarını en hızlı ve ucuzbir şekilde birbirine bağlayan İpek Yolu, <strong>Hazar</strong> Bölgesiülkelerinin ekonomisini nasıl etkileyecek?FROM CASPIAN TRANSPORT NETWORKS TOGLOBAL TRANSPORT NETWORKSTransport corridors have directed the Caspian Region towards marketswhere Caspian energy resources can be sold. How Caspian economieswill be affected by the Silk Road which connects the industry in Asiaand the markets in Europe in the most efficient way?Yolu ülkeleri 2013 yılında Dünya Bankasıtarafından iş yapma kolaylığı açısından en fazlailerleme kaydeden bölgeler arasında gösterildi”“İpekdiyor Doç. Dr. Zafer Avni Acar, <strong>Hazar</strong> StratejiEnstitüsü’nün Temmuz ayında İstanbul’da gerçekleştirilen<strong>2015</strong> Güney <strong>Hazar</strong> Bölgesi Ulaştırma Zirvesi’ndekonuştuğu panelde. Bu panelde İpek Yolu’nun yenidencanlandırılmasının <strong>Hazar</strong> Denizi’ne olan etkilerinecevap aranılırken günün sonunda hızla gerçekleştirilenprojelerin varacağı noktayı Acar “Bu muazzam altyapıprojeleri İpek Yolu koridoru boyunca Çin-Kazakistan-<strong>Hazar</strong> Denizi-Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye-GüneyDoğu Avrupa güzergahı üzerinden malların sorunsuz vekesintisiz bir şekilde dolaşımının sağlanmasına katkıdabulunacak” diyerek açıklıyor.Panelistlerden Doç. Dr. Fatih Macit ise bölge ülkelerininulaşım ağlarındaki entegrasyonun ciddi bir ekonomikpotansiyelin gerçekleşmesinde önemli rol oynayacağınainanıyor. Öte yandan Macit, bölge ülkelerinin petrolüretimine dayalı büyümeleri nedeniyle petrol fiyatlarınaolan duyarlılıklarına dikkat çekerek “Bölge ülkelerininekonomik faaliyetlerini çeşitlendirmek için attığı adımlar,planlanan ulaştırma projeleri için önemli bir tamamlayıcıniteliğinde olacak” uyarısında bulunuyor.Assoc. Prof. Zafer Avni Acar addressed aspeech at the Caspian Strategy Institute’spanel within the South Caspian RegionTransportation <strong>2015</strong> Summit held in July. Hesaid, “In 2013 the <strong>World</strong> Bank identified the SilkRoad countries as one of the regions that have madethe most progress in improving the ease of doingbusiness.” Effects of reviving the Silk Road on theCaspian Sea were discussed at the panel where Acarsaid: “This substantial infrastructure project willhelp sustain the uninterrupted movement of goodsalong the middle corridor of Silk Road by trackingChina-Kazakhstan-Caspian Sea-Azerbaijan-Georgia-Turkey-South East Europe route.”Panelist Assoc. Prof. Fatih Macit indicated thatintegration of transport networks of regionalcountries plays a key role in the realization ofgreat economic potential. On the other hand,Macit pointed out the vulnerability of thesecountries to oil prices due to their oil-basedeconomic growth. He said, “Efforts of thecountries in this region to diversify economicactivity will be an important complement for theplanned transportation projects.”EVREN BİNGÖLUND İCRA KURULU BAŞKAN YARDIMCISIVICE CHAIRPERSON OF THE EXECUTIVECOMMITTEE, UND21. yüzyılda değişen küresel lojistik haritasını, Asya’nın artan ekonomik rolünü ve Avrupa ile Asya arasındahızla artan yük trafiğini dikkate aldığımızda; Asya ile Avrupa arasındaki taşımaların kolaylaştırılması,sürdürülebilir ve kesintisiz ulaştırma bağlantılarının oluşturulması tüm bölge ülkelerinin öncelikleriarasında yer almak zorundadır.Considering the fast-changing global logistics map of the 21 st century, the increasing economic role of Asia,and the rapidly growing freight traffic between Europe and Asia; all regional countries must focus onfacilitating the transport between Asia and Europe and creating sustainable and uninterrupted transportconnections.6 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comAĞUSTOS <strong>2015</strong>AUGUST <strong>2015</strong>11-135-7 SPE ASYA PASİFİK37. IATUR KONFERANSI5-7 AĞUSTOS <strong>2015</strong>ANKARA - TÜRKİYE1970’ten bu yana dünya genelindefarklı şehirlerde gerçekleştirilenIATUR Konferansı’nın bu yıl 37’ncisidüzenlenecek. Türkiye ve çevresindekiülkelerde ilk kez gerçekleşecek konferansınana teması “Zaman KullanımAraştırmaları ve Refah: Dün, Bugünve Yarın”.37 TH IATUR CONFERENCE5-7 AUGUST <strong>2015</strong>ANKARA - TURKEYThe 37 th of IATUR conferenceswhich have been organized since1970 in several cities of the worldwill be the first one held in Turkeyand surrounding region. The maintheme of the IATUR <strong>2015</strong> conferenceis “Time Use Research andWell-Being: Past, Present andFuture”.GELİŞTİRİLMİŞ PETROLÜRETİMİ KONFERANSI11-13 AĞUSTOS <strong>2015</strong>KUALA LUMPUR - MALEZYAPetrol ve gaz, gelecekte dünya enerjitalebini karşılamak için önemli birerkaynak olmaya devam edecek. Ancakbilinen yataklardan konvansiyonelpetrol ve gaz üretimi gerilemeye başladı.Birincil üretimde rezervuardakipetrolün (OOIP) en fazla %30’u, ikincilüretimde ise %50’sinin elde edilebileceğitahmin ediliyor. EOR(Geliştirilmiş Petrol Üretimi) teknolojisindekaydedilen sürekli ilerleme,optimum petrol ve gaz üretimi sağlamaklakalmayacak, aynı zamandaenerji güvenliğine de katkıda bulunacak.Bu bağlamda konferansın temasıda “EOR ile Geleceği Güvence AltınaAlmak” olarak belirlendi.SPE ASIA PACIFICENHANCED OIL RECOVERYCONFERENCE11-13 AUGUST <strong>2015</strong>KUALA LUMPUR - MALAYSIAOil and gas are expected to remain animportant source for future worldenergy demand. However, conventionaloil and gas production fromknown deposits is in decline. Primaryrecovery is only expected to recoverup to 30%, while secondary recoverycan rarely exceed 50% of the OriginalOil in Place (OOIP). Continuousadvancements in EOR technologywill not only ensure optimum oil andgas production, but will help usattain energy security. Hence, theconference is aptly themed “EnablingEOR: Ensuring the Future”.25-2818. ULUSLARARASI AKADEMİKONFERANSI (IISES)25-28 AĞUSTOS <strong>2015</strong>LONDRA - İNGİLTEREEğitim ve bilimsel araştırmaları desteklemekamacıyla kurulan IISES,ekonomistler, sosyal bilimciler ve eğitimcileriçin uluslararası bir platform.Konferans, katılımcılara yaptıklarıaraştırmaları sunma, meslektaşlarlatanışma ve araştırma becerilerini geliştirmefırsatı sunuyor.18 TH INTERNATIONAL ACADEMICCONFERENCE (IISES)25-28 AUGUST <strong>2015</strong>LONDON - UNITED KINGDOMThe IISES is an important internationalsociety of economists, social scientistsand educators, founded to promote educationand scientific research. This conferenceenables you to present yourresearch, meet new colleagues andimprove your research skills.2. ASYA İNSAN HAKLARI EĞITIMISEMPOZYUMU (SHARE <strong>2015</strong>)THE SECOND ASIAN SYMPOSIUM ONHUMAN RIGHTS EDUCATION(SHARE <strong>2015</strong>)2-4 <strong>Ağustos</strong> <strong>2015</strong> / 2-4 August <strong>2015</strong>Hiroşima, JaponyaHiroshima, Japan<strong>2015</strong> ULUSLARARASI YENILIKÇILIKVE ENDÜSTRIYEL LOJISTIKKONFERANSI (ICIIL <strong>2015</strong>)<strong>2015</strong> INTERNATIONAL CONFERENCEON INNOVATION AND INDUSTRIALLOGISTICS (ICIIL <strong>2015</strong>)3-4 <strong>Ağustos</strong> <strong>2015</strong> / 3-4 August <strong>2015</strong>Paris, FransaParis, FranceHAZAR TAKVİMİ / CASPIAN CALENDARAĞUSTOS <strong>2015</strong>SIBER GÜVENLIK, YÖNETIŞIM veNETWORK <strong>2015</strong> KONFERANSICYBERSECURITY, GOVERNANCE, andNETWORK <strong>2015</strong> CONFERENCE5 <strong>Ağustos</strong> <strong>2015</strong> / 5 August <strong>2015</strong>Washington D.C., ABDWashington D.C., USAAUGUST <strong>2015</strong>HAZAR WORLD7
ÖZEL HABER / SPECIAL REPORTTÜRK LİRASI’NIN DEĞER KAYBI / DEPRECIATION OF TURKISH LIRATL’DEKI DEĞER KAYBI ENERJIYATIRIMLARINI NASILETKILEYECEK?Türkiye’de döviz cinsinden finanse edilenenerji yatırımları, TL’nin değer kaybındannegatif olarak etkilenebilir.HOW WILL DEPRECIATION OF TURKISH LIRA (TL)AFFECT ENERGY INVESTMENTS?Energy investments, financed in foreign currency in Turkey, might benegatively affected by the depreciation of TL.OSMAN KURTTürkiye 2001 krizi sonrasında aldığıekonomik önlemler sonrasında ciddibir ivme yakaladı ve bir dönemdünyanın ilgiyle izlediği bir ülkeoldu. 2002-2014 tarihleri arasında ortalamayüzde 4,8’lik büyümenin bir sonucu olarakTürkiye’nin enerji talebi de hızla arttı. Budönemde doğal gaz tüketimi üç kata yakınbir artışla 2014 yılı sonunda 48 milyar metreküpeulaştı. Öyle ki Türkiye’nin elektriktüketimi yıllık ortalama yüzde 5,6 artışlayıllık büyümeyi bile geride bıraktı. Buartan enerji talebi doğal olarak da son dönemdeenerji yatırımlarında ciddi bir artışaneden oldu. Bu 12 yılda enerji yatırımlarıyaklaşık 49 milyar doları buldu. Ancakson yıllarda doların hızla değer kazanmasısonucu Türk Lirası da bu süreçten etkilendi.TL’nin dolar karşısında yaşadığı değerkaybı ise enerji şirketlerinin Türkiye’dekiyatırımlarının geleceğinin incelenmesineneden oluyor.ÖZEL SEKTÖR İÇIN ENERJIYATIRIMLARINDAKI KÂRLILIKLARSORGULANABILIRTürkiye’nin her geçen gün enerji talebihızla artıyor. Bu da yeni enerji yatırımı ihtiyaçlarınıberaberinde getiriyor. Türkiye’debu yatırımları büyük oranda özel sektörTurkey gained significant momentumthanks to the economic measurestaken after the 2001 crisis, and becamea center of attraction throughoutthe world. As a result of the average4.8 percent growth between 2002 and 2014,energy demand of Turkey has sharplyrisen. In this period, natural gas consumptionof Turkey almost tripled and reached48 billion cubic meters by the end of 2014while the electricity consumption increasedby annually 5.6 percent on average,pulling ahead of Turkey’s annual growth.Recently, this growing energy demandhas naturally brought about a significantincrease in energy investments in Turkey.Within this 12-year period, energy investmentsnearly reached $49 billion. However,as a result of dollar appreciation in recentyears, Turkish Lira has been negativelyaffected. Depreciation of the Turkish Liraagainst dollar has made energy companiesquestion the future of their energy investmentsin Turkey.PROFITABILITY IN ENERGY INVESTMENTSIS QUESTIONABLE FOR PRIVATE SECTORTurkey’s energy demand is rapidly growingevery day, which brings along newenergy investment needs. In Turkey, Most8 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comyapıyor. Türkiye’nin toplam kurulu gücündekamunun payı son yıllarda yüzde30,1 seviyelerine kadar geriledi. Bu açıdanTL’nin değer kaybının Türkiye’deki enerjiyatırımlarına etkisini öngörebilmek içinözel sektördeki mevcut enerji şirketlerininfinansman yapılarını analiz etmekte faydavar. “Borsadaki halka açık enerji şirketlerininsermaye yapılarına bakıldığında genelolarak yatırımların yabancı kaynaklarlafinanse edildiği görülüyor. Enerji yatırımlarıuzun dönemde geri dönüşü gerçekleşenyatırımlar olduğu için likidite yönetimianlamında firmalar açısından uzun vadeliyabancı kaynak bulma ihtiyacı ön planaçıkıyor” diyor <strong>Hazar</strong> Strateji EnstitüsüUzmanı, Süleyman Şah Üniversitesi İktisatBölüm Başkanı Fatih Macit ve ekliyor: “FirmalarTürk Lirası cinsinden uzun vadelifinansman imkânlarına erişimde sıkıntıyaşayabildikleri için daha çok döviz cinsindenborçlanmaya yöneliyor”. Elektrikfiyatları tamamen döviz kuruna endeksliolmadığı için bu durum firmalar açısındanciddi bir döviz kuru riski ortaya çıkarıyor.Türkiye’deki halka açık enerji şirketlerininyabancı para pozisyonları önemli ölçüdeekside. Fatih Macit, “Kurdaki yükselişöncelikle mevcut yatırımların kârlılığınınegatif olarak etkiliyor. Önümüzdeki dönemiçin planlanan yatırımlar açısındandeğerlendirildiğinde kurdaki yükseliş veözellikle artan volatilitenin enerji yatırımlarıüzerinde aşağı yönlü bir baskı ortayaçıkaracağı beklenebilir” diyor.BANKA KREDILERINE ULAŞMAKZORLAŞABILIRAyrıca kurdaki dalgalanma, bankaları kurriski ile karşı kaşıya olan enerji şirketlerinekarşı daha sıkı bir kredi politikası uygulamayaitebilir. Bu da enerji şirketlerininfinansmana erişimde sıkıntılar çekmelerineneden olabilir.Öte yandan bu süreçten daha az etkilenecekenerji yatırımları da var.Türkiye’de yapılan boru hattı projeleriTürkiye’nin enerji güvenliği için çokönem arz ediyor. Fatih Macit, “Boru hattıyatırımlarında proje gelirleri döviz cinsindengerçekleşirken yatırım maliyetlerininve işletme giderlerinin bir kısmıyabancı para bir kısmı ise yerli para cinsindengerçekleşiyor” diyor. Dolayısıylaelektrik piyasasına yönelik yatırımlarıntam tersine boru hattı yatırımları dövizkurundaki yükselişten olumlu etkilenmepotansiyeli taşıyorlar.TÜRKIYE’DE YAPILANBORU HATTIPROJELERITÜRKIYE’NIN ENERJIGÜVENLIĞI IÇIN ÇOKÖNEM ARZ EDIYOR.PIPELINE PROJECTSCARRIED OUT INTURKEY ARE OF GREATIMPORTANCE FORTURKEY’S ENERGYSECURITY.of these investments are made by the privatesector. Recently, share of the publicsector in Turkey’s total installed capacityhas decreased to 30.1 percent. In this regard,it is useful to examine the financialstructure of current energy companies inorder to anticipate the potential impactsof TL depreciation on energy investmentsin Turkey. Fatih Macit, expert at CaspianStrategy Institute Center on Energy andEconomy, says “When we look at thecapital structures of public energy companiesin the stock market, we see thatinvestments are generally financed byforeign resources. Companies need to findlong-term liabilities in terms of liquiditybecause energy investments pay off in along period of time.” He also adds, “Ascompanies may have difficulty in accessinglong-term financing opportunities inTurkish Lira, they mostly prefer borrowingin foreign currency.” This situationreveals a serious exchange rate risk forcompanies because electricity prices arenot fully indexed to the exchange rate.Foreign currency positions of public energycompanies in Turkey are significantlyin minus. Fatih Macit says, “The rise inthe exchange rate has a negative impactparticularly on the profitability of currentinvestments. In terms of the investmentsplanned for the coming period, it can beexpected that the rise in the exchange rateand especially the increasing volatilitymay create a downward pressure on energyinvestments.”RECEIVING BANK LOANSCAN BE DIFFICULTFluctuation in exchange rates may forcebanks to apply tougher credit policies toenergy companies that face the exchangerate risk. Accordingly, receiving bankloans may be more difficult for energycompanies.On the other hand, some energy investmentswill be less affected in this period.Pipeline projects carried out in Turkey areof great importance for Turkey’s energysecurity. Fatih Macit says, “In pipelineinvestments, project revenues are collectedin foreign currency while investment costsand a certain part of operation costs arerealized in local currency.” Therefore,unlike investments in the electricity market,pipeline investments have a potentialto be positively affected by the rise in theexchange rate.HAZAR WORLD9
İNFOGRAFİK / INFOGRAPHICTÜRKİYE DENİZ TİCARETİ / SEABORNE TRADE OF TURKEYMAVİ BÜYÜME TÜRKİYE İÇİN DEMÜMKÜN MÜ?İlkokul yıllarından beri hepimizin ilk olarak öğrendiği çok önemli bir bilgivardır: Türkiye 3 tarafı denizlerle çevrili bir ülkedir. Türkiye’nin bu özelliğisadece turizmde fırsatlar sunmuyor aynı zamanda deniz taşımacılığında dabüyük bir ekonomi yaratıyor.IS BLUE GROWTH POSSIBLEFOR TURKEY AS WELL?Turkey is surrounded by seas on three sides. We all learnt it by heart at theelementary school. This feature not only provides great opportunities fortourism, but also creates a huge economy for maritime transport.ÇANDARLI LİMANIÇANDARLI PORTPETLIM LİMANIPETLIM PORTFILYOS LİMANIFILYOS PORTMERSIN KONTEYNER LİMANIMERSIN CONTAINER PORTAvrupa ekonomik rönesansınıgerçekleştirebilmek için denizcilikekonomisine önem verirkendenizciliği sürdürülebilir ekonomininbir parçası olarak görüyor.Yükleme için devasa yatırımların yapıldığılimanların çevresi de artık birerEurope, attaching importanceto maritime economy to realizeits economic Renaissance, seesmarine as a part of sustainableeconomy. Major investments have beenmade for shipping, and now ports aresurrounded by manufacturing centers.10 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comHAZAR WORLD11
TÜRKİYE DENİZ TİCARETİ / SEABORNE TRADE OF TURKEYüretim merkezine dönüştürülüyor.Limanlar çevresinde gelişen imalat vehizmet endüstrileri bölgenin entegrebir yapıya dönüşmesini sağlıyor. Bunedenle, denizciliğin en önemli halkasınılojistik oluşturuyor. Türkiye’ninde ulaştırma stratejilerine ve politikalarınaverdiği değer her geçen günartıyor. Türkiye birçok limanına büyükyatırımlar yapıyor ve gelecekte PetlimLimanı, Çandarlı Limanı, MersinKonteyner Limanı ve Filyos LimanıTürkiye pazarını daha hızlı bir şekildebaşka pazarlara doğrudan bağlarkenaynı zamanda ülkeyi coğrafi konumundandolayı bir transit üsse çevirecek.Türkiye entegre limanlara yaptığı yatırımınyanı sıra her geçen yıl toplamfilo sayısını da artırmayı başardı. Öteyandan geçen yılın verilerine göreTürkiye’nin dış ticaret için kullandığıulaşım kanallarında birinci sırayı toplam228 milyar dolar ile denizyolu taşımacılığıaldı. Bu da yaklaşık 300 milyonton yükün dış ticarette konu olduğuanlamına geliyor. Deniz taşımacılığıTürkiye’de büyük liman yatırımlarınınvasıtasıyla daha da gelişmeye devamediyor. Dünya yük taşımacılığının%80’inin deniz yolu ile yapıldığını düşündüğümüzdeTürkiye’nin de coğrafiavantajını kullanarak deniz, hava vekara ulaşımında entegre bir merkezedönüşmesi hiç de uzak değil.TÜRKIYE BIRÇOKLIMANINA BÜYÜKYATIRIMLAR YAPIYOR.TURKEY HAS BEENMAKING HUGEINVESTMENTS TOMANY HARBORS.SERAY ÖZKANHASEN HAZAR TRANSİT KORİDORUPROGRAMI’NDA ARAŞTIRMACIRESEARCHER AT HASEN CASPIANTRANSIT CORRIDOR PROGRAMManufacturing and service industries,developing around harbors, ensure thetransformation of the region into anintegrated structure. That’s why logisticsconstitute the most important partof maritime. The importance given byTurkey to transport strategies and policiesis increasing every day. Turkey hasbeen making huge investments to manyharbors. In the future, while PetlimPort, Çandarlı Port, Mersin ContainerPort and Filyos Port will directly connectTurkey with other markets in afaster and more efficient way, at thesame time they will turn Turkey intoa transit hub due to its geographicallocation.Turkey has achieved to increase thetotal number of its fleet each year andalso made great investments in integratedharbors. On the other hand,maritime transport ranked first inthe transport modes used for foreigntrade in Turkey with $228 billion intotal, according to data of the previousyear. This means 300 million tonsof freight in foreign trade. Maritimetransport in Turkey continues togrow even further via major harborinvestments. As 80% of world freighttransport is carried out by sea; itseems quite probable that Turkey willsoon turn into an integrated hub forsea, air and road transport by usingits geographical advantages.Türkiye’de ulaştırma türlerinin entegre edilebilmesi,doğu-batı ve kuzey-güney yönlü uluslararası vebölgesel ulaştırma koridorlarının birbirinebağlanması için deniz taşımacılığı ve uluslararasılimanların önemi her geçen gün artıyor. Uluslararasıdeniz limanları ve terminallerini kapsayan projeler,büyük yatırımlar için ciddi bir çekim merkezi halinegeldi. Dış ticarette deniz taşımacılığının payı dayükseldi ve bu sayede deniz ticaretinin yapıldığılimanlar ile terminallerin rolü arttı. Karadeniz’iAkdeniz’e bağlayan, ayrıca Süveyş Kanalı ileokyanuslara ulaştıran deniz ticaret yollarınınkullanılması açısından Türkiye’nin coğrafi konumukilit önem taşıyor.The role of maritime transport and internationalports in Turkey has become more and moreimportant to integrate transport modes within thecountry and also to connect regional andinternational transport corridors from east to west and north to south. Projects ofinternational sea ports and terminals have become the center of attention formajor investments. Share of maritime transports in foreign trade increased aswell, hence increasing the role of sea trade ports and terminals. Turkey’sgeographical location is of vital importance here to utilize sea trade routes thatconnect Black Sea with Mediterranean and through the Suez Canal to the oceans.12 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
RÖPORTAJ / INTERVIEWSİBER GÜVENLİK / CYBER SECURITYEVRENSEL BİR TEHDİT:KİMLİK AVCILIĞIA UNIVERSAL THREAT:IDENTITY THEFTGeçtiğimiz yıl dünyadaki şirketlerin yüzde 94’ü,Türkiye’dekilerin ise yüzde 97’si bilgi güvenliğialanında tehditlerle karşılaştı. KasperskyLab Türkiye Ülke Müdürü Sertan Selçukile siber güvenlik alanında yaşananriskler, ülkeler arasındaki sibersavaşlar gibi konuları konuştuk.Last year, 94 percent of all companiesin the world, and 97 percent ofthe companies in Turkey facedinformation security threats.Kaspersky Lab Turkey ManagingDirector Sertan Selçuk told usabout cyber security risks, cyberwars between countries andrecent developments in the sector.OSMAN KURT14AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com“İki tür şirket var, hacklenmiş olanlarve henüz hacklendiklerini bilmeyenler”diye meşhur bir söz var. Siz bu konudane düşünüyorsunuz?Kaspersky Lab’in araştırmalarına göre hergün yaklaşık 315 bin yeni zararlı yazılımörneği görülüyor. Hiçbir işletim sistemiesasında tam anlamıyla güvende sayılamaz.Saldırganların neredeyse sadece Windows’aodaklandıkları günler de çoktan geride kaldı,Mac’ler ve mobil işletim sistemlerine saldırılararttı. Android’e yönelik zararlı yazılımlarınsayısı da hızlı şekilde artıyor: KasperskyLab her ay yaklaşık 20.000 yeni örnek tespitediyor. Kimlik avcılığı web siteleri, cihazveya işletim sisteminden bağımsız olaraktüm kullanıcılar için tehlikeli evrensel birtehdit. Kaspersky Security Network her ay,insanların hassas kişisel ve finansal bilgilerinivermeleri için ikna etmeyi hedefleyen 137binden fazla yeni kimlik avcılığı sitesi tespitediyor. Dolayısıyla tehdit küçümsenmeyecekoranda, alınması gereken tedbirler de ertelenemeyecekboyutta.KIMLIK AVCILIĞITÜM KULLANICILARIÇIN TEHLIKELIEVRENSEL BIRTEHDITOLUŞTURUYOR.IDENTITY THEFTWEBSITESCONSTITUTE AUNIVERSAL THREATFOR ALL USERS.There is a famous expression, “Thereare two types of companies: those thathave been hacked, and those that do notyet know they have been hacked.” Whatdo you think about it?According to Kaspersky Lab, approximately315 thousand new malware are detectedevery day. We do not have a fully secureoperating system. Hackers were targetingonly Windows in the past, but today attacksto Mac’s and mobile operating systems havesignificantly increased. The number ofmalware targeting Android is also rapidlyincreasing. Kaspersky Lab detects around20,000 new samples each month. Identitytheft websites constitute a universal threatfor all users regardless of their devices oroperating systems. Each month, KasperskySecurity Network detects more than 137thousand new identity theft websites whichtry to convince users to give their personaland financial information. Therefore, thethreat is considerable and the measures tobe taken are urgent.Önümüzdeki dönemde bizi ne tür tehditlerbekliyor?Siber suçluların kendine güveni artıyor.Daha önce güvenlik zincirinin zayıf halkasıolarak gördükleri bankacılık hizmeti kullanıcılarınasaldırmayı tercih ederlerdi; ancakKaspersky Lab uzmanları daha yükseklerihedefleyen siber saldırıların bankalarınkendisini hedef alacağını tahmin ediyor.Dolandırıcılar burada durmayacak; KasperskyLab olarak dolandırıcıların doğrudanATM’lerden nakit para çekebilecek yeni birzararlı yazılım geliştirmeyi deneyeceklerinide tahmin ediyoruz.Kimlik avcılığı saldırıları son dönemlerdeciddi bir tehdit. Siber suçluların ellerindehalka açık kablosuz ağlar, kullanıcınınverilerini ele geçirmek için bir araç olarakkolaylıkla kullanılabilir. Kaspersky Lab’ınGlobal Araştırma ve Analiz Ekibinden uzmanlar,yurt dışında iş gezilerine çıkan seçkiniş insanlarının hassas bilgilerini çalan vedört yıldır gölgelerde ustaca gizlenen “DarkHotel” casusluk kampanyasını araştırdı.“Dark Hotel”, lüks otellerde kalan hedefleriavlıyordu. Çete asla aynı hedefin ardındaniki kez gitmiyor, operasyonlarını cerrahititizlikle uygularken alabildiği tüm kıymetlibilgileri ilk elden alıyor, çalışmalarının izlerinisiliyor ve bir sonraki yüksek profilli hedefibeklerken yeraltına çekiliyordu. En yakınzamandaki hedefler arasında, Asya-Pasifikbölgesinde iş yapan ve yatırımlarda bulunanWhich threats will we face in the future?Cyber criminals are more self-confident.They used to attack the users of bankingservices, which they regarded as theweakest link in the security chain; but nowKaspersky Lab experts predict that hackerswill turn their faces directly to banksfor more impact. They will not stop here;Kaspersky Lab estimates that they will tryto develop a new malware which will allowthem to draw money from ATMs.Identity theft attacks have become a significantthreat recently. Business people,frequently travelling people, CEOs, CIOs,managers, etc... Free Wi-Fi networks canbe used as a great tool to obtain the criticalinformation of users by cyber criminals.Experts from the Global Research andAnalysis Team at Kaspersky Lab analyzedthe “Dark Hotel” spy campaign which managedto remain under cover for four years.Aim of this campaign was to steal the confidentialinformation of prestigious businesspeople travelling abroad and stayingin luxury hotels. The gang would never trythe same target twice, and carry out operationswith meticulously. They were obtainingall important information from the firstperson, remove all traces, and then start towait underground silently for the next highprofiletarget. The most recent targets of thisgang include business people, CEOs, seniordeputy presidents, marketing and sales di-HAZAR WORLD15
SİBER GÜVENLİK / CYBER SECURITYABD’li ve Asyalı iş insanları bulunuyor:CEO’lar, kıdemli başkan yardımcıları, satışve pazarlama direktörleri ve üst düzey Ar-Gepersoneli de bu hedefler arasında.KOBİ’ler sizce güvendeler mi?Küçük ve çok küçük ölçekli işletmelerinpek çoğu, siber suçluların kendilerini hedefalması için çok küçük olduklarına ve onlarınisteyebileceği verilere sahip olmadıklarınainanıyor. Oysaki bazı siber suçlular,yetersiz BT korumaları olduğu bilinen bu“zayıf hedefler”i tercih edebilir. Şirketlerkredi kartı ödemelerini işlemeye, müşteribilgilerini depolamaya ya da hatta yeniürünler için planlar oluşturmaya başlarbaşlamaz, siber suçlular için değerli olanbilgilere sahip oluyorlar.Türkiye’de siber tehlike ne boyutta?2014 Global Corporate IT Security Risksaraştırmamıza göre (Kaspersky Lab veB2B International’ın ortak araştırması) sonbir yılda dünyada şirketlerin yüzde 94’ü,Türkiye’de ise yüzde 97’si bilgi güvenliğialanında tehditlerle karşılaştı (malware saldırıları,spam, phishing, ağ saldırıları, fidyeyazılımı saldırıları gibi). Dünya ortalamasınabaktığımızda bir siber saldırının büyük ölçeklişirketlere verdiği maddi zarar 720 bindolar düzeyinde, Türkiye özelinde rakam ise668 bin dolar civarında. Dünyada KOBİ’lerortalama 49 bin dolarlık zarara uğrarken,Türkiye’de ise bu rakam 53 bin dolar.Günümüz modern çağında ülkelerarasında savaşlar siber âlemde gerçekleşiyor.Bu savaşlar hakkında bizi bilgilendirebilirmisiniz? Ne kadar ciddi birboyuta ulaştı?Siber savaş sadece devletleri ve işletmelerideğil, sokaktaki vatandaşı da tehdit ediyor.Siber savaşlar çağında ayakta kalmanın ikiönemli faktörü, uluslararası işbirlikleri vegelişmiş teknolojilerdir. Geleneksel silahlarınaksine, siber savaşta kullanılan araçlarınklonlanması ve yeniden programlanmasıoldukça kolay.Bu yıl içinde örneğin Kaspersky Lab’ınGlobal Araştırma ve Analiz Ekibi, OrtaDoğu ülkelerindeki çok sayıda üst düzeyorganizasyonu ve bireyi hedef alan bir sibercasusluk grubu olan Çöl Şahinleri’ni ortayaçıkardı. Kaspersky Lab uzmanları, bu aktörügeniş çaplı siber casusluk operasyonlarıgeliştiren ve gerçekleştiren, bilinen ilk paralısiber Arap grubu olarak değerlendirdi.Kampanyanın en az iki yıldır aktif olduğuDOLANDIRICILARINDOĞRUDANATM’LERDEN NAKITPARA ÇEKEBILECEKYENI BIR ZARARLIYAZILIMGELIŞTIRMEYIDENEYECEKLERITAHMIN EDILIYOR.IT IS ESTIMATEDTHAT HACKERS WILLTRY TO DEVELOPA NEW MALWAREWHICH WILL ALLOWDRAWING MONEYFROM ATMs.rectors and senior R&D personnel from theUSA and Asia, who make investments anddo business in the Asia-Pacific region.Are SMEs secure and protected?Most small-scale and minor enterprises believethat they are too small to be target forcyber attacks and they do not have the datathat cyber criminals would want. However,some cyber criminals may prefer these“weak targets” which are known to haveinsufficient IT security. When companiesstart to process credit card payments, storecustomer data or develop plans for newproducts, they instantly become a target forcyber attacks.What about the cyber threat in Turkey?According to our 2014 Global CorporateIT Security Risks research (a joint surveyconducted by Kaspersky Lab and B2BInternational), 94 percent of all companiesin the world and 97 percent of companies inTurkey faced information security threats(malware attacks, spam, phishing, networkattacks, ransomware attacks, etc.) withinthe last year. Economic damage of a cyberattack to large-scale enterprises is around16 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.combiliniyor. Çalışmalarını 2011 yılında geliştirmeyeve inşa etmeye başlayan Çöl Şahinleri,ana kampanyasını ve esas saldırı girişimini2013 yılında gerçekleştirdi. Öncelikli olarakodaklandıkları Orta Doğu ülkelerinin dışındaÇöl Şahinleri, farklı bölgelerde de saldırıgerçekleştiriyor. Global çapta 50’nin üzerindeülkede 3 binden fazla kurbana saldıraraktoplamda bir milyondan fazla dosya çaldılar.Saldırganlar, Windows PC’lere ve Androidtabanlı cihazlara saldırmak için kötü niyetliözel araçlardan yararlandı.<strong>Hazar</strong> Bölgesi veya ülkelerine yönelikbüyük bir saldırı yapıldı mı? Sizce potansiyelbir tehdit var mı?Her zaman potansiyel bir tehdit var. Çünküdoğrudan bir işletmeye veya onunla bağlantılıişletmelere (mal veya hizmet sağlayıcılara)saldırı düzenlenebilir ya da farklı kurumlarasaldırı düzenlenirken BT sistemi bundanetkilenebilir. Yükselen veya gelişmiş ekonomileresahip, küçük veya büyük ölçekli olmalarınabakılmaksızın pek çok şirket sibersaldırıya maruz kaldı. Ülkelere göre şimdiyedek tespit ettiğimiz saldırılarla ilgili bilgilereşu kaynaktan ulaşabilirsiniz:https://apt.securelist.comSIBER SAVAŞSADECE DEVLETLERIVE IŞLETMELERIDEĞIL, SOKAKTAKIVATANDAŞI DATEHDIT EDIYOR.CYBER WARSCONSTITUTE ATHREAT NOT ONLYFOR COUNTRIES ANDENTERPRISES BUTALSO CITIZENS.720 thousand dollar on average in the worldwhile this number is approximately 668thousand dollar in Turkey. Average financialloss of SMEs is 49 thousand dollar inthe world, and this number is 53 thousanddollar in Turkey.There are cyber wars between countriesin modern times. Can you give us informationabout such wars? How serioushave they got?Cyber wars constitute a threat not only forcountries and enterprises but also citizens.There are two key factors to survive in theera of cyber wars: international cooperationand advanced technologies. Contraryto conventional weapons, it is very easy toclone and reprogram the tools used in acyber war.This year, Kaspersky Lab’s Global Researchand Analysis Team has discovered DesertFalcons – a cyber espionage group targetingmultiple high profile organizations andindividuals from Middle East countries.Kaspersky Lab experts consider this actorto be the first known Arabic group of cybermercenaries to develop and run full-scalecyber-espionage operations. The campaignhas been active for at least two years. TheDesert Falcons started developing andbuilding their operation in 2011, with theirmain campaign and real infection beginningin 2013. Apart from the Middle East countriesfocused on as initial targets, the DesertFalcons are also hunting out of the territory.In total, they have been able to attack morethan 3,000 victims in 50+ countries globally,with over one million files stolen. The attackersutilize proprietary malicious toolsfor attacks on Windows PCs and Androidbaseddevices.Has a big attack been made to Caspianregion or countries, or do you thinkthere is a potential threat?There is always a potential threat, becausean attack can be made directly at an organizationor businesses connected with it(suppliers of goods or services), or it can getto the IT system accidentally while spreadingto different organizations. We have seena lot of countries being victims of cyberattacks, small or big ones, with emergingor developed economies. You can checkspecific countries at our resource that hasdescription of the targeted attacks we havediscovered:https://apt.securelist.comHAZAR WORLD17
GÖRÜŞ / OPINIONYUNANİSTAN / GREECEYUNANİSTAN, EURO BÖLGESİ’NİNKADERİNİ NASIL ETKİLEYECEK?II. Dünya Savaşı’ndan bu yana derin ekonomik krizle karşı karşıya kalanve bir türlü düzlüğe çıkamayan Yunanistan, AB ile müzakerelerde uzlaşıyavaramadığı gibi, acil bir çözüm bulunamaması halinde iflasın eşiğine gelmişdurumda. Mevcut durum böyleyken bir sonraki adımda neler olacak?HOW WILL GREECE AFFECTTHE FATE OF EUROZONE?Facing a profound financial crisis since the <strong>World</strong> War II andunable to reach stability, Greece has not managed to come toan understanding with the EU during the negotiations and thecountry is at the risk of bankruptcy unless an immediate solutionis found. What will happen next under such circumstances?PROF. DR. MESUT HAKKI CAŞINHASEN DIŞ POLITIKA VE GÜVENLIKARAŞTIRMALARI MERKEZI UZMANISENIOR FELLOW, HASEN CENTER ONFOREIGN POLICY AND SECURITY18 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comAtina’nın Euro Bölgesi’ne 1990’lardakabulü, AB’nin mali ve para politikalarıkriterlerine uyumundakısmi disiplin sağlamakla kalmayıp,AB’nin bölgesel politikaları çerçevesindeyardım fonlarından istifade etme avantajınıgündeme getirdi. Ancak bu iyimser tablo,%4 oranındaki büyüme hızı ile 2008 küreselekonomik krizi nedeniyle sekteye uğradı.Yunanistan’da 2009 Kasım ayında giderekartan borç yüküne paralel olarak kamuharcamaları da artarken, vergi gelirlerinindüşük düzeyde kalması neticesinde, bütçeaçığı 32,4 milyar Euro seviyelerine sıçradı.Krizin Euro Bölgesi’ne etkisinin azaltılmasımaksadı ile Avrupa Birliği-Avrupa MerkezBankası ve IMF’den oluşan “Troyka”yapılanması, Yunanistan ile ilgili bir kurtarmapaketi hazırlayarak 2010 tarihinde110 milyar Euro hacminde mali kurtarmapaketi için düğmeye bastı. Sonuçta Atina,moratoryum ilan etmekten kurtuldu.Buna rağmen, Yunanistan hükümetleribütçe açığına neden olan kamu gelirleri ileharcamalar arasındaki rasyonel dengeyikuramadı. Yunanistan’da yüksek enflasyonve düşük büyüme sarmalı 1980’lerdebaşladı ve 1990’lı yıllara gelindiğinde %20oranına yükseldi. 2000’lerin başında iseYunanistan’da üretim ciddi oranda azaldıve bugünkü krize yol açan temel unsurlardanolan kamu sektöründeki verimsizlikön plana çıktı. Yunanistan GSYH’sinin%80’ini hizmet sektörü, %16’sını sanayisektörü, %4’ünü tarım sektörü oluşturuyor.Turizm sektörü ise GSYH’sinin%18’ine tekabül ediyor ve istihdamın yaklaşık%25’i bu sektörde. Kamu sektöründeistihdam edilen kişi sayısının Avrupaverimlilik standartlarının çok üstündeolması, partiler ve medyanın çıkar ilişkisiile derinleşti. Öte yandan devletinhantal yapısı, grevler ve aşırı istihdam,ülkedeki yolsuzluk sorununu arttırıyor.Yunanistan, 2014 Yolsuzluk AlgısıEndeksi’nde Romanya ve İtalya’dan sonrakien kötü AB ülkesi konumunda. Ülke,<strong>2015</strong> Ekonomik Özgürlük Endeksi’ndeise 130’uncu sırada yer alıyor. Kayıt dışıekonomi OECD ortalamasının tam ikikatı. Ülkede kayıt dışı ekonomi GSYH’nin%22,4’ünü teşkil ediyor. Yunanistan’dakriz sonucu kapanan işyerleri sebebiylesayıları hızla azalmasına rağmen KOBİ’lerkayıt dışılığın en önemli nedeni: ÇünküKOBİ’ler nakit alım–satım yapmayı tercihediyor ve bu da kayıt dışına çıkmayı kolaylaştırıyor.Ayrıca Yunanistan’ın ihracatÜRETIMIN CIDDIORANDA AZALDIĞIYUNANISTAN’DAKRIZE YOL AÇANTEMELUNSURLARDAN BIRIKAMUSEKTÖRÜNDEKIVERIMSIZLIK.IN GREECE WHEREPRODUCTION HASSUBSTANTIALLYDIMINISHED, ONE OFTHE FACTORS THATHAVE LED TO THECRISIS ISINEFFICIENCY IN THEPUBLIC SECTOR.Accession of the Athens to theEurozone in the 1990s helpedGreece comply with the fiscal andmonetary criteria of the EU andbenefit from the funds within the scopeof the EU’s regional policies. However,this positive outlook was underminedby the 2008 global economic crisis withthe growth rate of 4%. In addition to themounting debt of Greece in November2009, the government spending increasedsimultaneously. As a result of insufficienttax revenues, the budget deficit reached32.4 billion Euros.In an effort to minimize the impacts of thecrisis on the Eurozone, “Troika” consistingof the European Union, EuropeanCentral Bank and IMF prepared andlaunched a new austerity package of 110billion Euros in 2010. In this way, Athensmanaged to avoid declaring a moratorium.Nevertheless, Greek governments failedto maintain balance between governmentrevenues and government spending, whichwas the main reason for the budget deficit.The trap of high inflation and low growthemerged in the 1980s and the inflation ratereached 20% in the 1990s. In the beginningof the 2000s, production in Greece substantiallydiminished and inefficiency ofthe public sector, one of the factors that ledto the crisis, became more evident. Servicesector accounts for 80% of Greece’s GDP,which is followed by industrial sector (16%)and agricultural sector (4%). Tourism sector,on the other hand, accounts for 18% ofthe GDP and 25% of the workforce is employedin the tourism sector. The numberof employees in the public sector has beenwell above the efficiency standards establishedby the EU. This problem has beenexacerbated by the self-interests of themedia and political parties. On the otherhand, cumbersome structure of the government,as well as strikes and overemploymentissues has deepened the corruptionproblem in the country. According to the2014 Corruption Perceptions Index, Greeceis the most problematic EU country afterRomania and Italy. Greece ranks 130 in the<strong>2015</strong> Index of Economic Freedom. Its informaleconomy is twice the average of OECD.Informal economy in Greece accounts for22.4% of its GDP. Although their numberhas been rapidly decreasing following thecrisis, SMEs are among the most importantcauses of the informal economy. For theyprefer cash trading, which paves the wayHAZAR WORLD19
YUNANİSTAN / GREECEkapasitesi de oldukça düşük. Yeterli düzeydesanayisi olmadığı için ithal girdi veara malı kapasitesi de düşük. Dışa açıklıkoranı, AB ortalamasının altında kalıyor.Yunanistan’da borç oranı ise %177. Bu oranıdüşürmek için kreditörler baskı yapmayadevam ediyor. Yunanistan Maliye BakanıYanis Varoufakis ise Atina’dan alacaklıkurumların ülkesine ‘terör’ uyguladığınıileri sürerek, “Bizi bankaları kapatmayaneden zorladılar? İnsanların içine korkudüşürmek için. Korku yaymaya terörizmdenir” açıklamasında bulundu.Krizden çıkış için hazırlanan ekonomikprogramda güven ve mali istikrarın teminatıolarak kalkınma için gereklilik arzeden yapısal mali güvencelerin sağlanamamasıneticesinde ekonomiyi yeni vesürdürülebilir bir büyüme trendine doğruyönlendirmekte başarısız olunması, treninraydan çıkmasına yol açtı. Yunanistan’dakamu çalışanlarının maaşlarının ikikatına çıkarılması, vergi kaçakçılığınınulaştığı boyutun gelir vergisinde yarattığıboşluk, yaşanan küresel ekonomik krizeYunanistan’ın hazırlıksız yakalanmasıve bütçe açığı rakamlarının AB standartlarınındört katı düzeyinde olmasımasaya problem olarak geldi. Ancak,Yunanistan’ın kamu harcamaları içindeen yüksek kalemi savunma harcamaları.Yeni kurulan Syriza hükümetinin ise 20Şubat <strong>2015</strong>’te Eurogroup’la borç krizinigörüşmek için Brüksel’de başlattığı olağanüstütoplantılar, 23 Mart <strong>2015</strong>’te AleksisÇipras’ın mali yardım alma konusundaAlmanya Şansölyesi Angela Merkel ilegörüşmesinde tıkanıklıkla neticelendi.Çipras, alternatif olarak Atina rotasınıMoskova’ya yönlendirerek, 8 Nisan <strong>2015</strong>’teRusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ilegörüşmelerde bulundu. Yunanistan ayrıca,Nazi Almanyası’nın II. Dünya Savaşı’ndaDEVLETIN HANTALYAPISI, GREVLER VEAŞIRI ISTIHDAM,YUNANISTAN’DAKIYOLSUZLUKSORUNUNUDERINLEŞTIRIYOR.CUMBERSOMESTRUCTURE OF THEGOVERNMENT,STRIKES ANDOVEREMPLOYMENTHAVE DEEPENED THECORRUPTIONPROBLEM INGREECE.for informality. Moreover, the export capacityof Greece is quite low. Since it hasnot reached the desired level of industrialization,its capacity for imported inputand intermediate goods is also limited.Openness ratio of Greece remains belowthe average of the EU. Debt ratio in Greeceis 177%. Creditors are exerting pressure toreduce this rate. Accusing the country’screditors of terrorism, Greek Ministry ofFinance Yanis Varoufakis said, “Why didthey force us to shut down the banks? Toinstil fear in people. And spreading fear iscalled terrorism.”In the economic programme preparedfor recovery, Greece has failed to providefinancial safeguards, which are the integralparts of development in terms ofsafety and financial stability. Its inabilityto direct the economy towards a newand sustainable growth trend has beenthe final straw. Doubling the salaries ofcivil servants in Greece, the gap createdby the tax evasion in the tax revenues,unpreparedness of Greece for the globaleconomic crisis and the deficits figureswell above the average of the EU standardshave posed formidable problems.20 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comülkesinin işgalinde verilen zararlarınkarşılığında Almanya’ya 279 milyar Eurosavaş tazminatı davası açılması için çalışmalarbaşlattı.KRIZIN AŞILMASINDA REFERANDUMSONRASI OLUŞAN PROJEKSIYONLARMevcut veriler dikkate alındığında,Atina’nın toplam kamu borcu 350 milyarEuro civarında. En son ve yeni kabul edilen130 milyar Euro’luk ikinci kurtarmapaketi ve diğer önlemlerin başarılı olmasıhalinde, 2020’lerde bu oranın %120’yeçekilebileceği varsayılıyor. Öte yandanYunanistan IMF’ye olan 1,5 milyar Euroborcunu ödeyemedi. Halkın dörtte birininişsiz olduğu Yunanistan’da ekonomi, bankalarınbir hafta kapalı kalması ve bankamüşterilerinin sadece 60 Euro çekebilmeleriyleçok daha kötü duruma geldi. Paris’teFransa Cumhurbaşkanı François Hollandeile görüşen Almanya Şansölyesi Merkel,Yunanistan’a verilecek yeni bir yardım paketiiçin aranan koşulların yerine getirilmediğinisöyledi. Merkel, Avrupa para birimiEuro’da kalmak ve Yunan ekonomisinirahatlatacak bir anlaşmaya varmak için yükümlülüğünYunan liderlerde olduğununaltını çizdi. Avrupa Komisyonu BaşkanıJean Claude Juncker, Yunanistan’ın EuroBölgesi’nden çekilmesine karşı olduğunu,ancak Yunanistan’ın talepleri karşılamamasıdurumunda Euro Bölgesi’nden çekilebileceğini,bu konuda AB’nin hazır olduğunu veinsani yardım planı hazırladığını açıkladı.Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın,Almanya Şansölyesi Merkel ve RusyaDevlet Başkanı Putin ile yaptığı telefongörüşmeleri sonrasında Putin, Yunanistan’ayardım sözü verdi.YUNANISTAN,ALMANYA’YA 279MILYAR EURO SAVAŞTAZMINATI DAVASIAÇILMASI IÇINÇALIŞMA BAŞLATTI.GREECE HAS TAKENA STEP TO FILE ANACTION FORDAMAGES WORTH279 BILLION EUROSAGAINST GERMANY.Yet, defence expenditures still constitutethe highest share in the Greece’s publicspending. Extraordinary meetings withthe Eurogroup launched by the newly establishedSyriza government in Brusselson February 20, <strong>2015</strong> in order to discussthe debt crises came to a dead end duringthe meeting with Tsipras and GermanChancellor Merkel on March 23, <strong>2015</strong>regarding financial assistance. Changinghis route to Moscow, Tsipras held officialtalks with Russian President Putin onApril 8, <strong>2015</strong>. Moreover, Greece has takena step to file an action for the damagesworth 279 billion Euros caused by NaziGermany during its invasion of Greece inthe Second <strong>World</strong> War.PROJECTIONS AFTER THE REFERENDUMIN OVERCOMING THE CRISISAccording to the current data, the totalpublic debt of Greece is around 350billion Euros. If the recent and newestsecond bailout package of 130 billionEuros and other austerity measuresachieve the desired goals, it is estimatedthat the rate may drop down to 120% by2020. Meanwhile, Greece has been unableto repay its 1.5 billion Euros debt tothe IMF. The economy of Greece wherequarter of the citizens is unemployed hasdeteriorated as the banks were closed fora whole week and bank customers couldonly withdraw 60 Euros. Meeting withFrench President François Hollande inParis, German Chancellor Merkel statedthat the requirements for the new bailoutpackage were not fulfilled. Merkel furtheremphasized that the responsibilitieslay with the Greek authorities if theywish to continue to use the Europeancurrency and reach an agreement thatwill relieve the Greek economy. Presidentof the European Commission Jean ClaudeJuncker pointed out that he is against thewithdrawal of Greece from the Eurozone,but if it fails to meet the demands, it maywithdraw from the Eurozone, the EU isprepared for such a case and it is developinga humanitarian aid plan. GreekPresident Alexis Tsipras has made phonecalls with German Chancellor Merkeland Russian President Putin. Putin haspledged to help Greece.EU’S DAMAGED REPUTATIONGoing through a very critical phase,Greece is thought to be at risk of facingHAZAR WORLD21
YUNANİSTAN / GREECEAB PRESTIJ KAYBETTIÇok kritik bir dönemden geçen Yunanistan’ayardım paketi verilmediği takdirde ülkeninnakit krizi ve Euro para biriminden çıkmatehlikesiyle karşı karşıya olduğu düşünülüyor.Yunanistan’da ortaya çıkan ekonomikkrizin AB ülkelerine yayılarak negatif etkiyaratma riski var. Tek başına Atina’nın kaostankurtarılması seçeneği, Baltık ve DoğuAvrupa ülkelerinin desteklenmesi, İspanyave Portekiz’in krize girmesinin engellenmesiiçin üretilecek mali politikaların, Euro’nunDolar karşısındaki değerini etkileyeceği kesin.Almanya ve Euro Bölgesi’nin geri kalanı,zorlu geçen müzakerelerin ardından referandumsonrasında Yunanistan’da meydanagelebilecek politik çalkantının yükselmesinibekleyerek hazırlıklarını sürdürüyor. Yunanreferandumunun AB açısından da tarihi birsınav olduğu söylenebilir. Taraflar arasındabir anlaşma sağlanamazsa, Yunanistan 19ülkenin kullandığı Euro para biriminden çıkanilk ülke olabilir. Diplomaside her zamanmucizelerin olabileceği düşünüldüğünde,ABD ve Rusya faktörleri, Atina’nın rotasındakison ayarlar ile farklı çözümler sunacaksürpriz gelişmeler getirebilir.Son söz olarak; Yunanistan krizi, AB’ninprestij kaybına neden oldu. Krizin, potansiyelsonuçları itibarıyla ekonomik vesiyasal olarak AB içinde yeni depremlereyol açabileceği görülüyor. Bu nedenle, ABiçindeki özellikle zayıf ekonomilere sahipülkelerde orta ve uzun vadeli etkilerin süreceğişimdiden belirtilerek, “Berlin-Paris-Londra” üçgeninde acil önlemler içerenreformlar üretilmesinin vazgeçilmez olduğudüşünülüyor.YUNANREFERANDUMU, ABAÇISINDAN TARIHIBIR SINAV OLDU.THE REFERENDUM INGREECE HAS BEEN AHISTORICAL TESTFOR THE EU.cash crisis and getting banished fromthe Eurozone unless it receives a bailoutpackage. The economic crisis originatingin Greece may have a negative impactspreading all across the EU memberstates. Rescuing Greece from this chaoticsituation, supporting Baltic and EasternEuropean countries and developingfiscal policies to prevent Spain andPortugal from being drifted towards crisiswill definitely affect the value of Euroagainst Dollar. Germany and the rest ofthe Eurozone continue to make preparationsfor a potential spread of the politicalturmoil that may occur subsequentto the referendum after tough negotiations.We may say that the referendumin Greece will be a historical test for theEU. Unless the parties fail to reach anagreement, Greece may be the first countryto withdraw from the Eurozone consistingof 19 countries. Considering thatmiracles happen in diplomacy all thetime, the USA and Russia may offer unexpecteddevelopments that will providevarious solutions after Greece makesslight modifications to its route.To sum up, the Greek crisis has damagedthe reputation of the EU. It isforeseen that the crisis may lead to newfinancial and political turmoil acrossthe EU given its potential consequences.Medium and long-term impacts of thecrisis will persist in the weaker economiesof the EU and thus it is believedthat reforms to be made by the “Berlin-Paris-London” triangle including emergencymeasures are crucial.22 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
KAPAK / COVERHAZAR ÜLKELERİNDE PETROL DIŞI SANAYİ / NON-OIL INDUSTRIES IN CASPIAN COUNTRIESSÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜMENİN ANAHTARI:PETROL DIŞI SEKTÖRLERİN GELİŞTİRİLMESİPetrol ve 2000’li yıllar… Petrol üreten ülkeler için 2000’li yıllar demekzenginlik demek. Petrol fiyatlarının hızla arttığı bu yıllarda <strong>Hazar</strong> Havzasıülkeleri petrol ihracatından elde ettikleri geliri artırarak hızlı bir ekonomikgelişme gösterdi. Ancak son dönemde petrol fiyatlarındaki ciddi düşüş isepetrole dayalı bir ekonomiden ziyade petrol gelirlerinin sanayiye dönüştüğübir ekonomiye ihtiyaç duyulduğunu ortaya koydu. Peki, petrole dayalıekonomilerini büyüten <strong>Hazar</strong> Bölgesi için sırada ne var?KEY TO SUSTAINABLE GROWTH:DEVELOPMENT OF NON-OIL SECTORSOil and the 2000s… 2000s mean prosperity forthe oil producing countries. Over these last coupleof years when oil prices have been escalating,countries in the Caspian Basin have shown a rapideconomic growth increasing their income from oilexports. However, the recent dramatic downturn inthe oil prices has revealed that there is a need foran economy in which oil revenues are turned intoan industry, instead of an oil-based economy. Whatdoes lie ahead for the Caspian Region countriesnurturing their oil-based economies?PROF. DR. MÜBARİZ HASANOVHASEN ENERJİ VE EKONOMİARAŞTIRMALARI MERKEZİ UZMANISENIOR FELLOW, HASEN CENTER ONENERGY AND ECONOMY24 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com<strong>Hazar</strong> ülkeleri, zengin petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip. Azerbaycan,İran, Kazakistan, Özbekistan, Rusyave Türkmenistan’ın dâhil olduğugeniş <strong>Hazar</strong> Havzası, dünyadaki kanıtlanmışpetrol rezervlerinin yaklaşık %18’ine, doğalgazın ise %47’sine sahip. 1 Petrol fiyatlarının2000’li yıllarda hızla artması ile birlikte tümpetrol zengini ülkelerde olduğu gibi <strong>Hazar</strong>Havzası ülkelerinde de petrol ihracatındanelde edilen gelir arttı; bu da söz konusu ülkelerinhızlı bir ekonomik gelişme sürecinegirmesini sağladı. Ancak, petrol fiyatları2008 yılı Temmuz ayında 143,95 dolar iletarihsel zirvesine çıktıktan sonra küreselfinansal krizin etkisiyle aynı yılın sonunda34,16 dolara kadar geriledi. Petrol fiyatlarındakidüşüş, başlıca ihraç ürünleri hidrokarbonve türevleri olan ülkelerin ekonomilerinide ciddi oranda etkiledi. 2009 yılında Rusyaekonomisi reel olarak %7,8 oranında küçülürken,Kazakistan %1,2; Türkmenistan %6,1;Özbekistan %8,1; Azerbaycan ise %9,3 oranındabüyüme gösterdi. 2 Kazakistan ulusalpara birimi %22,6; Rus para birimi ise %27,7oranında değer kaybetti. Petrol fiyatlarının2009 yılından itibaren yeniden yükselmeyebaşlaması sonucunda bu ülkelerin ekonomiside kısa sürede toparlandı.ZENGIN HIDROKARBON YATAKLARININGELIŞTIRILMESI DOĞAL SINIRINAULAŞINCA NE OLACAK?Petrol fiyatlarının tekrar yükselmeyebaşlamasına karşın, başlıca sanayi ve ihraçürünü petrol ve doğal gaz olan <strong>Hazar</strong>Havzası ülkeleri, petrol fiyatlarının tekraryükselmeye başladığı 2010 sonrasında bile2000’li yıllardaki büyüme rakamlarını birdaha yakalayamadı. 2014 yılının Haziranayından itibaren uluslararası petrol fiyatlarındatekrar bir düşüş yaşandı. Brent petrolfiyatı, Haziran ayındaki ortalama 112 dolarlıkdüzeyinden <strong>2015</strong> yılı Ocak ayında 45,13dolara kadar düştü. Ana sanayi ve ihraçürünlerinin fiyatındaki bu düşüşün <strong>Hazar</strong>Havzası ülkelerinin ekonomik büyüme performansınıolumsuz etkilemesi kaçınılmazgörünüyor. Zira IMF’nin tahminlerine göre,Rusya ekonomisin <strong>2015</strong> yılında %3,8 oranındaküçülmesi, Azerbaycan ve Kazakistan’ınise, sırasıyla %0,6 ve %2 oranında büyümesiCaspian countries own ample oil andnatural gas reserves. The broaderCaspian Region, hosting Azerbaijan,Iran, Kazakhstan, Uzbekistan, Russiaand Turkmenistan, has 18% of the provenoil reserves and 47% of the proven naturalgas reserves in the world. 1 Along with therapid increase in oil prices during the 2000s,the income obtained from oil exports bythe Caspian Region countries elevated asin all oil-rich countries, which in turn ledthese countries to enter into the process ofrapid economic growth. Yet, after oil pricesreached an all-time peak at 143.95 USD inJuly 2008, they dropped down to 34.16 USDdue to the global financial crisis at the endof the same year. Decline in oil prices tookquite a toll on economies where main exportproducts were composed of hydrocarbonsand its variations. While the Russianeconomy shrunk by 7.8%, the economiesof Kazakhstan, Turkmenistan, Uzbekistanand Azerbaijan grew by 1.2%, 6.1%, 8.1%and 9.3% respectively. 2 The national currencyof Kazakhstan depreciated by 22.6%and Russian national currency depreciatedby 27.7%. When oil prices started to rise in2009, economies of these countries recoveredin a short period of time.WHAT WILL HAPPEN WHEN THEDEVELOPMENT OF RICH HYDROCARBONDEPOSITS REACHES ITS NATURALBOUNDARIES?Despite the augmentation in oil pricesin 2010, the Caspian Region countries,where main industrial and exportproducts were oil and natural gas,failed to reach the growth figures ofthe 2000s. International oil pricesdecreased once again in June 2014.While Brent oil was 112 USD in June,it decreased to 45.13 USD in January<strong>2015</strong>. It seems inevitable that the economicgrowth of Caspian countrieswill be negatively affected by thedwindling prices of key industrialand export products. According to theIMF’s estimations, it is expected thatthe Russian economy will shrink by3.8% and the economies of Azerbaijanand Kazakhstan will grow by 0.6%1 British Petroleum, <strong>2015</strong>. Statistical Review of <strong>World</strong>Energy. http://www.bp.com/statisticalreview2 IMF, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> Economic Outlook. http://www.imf.org ve Dünya Bankası, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> DevelopmentIndicators. http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators1 British Petroleum, <strong>2015</strong>. Statistical Review of <strong>World</strong>Energy. http://www.bp.com/statisticalreview2 IMF, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> Economic Outlook. http://www.imf.org ve Dünya Bankası, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> DevelopmentIndicators. http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicatorsHAZAR WORLD25
HAZAR ÜLKELERİNDE PETROL DIŞI SANAYİ / NON-OIL INDUSTRIES IN CASPIAN COUNTRIESbekleniyor. 3 Türkmenistan ve Özbekistan’ındoğal gaz yataklarının geliştirilmesi ve yüksekkamu yatırımları ile daha iyi bir büyümeperformansı göstereceği öngörülüyor.Ayrıca Türkmenistan ve Özbekistan’ın <strong>2015</strong>yılında, sırası ile %9 ve %6,2 oranında büyüyeceğitahmin ediliyor. Ancak, zengin hidrokarbonyataklarının geliştirilmesi doğalsınırına ulaşınca bu ülkelerin de büyümeoranlarının düşmesi bekleniyor.EKONOMIK GELIŞMENIN ANAHTARIDOĞAL GAZ VE PETROL OLDUSovyetler Birliği’nin dağılmasından sonrabirlik üyesi ülkelerle olan ekonomik bağlarınkopması, diğer üye ülkelerde olduğu gibi<strong>Hazar</strong> Bölgesi ülkelerinde de ekonomilerinciddi oranda gerilemesine yol açtı. SovyetlerBirliği’nden miras kalan teknolojinin sonderece geri kalmış olması ve diğer birlikülkelerine kıyasla <strong>Hazar</strong> Bölgesi ülkelerindesanayinin yeterince gelişmemiş olması,ekonomik çöküşün bu bölgede daha şiddetlihissedilmesine yol açtı. Ayrıca, bu ülkeler,dünyanın geri kalanı ile yeterli ekonomikişbirliğine sahip değildi. Dolayısıyla, ekonomikresesyondan kurtulmanın tek mantıklıve uygulanabilir yolu, zengin hidrokarbonyataklarının geliştirilmesine ağırlık verilmesiolarak görülmekteydi. <strong>Hazar</strong> Havzasıülkeleri, sahip oldukları zengin petrol vedoğal gaz kaynaklarını, ekonomik gelişmelerininanahtarı olarak görüyordu. Bu kaynaklarınişlenmesinden elde edilecek gelir,sanayinin diğer alanlarının geliştirilmesindekullanılacak ve böylece bu ülkeler refahakavuşacaktı.Önceliğin hidrokarbon kaynaklarınaverilmiş olması, <strong>Hazar</strong> Havzası ülkelerindepetrol ve doğal gaz üretiminin veihracatının hızla büyümesine ve bu ülkeekonomilerinin hidrokarbonlara bağımlıhale gelmesine neden oldu. Son yıllardabaşta hizmetler, inşaat ve mali aracılıksektörlerinin gelişmesiyle birlikte,petrol sanayinin ülke ekonomilerindekigöreli payları da düştü. Ancak, petroldışı ekonominin ülke ekonomilerindekigöreli payının artmasına rağmen, petrolve doğal gaz, <strong>Hazar</strong> Havzası ülkelerininihracatında ve bütçe gelirlerindeçok önemli bir yer tutuyor. Yapılan birhesaplamaya göre, son yıllarda <strong>Hazar</strong>Havzası ülkelerinde petrol ve doğalgazın ihracattaki payı %72-96, bütçegelirlerindeki payı ise %27-50 oranında0102<strong>2015</strong>’TEAZERBAYCAN’IN%0,6 ORANINDABÜYÜMESIBEKLENIYOR.AZERBAIJAN’SECONOMY ISEXPECTED TO GROWBY 0.6% IN <strong>2015</strong>.and 2% respectively. 3 It is anticipated thatTurkmenistan and Uzbekistan will developtheir natural gas reserves and show bettergrowth performance with higher publicinvestments. Furthermore, it is predictedthat the economies of Turkmenistan andUzbekistan will grow by 9% and 6.2% respectively.However, it is foreseen that the growthrates of these countries will also shrink whenthe development of ample hydrocarbon depositsreaches its natural boundaries.KEY TO THE ECONOMIC DEVELOPMENT:NATURAL GAS AND OILWhen the economic ties between memberstates ruptured following the dissolution of3 IMF (<strong>2015</strong>). 3 IMF (<strong>2015</strong>).26 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com03değişiyor. 4 Hidrokarbon kaynaklarınınbütçe ve ihracatta önemli bir yer edinmesi,bu ülke ekonomilerini petrol fiyatlarınaaşırı duyarlı hale getiriyor. Özetle, <strong>Hazar</strong>Havzası ülkelerinde ekonomik büyümenin<strong>2015</strong> yılında önceki yıllara kıyasla ciddioranda düşmesi bekleniyor.PETROL TAMAM… HAZAR BÖLGESI IÇINSIRADA NE VAR?<strong>Hazar</strong> Havzası ülkelerinin, petrol üretimineve uluslararası petrol fiyatlarına olan01-03Bakü’den gecemanzaraları.Night views of Baku.the Soviet Union, the economies of theCaspian Region countries deteriorated asin other member states. Outdated technologyinherited by the Soviet Union andunderdeveloped industries of the CaspianRegion countries caused further aggravatedthe economic crisis. Additionally,these countries lacked economic cooperationwith the rest of the world. Thus,developing rich hydrocarbon deposits wasconsidered the only logical and practicableway out of economic recession. TheCaspian Basin countries regarded theirample oil and natural gas resources as thekey to economic development. The incomeobtained from the processing of theseresources would be used to improve otherindustrial areas and thus these countrieswould reach prosperity.Prioritizing the hydrocarbon deposits ledto a rapid growth in the production andexport of oil and natural gas in the CaspianBasin countries and caused them to bedependent on hydrocarbon resources. Asa result of the improvement in the service,construction and financial intermediationsectors in recent years, the relative shareof the oil industry has shrunk in thesecountries. Nonetheless, despite the hike inthe share of non-oil industries across theCaspian Region, oil and natural gas havestill an important place in the export andbudget revenues. According to a calculation,the share of oil and natural gas in exportacross the Caspian Region fluctuatesbetween 72% and 96% and their share inthe budget revenues vary between 27% and50%. 4 The fact that hydrocarbon resourceshave assumed an important place in thebudget and export makes these countriesextremely vulnerable to oil prices. In sum,the economic growth of the Caspian Basincountries is expected to decrease significantlyin <strong>2015</strong> compared to previous years.OIL’S DONE… WHAT IS NEXT FOR THECASPIAN REGION?In order for the Caspian Basin countriesto avoid dependency on oil productionand international oil prices, they shouldundoubtedly improve their non-oil industries.Upsurge in the demand for real4 Baydildanova, Ş. S ve Kulkaeva, A. M. (<strong>2015</strong>)“Nekotorie aspekti fiskalnoy politiki neftedobivayushikhstran: upravlenie nefyanimi dokhodami i neftyanoydeficit byudzheta”. Ekonomicheskoe ObozrenieNacionalnogo Banka Respubliki Kazakhstan. No. 1,<strong>2015</strong>, s. 3-134 Baydildanova, Ş. S ve Kulkaeva, A. M. (<strong>2015</strong>)“Nekotorie aspekti fiskalnoy politiki neftedobivayushikhstran: upravlenie nefyanimi dokhodami i neftyanoydeficit byudzheta”. Ekonomicheskoe ObozrenieNacionalnogo Banka Respubliki Kazakhstan. No. 1,<strong>2015</strong>, s. 3-13HAZAR WORLD27
HAZAR ÜLKELERİNDE PETROL DIŞI SANAYİ / NON-OIL INDUSTRIES IN CASPIAN COUNTRIESbağımlılıktan kurtulması için hiç kuşkusuz,petrol dışı ekonominin geliştirilmesigerekiyor. Artan petrol gelirleri ile birliktegayrimenkul ve hizmet sektörüne olan talebinhızla artması bu sektörlerin de hızlagelişmesine neden oldu, bu da petrol dışıekonominin toplam ekonomideki payınınartmasına yol açtı. Ancak, ülke ekonomilerininpetrole olan bağımlılıktan kurtulmasıiçin petrol dışı ekonomiden daha çokpetrol dışı sanayinin ve tarım sektörününgelişmesi gerekiyor. Sahip oldukları doğalkaynaklar ve jeopolitik konumları dikkatealındığı zaman, <strong>Hazar</strong> Havzası ülkelerininözellikle petrokimya ve kimya ürünleri,gıda, hayvancılık, tarım ve tekstil sanayigibi geleneksel alanlarda göreli üstünlüğesahip oldukları görülüyor. Ayrıca, uluslararasıtaşımacılık sektörünün de ciddibüyüme potansiyeli bulunuyor.<strong>Hazar</strong> Havzası ülkeleri, zengin hidrokarbonkaynaklarına sahip oldukları içinpetrol ve doğal gazı ana girdi olarak kullananve aynı zamanda enerji yoğun üretimyapısına sahip olan rafineri, petrokimyave kimya sanayinin gelişmesi için eşsizfırsatlar sunuyor. Hammaddeye yakınlıkve ucuz enerji temin edilebilmesi, petroledayalı sanayi dallarının bu bölgede hızlagelişebilmesine olanak sağlıyor. ZiraAzerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistangibi bölge ülkelerinin petrole dayalı sanayiyigeliştirmek için ciddi planları olduğubiliniyor.Sovyetler Birliği döneminde <strong>Hazar</strong> Bölgesiülkeleri, daha çok tarım ülkeleri olarakgörülüyordu. Kazakistan hububat,Özbekistan ve Türkmenistan pamuküretim merkezi olarak kabul ediliyordu.Azerbaycan ise meyve-sebze ile birlikteönemli oranda pamuk üretiyordu.Dolayısıyla, bu ülkelerde geleneksel tarım,hayvancılık, gıda ve tarım sanayisiningelişmesi için büyük potansiyel bulunuyor.04HAMMADDEYEYAKINLIK VE UCUZENERJI TEMINEDILEBILMESI,PETROLE DAYALISANAYI DALLARININHIZLA GELIŞMESINEOLANAK SAĞLIYOR.PROXIMITY TO RAWMATERIALS ANDCHEAP PROVISION OFENERGY ALLOW OIL-BASED INDUSTRIESTO DEVELOP RAPIDLY.BÜYÜK PAZARLARA YAKINLIK HAZARÜLKELERININ EN BÜYÜK AVANTAJI<strong>Hazar</strong> Havzası ülkelerinin açık denizleredoğrudan erişiminin olmaması, bu ülkeleriçin bir engel olarak görülüyor. Ancakbu aynı zamanda önemli fırsatlar da sunuyor.Özellikle Rusya, Çin, Hindistan,Pakistan ve Türkiye gibi büyük pazarlaraolan yakınlık, <strong>Hazar</strong> ülkelerinde petroldışı sanayi ve tarımın gelişmesi içineşsiz olanaklar sağlıyor. Bu ülkelerdeüretilecek ürünler, son dönemlerde hızlabüyüyen bu pazarlara kolaylıkla ulaştırıestateand service sectors, along withthe increased oil revenues, has led thesesectors to develop rapidly. That, in turn,has caused non-oil sectors to increasetheir share in the entire economy. Yet, ifthe countries wish to get rid of their dependencyon oil, non-oil industries andagriculture sector must be developed.Considering their natural resources andgeopolitical position, it can be seen thatthe Caspian Basin countries have relativesuperiority in traditional areas such aspetrochemistry and chemistry, food, livestock,agriculture and textile. Moreover,international transportation sector hasan untapped growth potential.Since the Caspian Basin countries arerich in hydrocarbon deposits, it offersunique opportunities for the developmentof refinery, petrochemical andchemical industries which uses oil andnatural gas as the main inputs and hasenergy-intensive production structure.Proximity to raw materials andcheap provision of energy allow oilbasedindustries to develop rapidly inthis region. It is known that countriessuch as Azerbaijan, Turkmenistan andKazakhstan have far-reaching plans toimprove oil-based industries.In the Soviet Union period, the Caspian28 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com05labiliyor. En önemlisi de <strong>Hazar</strong> Havzası;Avrupa ile Çin, Hindistan ve diğer UzakDoğu ülkeleri arasında doğal bir köprügörevi görüyor. Tarihi İpek Yolu’nunyeniden canlandırılması, Doğu-Batı (Çin-Avrupa) ve Güney-Kuzey (İran-Pakistan-Hindistan-Rusya-Avrupa) eksenlerindeticaretin bu bölge üzerinden yapılmasınısağlayabilir. 5 Bu da elbette söz konusuülkelerin gelişmesine önemli katkılarsağlayacaktır.Ancak, <strong>Hazar</strong> Havzası ülkelerinin petroldışı sanayi ve tarım sektörünün geliştirilerekülke ekonomilerinin petroleolan bağımlılıklarını kırabilmeleri içinreformlar yapması ve petrol dışı sanayiyidesteklemesi gerekiyor. Başta Azerbaycanve Kazakistan olmak üzere bölge ülkelerison zamanlarda iş hayatı ile ilgili ciddireformlar gerçekleştirdi. 6 Ancak, petroldışı sanayi alanlarına doğrudan yabancısermaye yatırımlarını da çekebilecekreformların hızlandırılması gerekiyor.Büyük ölçekli sanayi yatırımlarının ülkeyeçekilmesi için yatırımcılara ciddiHAZAR HAVZASIAVRUPA ILE ÇIN,HINDISTAN VE DIĞERUZAK DOĞU ÜLKELERIARASINDA DOĞALBIR KÖPRÜ GÖREVIGÖRÜYOR.THE CASPIAN BASINIS A NATURALBRIDGE BETWEENEUROPE AND CHINA,INDIA AND OTHERFAR EASTCOUNTRIES.Region countries were mainly regarded asagrarian countries. While Kazakhstan wasconsidered to be the hub of grain production,Uzbekistan and Turkmenistan were seenas the center of cotton production. In additionto fruits and vegetables, Azerbaijan wasproducing a significant amount of cotton.Hence, these countries have a huge potentialfor the development of traditional agriculture,livestock and food industries.PROXIMITY TO MAJOR MARKETS IS THEBIGGEST ADVANTAGE OF CASPIANCOUNTRIESThe lack of direct access of the CaspianBasin countries to open seas is consideredan obstacle. However, thispresents significant opportunities aswell. Proximity to major markets suchas Russia, China, India, Pakistan andTurkey offers unmatched advantagesfor the development of non-oil industriesand agriculture in Caspian countries.Goods manufactured in thesecountries can easily be transported tothe aforementioned rapidly-growingmarkets. Above all, the Caspian Basinis a natural bridge between Europe andChina, India and other Far East countries.The revival of the historic SilkRoad may start trade relations via theEast-West (China-Europe) and South-North (Iran-Pakistan-India-Russia-Europe) route. 5 This will make a significantcontribution to the development ofthese countries.However, the Caspian Basin countriesmust carry out comprehensive reformsto end their dependency on oil byimproving the non-oil industries andagriculture sector. The countries inthe region have made significant improvementsin business life especiallyin Azerbaijan and Kazakhstan. 6 Yet,serious reforms that can attract foreigndirect investments to the non-oil industriesneed to be diversified.Significant incentives must be providedto investors and a favourable businessenvironment must be created to attractlarge-scale industrial investments.Developed countries provide various5 Ziyadov, T. (2012) Azerbaijan as a Regional Hub inCentral Eurasia - Strategic Assessment of Euro-AsianTrade and Transportation. <strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü,İstanbul, Türkiye6 EBRD (2014). Transition Report 2014. http://2014.tr-ebrd.com/04-05Taşkent, Özbekistan.Tashkent, Uzbekistan.5 Ziyadov, T. (2012) Azerbaijan as a Regional Hub inCentral Eurasia - Strategic Assessment of Euro-AsianTrade and Transportation. <strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü,İstanbul, Türkiye6 EBRD (2014). Transition Report 2014. http://2014.tr-ebrd.com/HAZAR WORLD29
HAZAR ÜLKELERİNDE PETROL DIŞI SANAYİ / NON-OIL INDUSTRIES IN CASPIAN COUNTRIESteşviklerin verilmesi ve uygun iş ortamınınoluşturulması önem arz ediyor.Gelişmiş ülkeler, büyük ölçekli yatırımlariçin doğrudan yatırım hibesi, faiz desteği,işgücü maliyetlerinin bir kısmının doğrudandevlet tarafından karşılanması, 10yıla kadar vergiden muafiyet gibi çeşitliteşvikler tanıyor. <strong>Hazar</strong> Havzası ülkeleride buna benzer, hatta daha çekici teşviklerile petrol dışı sanayilerine büyük ölçekliyatırımların gelmesini sağlayabilir. Ayrıcaistihdamın lokomotifi olan küçük ve ortaölçekli işletmeler de desteklenmeli vebunların maruz kaldığı riskler azaltılmalı,maliyetler düşürülmelidir.Devlet, petrol dışı sanayi yatırımlarınıteşvik ederken, aynı zamanda, hem kırsalhem de kentsel altyapının geliştirilmesiiçin gerekli yatırımları yapmalı ve böylece,sanayi ve tarımsal yatırımların maliyetinidüşürerek verimliliklerini artırmalıdır.Kamunun yaptığı altyapı yatırımlarının sanayiyatırımlarının verimliliğini ciddi orandaartırdığı bilinen bir gerçek. Dolayısıyla,devlet sanayi ve tarımın gelişebilmesi içingereken altyapıyı oluşturmalıdır.Ekonominin uzun vadeli ve sağlıklı birşekilde büyüyebilmesi için beşeri sermayede fiziki sermaye kadar, hatta ondan dahaönemli. Bu nedenle devletin, ekonomininihtiyaç duyduğu işgücünü sağlaması, özellikleteknik becerisi yüksek ara elamanlaryetiştirmesi gerekiyor.EKONOMININ UZUNVADELI VE SAĞLIKLIBIR ŞEKILDEBÜYÜYEBILMESI IÇINBEŞERI SERMAYE DEFIZIKI SERMAYEKADAR ÖNEMLI.FOR A LONG-TERMAND HEALTHYECONOMIC GROWTH,HUMAN CAPITAL ISAS CRUCIAL ASPHYSICAL CAPITAL.incentives for large-scale investmentssuch as direct investment grants, interestsubsidies, compensation of a portionof the labour costs directly by the state,and exemption from tax up to 10 years.The Caspian Basin countries may attractlarge-scale investments for the non-oilindustries with similar or more temptingincentives. In addition to the large-scaleindustrial investments, small- and medium-sizedenterprises, as the driver of theemployment, need to be supported; therisks they are exposed to and their costsmust be decreased.The government must make necessaryinvestments to improve rural and urbaninfrastructure while promoting the incentivesfor the non-oil industries. Thus, itmust increase efficiency by reducing thecost of industrial and agricultural investments.It is known that infrastructure investmentsof the government substantiallyincrease the efficiency of industrial investments.Therefore, the government mustcreate the environment required for thedevelopment of industry and agriculture.For a long-term and healthy economicgrowth, human capital is crucial evenmore than physical capital. That’s why thegovernment need to train intermediatestaff with high level of technical skills thatthe economy requires.The Caspian Region countries survived130630 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com07<strong>Hazar</strong> Havzası ülkeleri, Sovyetler Birliğidağıldıktan sonra maruz kaldıkları ekonomikçöküşten, sahip oldukları zengin doğalkaynaklar sayesinde çıkabildiler. Bu ülkeler,petrol fiyatlarının 2000’li yıllarda hızlayükselmesi nedeniyle ciddi gelirler elde etti.Ancak, petrol dışı sanayilerini geliştiremedikleriiçin petrol fiyatlarında 2008-2009döneminde ve 2014 Haziran ayından sonrameydana gelen ciddi düşüşler, bu ülkelerinekonomilerinde ciddi daralmalara yol açtı.Dolayısıyla, <strong>Hazar</strong> ülkeleri petrol dışı sanayilerinihızla geliştirebilmek için gerekliortamı ivedilikle yaratmalıdır.KAYNAKÇABaydildanova, Ş. S. ve Kulkaeva, A. M. (<strong>2015</strong>)“Nekotorie aspekti fiskalnoy politiki neftedobivayushikhstran: upravlenie nefyanimi dokhodami i neftyanoydeficit byudzheta”. Ekonomicheskoe ObozrenieNacionalnogo Banka Respubliki Kazakhstan. No. 1,<strong>2015</strong>, s. 3-13.British Petroleum, <strong>2015</strong>. Statistical Review of <strong>World</strong>Energy. http://www.bp.com/statisticalreviewEBRD (2014). Transition Report 2014. http://2014.tr-ebrd.com/Dünya Bankası, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> Development Indicators.http://data.worldbank.org/data-catalog/worlddevelopment-indicatorsIMF, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> Economic Outlook. http://www.imf.orgZiyadov, T. (2012) Azerbaijan as a Regional Hub inCentral Eurasia - Strategic Assessment of Euro-AsianTrade and Transportation. <strong>Hazar</strong> Strateji Enstitüsü,İstanbul, Türkiye.HAZAR BÖLGESİÜLKELERİ, PETROLFIYATLARININ 2000’LIYILLARDA HIZLAYÜKSELMESINEDENIYLE CIDDIGELIRLER ELDE ETTI.THE CASPIAN REGIONCOUNTRIESOBTAINED LARGEREVENUES AS ARESULT OF THEUPSURGE IN OILPRICES IN 2000s.06Aşkabat, Türkmenistan.Ashgabat, Turkmenistan.07Astana, Kazakistan.Astana, Kazakhstan.the economic collapse after the dissolutionof the Soviet Union thanks to theirrich natural resources. These countriesobtained large revenues as a result of theupsurge in oil prices in 2000s. However,as they failed to improve their non-oilindustries, the sharp decline in oil pricesduring the 2008-2009 period and afterJune 2014, caused the economies of thesecounties to shrink significantly. Thus,the Caspian Region countries must immediatelycreate the necessary environmentto develop their non-oil industries.REFERENCESBaydildanova, Ş. S. and Kulkaeva, A. M. (<strong>2015</strong>)“Nekotorie aspekti fiskalnoy politiki neftedobivayushikhstran: upravlenie nefyanimi dokhodamii neftyanoy deficit byudzheta”. EkonomicheskoeObozrenie Nacionalnogo Banka RespublikiKazakhstan. No. 1, <strong>2015</strong>, s. 3-13.British Petroleum, <strong>2015</strong>. Statistical Review of <strong>World</strong>Energy. http://www.bp.com/statisticalreviewEBRD (2014). Transition Report 2014. http://2014.tr-ebrd.com/<strong>World</strong> Bank, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> Development Indicators.http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicatorsIMF, <strong>2015</strong>. <strong>World</strong> Economic Outlook. http://www.imf.orgZiyadov, T. (2012) Azerbaijan as a Regional Hub inCentral Eurasia - Strategic Assessment of Euro-Asian Trade and Transportation. Caspian StrategyInstitute, İstanbul, Turkey.HAZAR WORLD31
ANALİZ HABER ANALİZ / IN DEPTH / IN DEPTHENERJİ MERKEZİ TÜRKIYE / ENERGY HUB TURKEYTÜRKIYE ENERJI MERKEZINENASIL DÖNÜŞÜR?Doğusunda dünyadaki petrol ve doğal gaz rezervlerinin%75’ini barındıran <strong>Hazar</strong> Bölgesi ve Orta Doğu ile batısındabu rezervleri en çok tüketen Avrupa Birliği arasında yer alanTürkiye, sahip olduğu avantajlı konum itibarı ile arz ve talebibuluşturan doğal bir köprü rolü üstleniyor.HOW CAN TURKEY BECOMEAN ENERGY HUB?Turkey is located between the Middle East and the CaspianRegion on the East, which hold 75% of the world oil andnatural gas resources, and the European Union on the West,which is the largest consumer of these reserves. Thanks toits advantageous location, Turkey acts as a natural bridgebetween supply and demand.EMİN AKHUNDZADAHASEN AKADEMİK İŞLERKOORDİNATÖRÜHASEN ACADEMICS AND RESEARCHCOORDINATOR32 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comDünya genelinde, özellikle deAvrupa’da doğal gaz tüketimi hızlıbir artış gösteriyor. Mevcut tahminleregöre Avrupa Birliği ülkelerive Türkiye’nin gelecekte doğal gaza olanbağımlılığının daha da artması bekleniyor.Avrupa’nın artan doğal gaz talebi ve düşendoğal gaz üretimi dikkate alındığında,Avrupa’nın doğal gaz ithalatının 2030 senesindeciddi bir artış göstererek %64’ten%80’lere çıkacağı görülüyor. Bu da Avrupa’yıalternatif kaynaklar ve tedarikçiler bulmanoktasında arayışlara itiyor ve sonuç olarakTürkiye’nin önemi artıyor.Bu minvalde orta ve uzun vadede Avrupaenerji güvenliğine hizmet edecek en önemliprojelerden biri de Güney Gaz Koridoru. Buprojenin ilk somut adımı ve temeli Türkiye veAzerbaycan’ın önderliğinde TANAP projesiile atıldı. TANAP, Avrupa’nın enerji haritasınıdeğiştirecek özelliğe sahip bir proje.Türkiye avantajlı konumundan doğru yararlanırsayakın zamanda Avrupa’nın en önemlienerji merkezlerinden birine çevrilebilir.Nitekim enerji merkezi olmanın önemli unsurlarındanbiri de yeterli miktarda enerjiarzının bulunmasıdır. Türkiye bu noktadaoldukça şanslı.Peki Türkiye bu kadar doğal gaz akışınınereden sağlayacak?AZERBAYCAN: Azerbaycan’ın yaklaşık 3,2trilyon metreküp kanıtlanmış ve 6-7 trilyonmetreküp potansiyel doğal gaz rezervibulunuyor. Azerbaycan 2007 senesindenberi Türkiye’ye Bakü-Tiflis-Erzurum DoğalTANAP, AVRUPA’NINENERJI HARITASINIDEĞIŞTIRECEK.TANAP WILL CHANGETHE ENERGY MAP OFEUROPE.Natural gas dependency is increasingrapidly throughout the world andparticularly in Europe. Accordingto current estimates, the naturalgas dependency of the EU and Turkeyis expected to increase significantly overthe coming years. Given the increasingdemand for natural gas together withdecreasing domestic production, expertspredict that Europe will need to import80% of its natural gas by 2030, compared to64% today. Europe urgently needs to locatealternative sources and suppliers, and it ishere that Turkey can take on a key role.Within this scope, one of the most importantprojects that will contribute toEuropean energy security in the mediumand long term is the Southern GasCorridor. The first concrete step of thisproject was taken with the TANAP projectunder the leadership of Turkey andAzerbaijan. TANAP has the potential tochange the energy map of Europe.If Turkey can effectively utilize its position,it stands to become a major European energyhub. One component of being an energyhub is having a sufficient energy supply.Turkey is lucky in this regard.So, where can Turkey obtain this volume ofnatural gas?AZERBAIJAN: Azerbaijan holds around3.2 trillion cubic meters of proven naturalgas reserves, and 6-7 trillion cubic metersof potential reserves. Azerbaijan has beenexporting 6.6 billion cubic meters perHAZAR WORLD<strong>33</strong>
ENERJİ MERKEZİ TÜRKIYE / ENERGY HUB TURKEYGaz Boru Hattı vasıtası ile Şah Deniz I doğalgaz sahasından çıkarılan yıllık 6,6 milyarmetreküp hacminde doğal gaz ihraç ediyor.Şah Deniz II doğal gaz projesi kapsamındaise 2018 senesinden itibaren TANAP vasıtasıile yıllık 16 milyar metreküp doğal gaz akışısağlanacak. Bu miktarın 6 milyar metreküpüTürkiye’de kalacak ve geri kalan kısmı daAvrupa pazarlarına satılacak. Azerbaycan’ınAbşeron, Ümid, Babek, Asiman, Zafar-Maşal,Nahçivan, Azeri-Çırak-Güneşli yataklarındançıkarılacak doğal gaz miktarları dadikkate alındığında, 2025 senesine kadarAzerbaycan’ın 55-60 milyar metreküp üretimyapması öngörülüyor. Bu da ileriki aşamalardaAzerbaycan’dan alınacak gaz miktarınındaha fazla olacağını gösteriyor.İSRAIL: İsrail’in Leviathan ve Tamar doğalgaz yataklarında yaklaşık 1 trilyon metreküphacminde kanıtlanmış doğal gaz rezervi varve İsrail için Avrupa pazarlarına en ekonomikihracat yolunun boru hattı vasıtasıyla Türkiyeüzerinden olduğu görünüyor. Ancak bir projeninekonomik olarak uygulanabilir olmasınınyanında siyasi koşullarının da olgunlaşmasıgerekiyor. Taraflar yakın zamanda bir arayagelerek siyasi meselelerini de uzlaşı yoluylaçözmeyi başarırsa kısa vadede İsrail’den yıllık10 milyar metreküp doğal gazın Türkiye’yegelmesi güçlü ihtimaller arasında.IRAK: Uluslararası Enerji Ajansı’nın verilerinegöre, Irak 3,4 trilyon metreküp kanıtlanmışrezervi ile dünyada doğal gaz rezervisıralamasında 13. sırada bulunuyor. Öteyandan Irak’ta siyasi istikrar oluşturulduğutakdirde, 2035 senesine kadar doğal gaz üretiminin90 milyar metreküpe ulaşabileceğiöngörülüyor. Yani ülkede istikrar ortamısağlanırsa 2020 senesine kadar Irak’tanTürkiye’ye yıllık 20 milyar metreküp doğalgaz ihracatı yapılabilecek.TÜRKMENISTAN: Türkmenistan yaklaşık25 trilyon metreküp kanıtlanmış doğal gazrezervleri ile dünyada 4. sırada bulunuyor.Trans <strong>Hazar</strong> Boru Hattı’nın inşa edilmesi ilebirlikte Türkmenistan Güney Gaz Koridoru’nadahil olabilecek ve kendi doğal gazını Türkiyeve Avrupa’ya doğrudan satabilecek. Mevcutdurumda İran, Türkmen gazını ucuza alarakTürkiye’ye pahalıya satıyor ki, bu daTürkiye’nin enerji faturasına olumsuz yansıyor.Trans <strong>Hazar</strong> Boru Hattı vasıtası ile 30 milyarmetreküpten fazla Türkmen gazı Türkiye veAvrupa’ya ulaştırılabilecek. Bu miktarın 16milyar metreküplük kısmının ise Türkiye’de2018 SENESINDENITIBAREN TANAPVASITASI ILE YILLIK 16MILYAR METREKÜPDOĞAL GAZ AKIŞISAĞLANACAK.16 BCM/A NATURALGAS WILL BEEXPORTED THROUGHTANAP AS OF 2018.annum (bcm/a) from Phase I of its giantShah Deniz gas field through the Baku-Tbilisi-Erzurum pipeline since 2007. Aspart of the Shah Deniz Phase II Project, 16bcm/a natural gas will be exported throughTANAP as of 2018, of which 6 bcm/a willremain in Turkey and the rest will be soldto European markets. Given that additionalnatural gas will be produced fromAzerbaijan’s Absheron, Umid, Babek,Asiman, Zafar-Mashal, Nakhchivan,Azeri-Chirag-Guneshli fields, productionis estimated to increase to approximately55-60 bcm/a by 2025. Thus Azerbaijan willhave more natural gas to sell in the future.ISRAEL: There is almost 1 trillion cubicmeters of natural gas reserves in Israel’sLeviathan and Tamar fields, and accordingto surveys, the most economical exportroute from Israel to Europe is by pipelinethrough Turkey. However, along with theeconomic feasibility of any project, theprevailing political conditions must also beevaluated. If parties come together in thenear future and solve this problem throughdiplomatic negotiations, it is likely thatIsrael will supply 10 bcm/a natural gas toTurkey in the short term.IRAQ: According to the InternationalEnergy Agency (IEA), Iraq has the thirteenthlargest natural gas reserves in theworld, with 3.4 trillion cubic meters ofproven reserves. On the other hand, ifpolitical stability achieved, Iraq’s natural34 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comKAZAKISTAN: Kazakistan’ın kanıtlanmış 3trilyon metreküp ve potansiyel 4,5 trilyonmetreküp doğal gaz rezervi bulunuyor.Ülkenin orta vadede 75 milyar metreküpüretim yapması bekleniyor. Bu miktarın 40milyar metreküplük kısmını ise ihraç etmesisöz konusu. Dolayısıyla Kazakistan kendidoğal gazını Azerbaycan üzerinden Türkiyeve Avrupa’ya satabilecek.Öte yandan gerekli siyasi koşullar oluşursaÖzbekistan ve İran’dan da Türkiye’ye ciddimiktarlarda doğal gaz akışı sağlanabileceğiniunutmayalım. Ama Türkiye bu avantajlıkonumundan yararlanıp enerji merkezinedönüşebilmek için birtakım adımlar atmalı.Öncelikle enerji piyasasında reformlarıhızlandırmalı, doğal gaz altyapı yatırımlarıyapmalı ve Türkiye’de bir Enerji Borsasıkurulmalı. Kurulacak borsa, fiyatların serbestçeoluşumunu sağlayacak ve arz-talepdengesinin önünü açacaktır. Serbestleşmesürecinde gerçekleşecek yeniden yapılanmalardasadece iç piyasada rekabetin tesisideğil, uluslararası doğal gaz piyasalarındaTürkiye’nin pozisyonunun kuvvetlenmesi desöz konusu olacaktır.Diğer taraftan, enerji merkezine dönüşmeninolmazsa olmazlarından biri de genişdoğal gaz iletim şebekelerinin yapılması.Türkiye’de şu anda toplam 15 bin kilometreyüksek basınçlı doğal gaz boru hattı şebekesibulunuyor. Dünyanın en önemli enerji mergasproduction is expected to reach to90 bcm/a by 2035. If political conditionsimprove in Iraq, 20 bcm/a natural gas canbe exported from Iraq to Turkey by theyear 2020.kalacağı öngörülüyor. Yalnız projenin yapımıile ilgili şu ana kadar herhangi bir somutadım atılmadı.KAZAKISTAN’INKANITLANMIŞ 3TRILYON METREKÜPVE POTANSIYEL 4,5TRILYON METREKÜPDOĞAL GAZ REZERVIBULUNUYOR.KAZAKHSTAN HOLDS 3TRILLION CUBICMETERS OF PROVENAND 4.5 TRILLIONCUBIC METERS OFPOTENTIAL NATURALGAS RESERVES.TURKMENISTAN: Turkmenistan hasthe world’s fourth largest natural gasreserves, with approximately 25 trillioncubic meters. When the TransCaspian Pipeline becomes operational,Turkmenistan can be included in theSouthern Gas Corridor and will be able tosell Turkmen gas directly to Turkey andEurope. Currently, Iran buys Turkmengas fairly cheaply, and then sells it on at amore expensive price to Turkey, which isdamaging to Turkey’s energy bill.Through the Trans Caspian Pipeline,more than 30 bcm/a natural gas can betransported to Europe and Turkey, ofwhich 16 bcm/a would remain in Turkey.But there have been no tangible stepstoward the realization of this project.KAZAKHSTAN: Kazakhstan holds 3 trillioncubic meters of proven and 4.5 trillioncubic meters of potential natural gasreserves. It is estimated that Kazakhstancan produce 75 bcm/a natural gas inthe midterm, of which 40 bcm/a can beexported. Thus, Kazakhstan can sellits natural gas to Turkey and Europethrough Azerbaijan.In addition to the above mentioned resources,Turkey can import great amountof natural gas from Uzbekistan and Iranif political conditions improve in bothcountries. However, in order to utilize itsgeostrategic advantage and become anenergy hub, Turkey needs to take severalsteps. First, it should speed up reforms inthe energy market, invest in natural gasinfrastructure, and establish an EnergyStock Exchange in the country. The stockexchange will allow liberal price formationand pave the way for supply-demandbalance. Reconstruction steps taken inthe liberalization period will not only ensurecompetition in the domestic marketbut also strengthen Turkey’s position ininternational natural gas markets.On the other hand, one of the necessaryconditions of becoming an energy hubis the construction of large natural gaspipeline networks. Currently Turkey hasa high pressure natural gas transmissionnetwork of around 15,000 km. ForHAZAR WORLD35
ENERJİ MERKEZİ TÜRKIYE / ENERGY HUB TURKEYkezlerinden biri olan Amerika’nın Teksaseyaletinde bile 50 bin kilometre uzunluğundayüksek basınçlı boru hattı şebekesi bulunuyor.Amerika’nın genelinde ise bu rakam 850bin kilometre. Bu minvalde Türkiye farklıistikamette ve birbirine bağlantılı boru hatlarıdöşemeli, ayrıca boru hattı şebekesiniTürkiye’nin her tarafına yaymalı.Bir diğer önemli konu da LNG ve doğal gazaltyapı depolama tesislerinin yapılması.Dünyada doğal gaz tüketimi Çin’den sonraen hızlı artan ülke olmasına rağmen, Avrupaülkeleri içinde doğal gaz depolama kapasitesi,tüketim büyüklüğüne göre en yetersizolan ülkelerden biri Türkiye. Türkiye, elektriküretiminde %44 doğal gaza, doğal gaztedarikinde ise %98 ithalata bağımlı olmasınarağmen doğal gaz depolama kapasitesi yıllıktüketimin sadece %5’i seviyesinde. Türkiyehâlihazırda kullanılabilir durumda olan 2,6milyar metreküplük ve inşası devam eden 1milyar metreküplük depolama kapasitesinesahip. Buna ek olarak kapasitesini kısa vadedeen az 10 milyar metreküp ve orta vadede20 milyar metreküp seviyesine ulaştırmalı.Sonuç olarak, Türkiye jeopolitik konumununsağladığı avantajı doğru kullanarak enerjipiyasası reformlarını hızlandırdığı, piyasadaliberal yapının oluşmasına zemin hazırladığı,boru hatları şebekesini genişlettiği ve doğalgaz altyapısına daha çok yatırım yaptığı takdirdeenerji merkezi olma vizyonunu gerçeğedönüştürebilecektir.Bu makalenin tamamını aşağıdaki linktenİngilizce olarak okuyabilirsiniz:http://hazar.org/UserFiles/yayinlar/Makale-Analizler/2_essay.pdfTÜRKİYE, DÜNYADADOĞAL GAZ TÜKETIMIÇIN’DEN SONRA ENHIZLI ARTAN ÜLKE.TURKEY’S GROWTHRATE OF NATURAL GASCONSUMPTION IS THESECOND HIGHEST INTHE WORLD AFTERCHINA.comparison, the state of Texas in the UShas a 50,000 km pipeline network. The USas a whole has 850,000 km. In this regard,Turkey should build interconnected pipelinesin different directions and spread thispipeline network across all of its territory.The other important issue is the establishmentof LNG and natural gas undergroundstorage facilities. Although Turkey’s growthrate of natural gas consumption is the secondhighest in the world after China, interms of natural gas storage capacity againstconsumption volume it lags far behind othercountries in Europe. Natural gas storagefacilities are critically important. AlthoughTurkey ensures 44% of its electricity generationby natural gas and imports 98% ofits natural gas consumption, natural gasstorage capacity only meets 5% of annualconsumption. At the moment, Turkey has2.6 bcm usable storage capacity and 1 bcm isin the process of construction. This capacityshould be increased to 10 billion cubicmeters in the short term and 20 billion cubicmeters in the midterm.To sum up, if Turkey makes effective useits geopolitical position, it can realize its visionof becoming an energy hub. To achievethis aim, it must: hasten its energy marketreforms; pave the way for the developmentof a liberal market structure; enlarge pipelinenetwork system; and invest more innatural gas infrastructure.English version of the full text of this articleis available at:http://hazar.org/UserFiles/yayinlar/MakaleAnalizler/2_essay.pdf36 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
BLOG / BLOGERMENİSTAN ELEKTRİK ZAMMI / INCREASE IN ELECTRICITY PRICES IN ARMENIAERİVAN’DAKİ ELEKTRİKZAMMI OLAYLARININPERDE ARKASIErmenistan’daki elektrik zammının ardından binlercekişinin Erivan’da sokaklara dökülmesi, akıllara ilkolarak “Ermenistan’daki bu olaylar bütün dünyadazaman zaman ortaya çıkan apolitik gençliğin sistemekarşı bir ayaklanmasına mı benziyor?” sorusunugetirdi. Olaylar sadece elektriğe yapılan zamdanmı kaynaklandı yoksa perde arkasında başka birneden de söz konusu mu?FIGEN AYPEK AYVACITHE TRUTH ABOUT THEPROTESTS AGAINST PRICEINCREASE IN YEREVANThousands of people hit the streets in Yerevan due to theincrease in electricity prices in Armenia. The protestsbrought a question to the agenda: “Can it be regardedas a protest against the system by the apolitical youth inArmenia, which appear throughout the world from time totime?” Was the increase in electricity prices the only reasonor are there other reasons behind the scenes?38AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com01Ermenistan’da elektrik hizmeti sağlayanRus enerji firması Inter RAOUES, Ermenistan Kamu HizmetleriDenetim Komisyonu’na elektrik fiyatlarının%40 oranında artırılması için başvuruncakomisyon da buna karşılık olarakfiyat artışı yönünde karar aldı. Buraya kadarher şey sanki bir özel sektör birimi ile devletbirimi arasında gerçekleşen fiyat pazarlığıymışgibi gözüküyor. Ama bu konu bir başkaolayın fitilini ateşledi. Sosyal medyadanörgütlenen ve çoğunluğu gençlerden oluşanprotestocular sokaklara dökülerek zammatepki göstermeye başladı. Ermenistandevletinin sert müdahalede bulunduğuprotestolar bir süre sonra ErmenistanCumhurbaşkanı Serj Serkisyan’ın devletsübvansiyonu ile zammı durduracağınıaçıklaması üzerine yavaşladı. Şimdilik ortalıksütliman gibi gözüküyor ama halkıntepkisini çekecek %40 oranındaki bir zamtalebi ile verilen sübvanse etme kararınınperde arkasında aslında ne var diye de sormadanedemiyor insan. Ayrıca uzmanlarErmenistan’daki bu olayların başka olaylarınhabercisi olabileceğini söylüyor.ERMENISTAN IŞGALCI POLITIKASININARKASINA DAHA FAZLA SAKLANAMAZİstanbul Üniversitesi Siyasal BilgilerFakültesi’nden Doç. Dr. Bekir Günay,“Ülkedeki ekonomik darboğaz siyasi krizlerve dış yardımlarla hatta daha ziyade bölgedekikomşu devletlerle uzlaşmaz politikagündemde tutularak, yani ülkedeki yanlışsiyasi ideoloji üzerinden perdeleniyordu.UZMANLARERMENISTAN’DAKIBU OLAYLARINBAŞKA OLAYLARINHABERCISIOLABILECEĞINISÖYLÜYOR.EXPERTS INDICATETHAT THESEPROTESTS INARMENIAFORESHADOW NEWDEVELOPMENTS.01Ermeni göstericiler, 24Haziran <strong>2015</strong> tarihindeErivan’da elektrik zammınakarşı düzenlenen protestolaresnasında “Yolsuzluğa dur de”yazılı pankartlar taşıdı.Armenian demonstrators hold aplacard reading “Put an end toembezzlement” during a protestagainst an increase of electricityprices in Yerevan on June 24,<strong>2015</strong>.Russian energy company INTERRAO UES – the energy providerin Armenia – made an appeal tothe Public Services RegulatoryCommission of Armenia for increasingthe electricity prices by 40%, and thenthe Commission decided upon raising theprices. At this point, everything seemslike a price bargain between the privatesector and the government. However,it triggered something deeper: Citizensand particularly young people organizedat the social media and hit the streets toprotest the price increase. The Armeniangovernment responded harshly to theprotests which later settled down whenPresident Serzh Sargsyan announced thecancellation of the increase with statesubsidies. The streets are silent now, butwe have to consider the actual reasonsbehind the scenes from the 40% price increaseto the subsidy decision. Moreover,experts indicate that these protests inArmenia are just the beginning, and theyforeshadow new developments.ARMENIA CAN NO LONGER HIDE BEHINDTHE OCCUPATION POLICYAssoc. Prof. Dr. Bekir Günay fromIstanbul University Faculty of PoliticalSciences says, “The government is tryingto conceal the political crises andthe financial bottleneck in Armenia bykeeping its uncompromising policy withneighbor countries on the agenda. It wasusing its political ideology as a tool. ButHAZAR WORLD39
ERMENİSTAN ELEKTRİK ZAMMI / INCREASE IN ELECTRICITY PRICES IN ARMENIAAma artık bu nokta, Rusya’nın yardımıylave yurt dışında yaşayan Ermeni lobisininperdelemesiyle bir yere gelinemeyeceğininbir göstergesi oldu” diyor. Günay tarafındanburada özellikle Ermenistan’ın Türkiye ileolan sözde soykırım konusuna ve Karabağsorununa işaret edilmesi anlamlı.Ermenistan, Türkiye ve Azerbaycan’la yürüttüğüuzlaşmaz politika çerçevesinde bölgedeyalnızlaşan bir ülke oldu. Tabi Ermenistansadece bu iki ülke ile sorun yaşamıyor. Çokkısık sesle de olsa Gürcistan’daki topraklardahak iddia etmesi bu ülkeyi bölgede yürütülenişbirliğinin de dışına sürüklüyor. Birtarafta uzlaşmaz, yalnız olan, bir tarafta iseenerjide tamamen Rusya’ya bağlı ve kontrolüele alamayan Ermenistan’da elektrik şirketide fiyatlarda %40 gibi fahiş bir artış talebindebulununca ülke bir bakıma kontrolü elindetutamadı. İşte burada Günay, eylemcileringenç nüfustan oluştuğunun da dikkatealınması gerektiğini söylüyor, dünyadakiapolitik genç nüfusun kaygısının sosyal refaholduğunun altını çiziyor, ayrıca olaylarınsessiz ve derinden ilerlediğini dile getiriyor.Ermenistan’ın kurulduğu günden bu yanaekonomisinin vahim durumunu gündemdendüşürmek için kullandığı Karabağ politikasınınartık iflas etmeye doğru yol aldığınavurgu yapan Günay, “Sarkisyan ve hükümeti,politikasını artık işgal ettiği Azerbaycantoprakları üzerinden değil de ekonomikistikrar ve hayat standartları üzerinden kurmalıdır”diyor.ERMENISTAN BÜTÜN BÖLGEYI RAHATSIZ EDENBIR POLITIKA YÜRÜTÜYORPeki ekonomik krizler içerisinde boğulanülkede elektrik zammının yapılmasınınprotestolara neden olacağı çok açıkkenErmenistan hükümeti ve Rus enerji firmasıbu zamları neden bu şekilde artırdı? MademErmenistan hükümeti fiyat artışını kendisübvanse edebilecekti, bu olaylara nedenyol açtı? Uzmanların da açıkladığı gibi,Ermenistan’daki bu son sokak olayları aslındasadece elektrik zammına karşı verilenbir tepki olmayabilir. Perde arkasındakimanzara, Emekli Büyükelçi Halil Akıncı’nınbelirttiği gibi, sınırları Rus askerler tarafındankorunan ve ekonomisi dibe doğru gidenbir ülkeye verilen tepki olarak değerlendirilebilir.Rusya bu olayların kendisine karşıolmadığını söylerken, diğer tarafta ABD’ninErivan Büyükelçiliği olaylar üzerine yaptığıaçıklamada, polisin eylemcilere orantısızgüç kullanması ve gazetecilerin saldırıyauğramasını eleştirdi. Ermenistan’ın ABD0202Bölgeye sevk edilen çok sayıdapolis Erivan’daki protestolardayüzlerce göstericininilerlemesine duvar oluşturarakizin vermedi.Marching of hundreds ofdemonstrators in Yerevan wasstopped by a great number ofpolice officers sent to the area.today we have observed that Russia’sassistance and the Armenian lobby inother countries will not take the countryto a higher place.” Günay is pointing outArmenia’s so-called genocide claim andthe Karabakh issue. Armenia got isolatedin the region due to its uncompromisingpolicy with Turkey and Azerbaijan. Inaddition to its problems with Azerbaijanand Turkey, Armenia also has territorialclaims in Georgia although in a low voice,which keeps it outside the cooperationcircle in the region. Armenia is not onlyisolated and uncompromising but alsofully dependent on Russian energy supply.It did not have anything to say whenthe electricity company asked for 40%increase which is quite extraordinary.Within this scope, Günay points out thefact that protesters were mostly young;this apolitical young population throughoutthe world is concerned about socialwelfare and problems moves along silently.Günay underlined that the Karabakhpolicy, which the Armenian governmenthas been using since day one to takethe desperate situation of the economyoff the agenda, is about to announce itsdefeat. Günay says, “Sargsyan and the40 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comBüyükelçiliği ise göstericilerin davranışlarını“heyecan verici” olarak nitelendirdi. EmekliBüyükelçi Halil Akıncı da olayların ABDtarafından izleniyor olmasını dikkat çekicibuluyor. Yani Rusya olayların bir şekildeparçasıyken ABD de bir başka aktör olarakyorumunu gecikmeden veriyor. Böylelikleortaya büyük güçlerin de yer aldığı bir tabloçıkıyor.KONU SADECE ELEKTRIK ZAMMI OLMAYABILIRErmenistan’ın kendi kendine oluşturduğubölgedeki bu uzlaşmaz ve savaşçı imajı iseülkenin vatandaşlarını yoksulluğa mahrumetmekten başka bir işe yaramıyor. <strong>Hazar</strong>Bölgesi bugün itibariyle dev ulaştırma projeleriningerçekleştiği ve Batı’nın yatırımlariçin yüzünü döndüğü bir yer. Bölge ekonomikolarak kalkınırken Ermenistan butarihi fırsatı değerlendirmek yerine uzlaşmaztavrını sürdürüyor. <strong>Hazar</strong> Strateji EnstitüsüSiyaset ve Sosyal Araştırmalar Merkezi uzmanıSeda Birol ise ekonomik istikrarsızlık,eşitsizlik ve bölgedeki yalnızlaşma devamettiği sürece bu olayların sadece bir başlangıçolarak kabul edilebileceğini söylüyor:“Metzamor Nükleer Santrali’nde kullanılanuranyuma kadar enerji ihtiyacının büyükbir bölümünü Rusya ve İran’dan ithal edenERMENISTAN’IN ABDBÜYÜKELÇILIĞIGÖSTERICILERINDAVRANIŞLARINI“HEYECAN VERICI”OLARAKNITELENDİRDI.ARMENIAN EMBASSYTO THE USCOMMENTED ON THEPROTESTS AS“THRILLING”.government must develop its policy overeconomic stability and living standardsrather than occupied Azerbaijani territories.”ARMENIA’S POLICY DISTURBS THE ENTIREREGIONWhile it was inevitable that the increasein electricity prices would cause protestsin Armenia which is struggling with economiccrises, why the Armenian governmentand the Russian energy companymade such an increase? If the Armeniangovernment was to subsidize this price increase,why did it allow this to happen? Asalso noted by experts, the reason behindthe recent protests in Armenia may notbe only the increase in electricity prices.Retired Ambassador Halil Akıncı indicatesthat the protests can be regarded againsta country where the borders are protectedby the Russian military and the economyis constantly going down. Russia does nottake these protests against itself while theUS Embassy in Yerevan criticized the policefor the disproportionate use of forceand the attacks against journalists. On theother hand, Armenian Embassy to the UScommented on the protests as “thrilling”.Retired Ambassador Halil Akıncı alsoindicates that it is exciting to see the US’seye upon the events. We see that Russia isa part of these events somehow whereasthe US – as the other actor – commentsupon developments without any delay.Therefore, we see a picture that includesmajor powers as well.PRICE INCREASE MAY NOT BE THE ONLYREASONArmenia’s self-built uncompromisingand warrior image in the region doomsArmenian citizens to poverty. Today, majortransport projects are being realizedin the Caspian Region which is a new attractioncenter for investments of Westernpowers. The region is economically growingwhile Armenia holds on to its uncompromisingattitude rather than usingthis historic change. According to SedaBirol, Expert at Caspian Strategy InstituteCenter on Politics and Social Research;these events can only be regarded as abeginning as long as the economic instability,inequality and isolation continue toexist in the region. Birol says, “Armeniaimported most of its energy demand fromRussia and Iran until the uranium usedHAZAR WORLD41
ERMENİSTAN ELEKTRİK ZAMMI / INCREASE IN ELECTRICITY PRICES IN ARMENIA03Ermenistan, bu bağımlılığından dolayı hemenerji güvenliği hem de enerji fiyat artışlarınakarşı tamamen savunmasız ve bu devam edecektir.Ülkenin son 4 yıllık doğal gaz ithalatındaRusya’nın ortalama payı %79’dur.”Bir ülke düşünün ki bölgede yürüttüğüpolitikadan dolayı enerji çeşitliliğine gidemesinve neredeyse %80 gibi bir oranladoğal gazda tek bir ülkeye bağlı kalsın.Belki bu durum bugün için Ermenistan’ırahatsız etmiyor. Peki gelecekte dünya başkabir konjonktüre girdiğinde acaba RusyaErmenistan’a doğal gaz vermeye devamedecek mi? Sonuç olarak bütün dünya enerjiçeşitliliğine gitmeyi tercih ediyor. Aynıdurum pazar çeşitliliği ve iş için verilengöçleri engellemek için de geçerli. SankiErmenistan bu trenleri kaçırmış, duraktaöylece bekliyor ve beklemeye devam edecekmişgibi. Ancak durakta beklemeninErmenistan’a yol aldırmayacağı çok açık.Ermenistan’ın yürüttüğü uzlaşmaz bölgepolitikası bu ülkeyi ne enerji çeşitliliğine,ne göçleri durdurmaya ne de pazar çeşitliliğinekavuşturmayacak. Seda Birol,Ermenistan’ın bunlara kavuşması içinErmenistan’ın Azerbaycan ve Türkiye ileolan ilişkilerini normalleştirmesi, işgal ettiğiAzerbaycan topraklarından koşulsuz olarakçıkması ve artık hem iç hem de dış politikasınıKarabağ üzerinden yürütmektenvazgeçmesi gerektiğini ifade ediyor. Doğrusöze ne denir…ERMENİSTAN’IN SON4 YILLIK DOĞAL GAZITHALATINDARUSYA’NINORTALAMA PAYI%79.RUSSIA’S AVERAGESHARE INARMENIA’S NATURALGAS IMPORTS IN THELAST 4 YEARS IS79%.036 Temmuz <strong>2015</strong>’te Erivan’dayaşlı bir kadın, elektrik zammınıprotesto eden gruba polisinmüdahale etmesi üzerine tepkigösteriyor.An eldery woman argueswith police officers afterthey have cleared a streetof demonstrators protestingagainst electricity price hikes incentral Yerevan on July 6, <strong>2015</strong>.in Metsamor Nuclear Power Plant. Due tothis dependency, the country is and willbe vulnerable to energy price increasesand energy security issues. Russia’s averageshare in Armenia’s natural gas importsin the last 4 years is 79%.”Consider a country where energy diversificationis impossible to the policies it pursues,and where it is almost 80% dependenton a single country for natural gasimports. This picture may not be botheringArmenia now. But will Russia continueto supply natural gas to Armenia whenthe conjuncture changes in the future?That’s why the entire world is workingon energy diversification. The same thingapplies to market diversification and thestruggle to prevent migration for businesspurposes. It seems as if Armenia missedthese trains but still waiting at the station.It is obvious that Armenia will reach nowhereif it continues to wait at the station.Armenia’s uncompromising policy in theregion will neither bring energy and marketdiversification nor help it stop migration.To overcome these problems, SedaBirol emphasizes that Armenia has to normalizeits relations with Azerbaijan andTurkey, unconditionally withdraw fromthe territories it occupied in Azerbaijan,and give up on following a domestic andforeign policy over the Karabakh issue.Never a truer word spoken…42 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
ENERJİULAŞTIRMAKRİTİK ENERJİALTYAPI GÜVENLİĞİHAZAR STRATEJİ ENSTİTÜSÜ EBÜLTENLERİ İLEUFKUNUZAYATIRIM YAPINGÜNCEL BİLGİ, DOĞRU STRATEJİAbone olmak için: ebulten@hazar.orgwww.hazar.org
LIFESTYLE / LIFESTYLEAZERBAYCAN SİNEMASI / CINEMA OF AZERBAIJANSİNEMADASAVAŞTANYENİDENYAPILANMAYASavaş her alanda olduğu gibi sinemaalanında da zorluklara yol açtı. Fakat bütünengellere rağmen filmler yapılmaya devametti ve bu sayede Azerbaycan halkınınkültürel alanda gelişmesine katkı sağlandı.Gelin şimdi sinemanın savaş dönemi vebağımsızlığa kadar olan kısmına ışık tutalım.FROM WAR TORECONSTRUCTIONIN CINEMAWar caused challenges and difficulties in thecinema sector as well as in all other fields of life.However, films continued to be produced andby this means, Azerbaijani people’s morale wasboosted. The article aims to shed light on thedevelopment of cinema during the war and theperiod until independence.RUFAT AGHAYEVAĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>01
www.hazarworld.com02040305 06Sovyet Birliği’nin savaşa katılmasınıtakip eden ilk aylarda BaküSinema Stüdyosu, 1941 yılındayönetmenliğini Rza Tehmasib’inyaptığı ‘Sebuhi’ filminin çekimlerinibitirdi. Film, Azerbaycan’ın büyük maarifçisi,dramaturgu ve filozofu olan M. F.Axundov’un yaşamı ve faaliyetlerindenbahsediyordu. İkinci Dünya Savaşı yıllarındaBakü Sinema Stüdyosu tarafındançekilen filmlerden bir diğeri, yönetmenliğiniAleksandr İvanov’un üstlendiği 1943yapımı ‘T-9 Sualtı Gemisi’ filmiydi. Film,savaş sırasında uzun bir süre su altındakalan Sovyet denizcilerinin dayanıklılığınıve düşmana karşı gösterdikleri kahramanlıklarıanlatıyordu.Savaş sırasında Azerbaycan’da yapılanfilmlerin sonuncusu, ünlü Azerbaycanbestecisi Üzeyir Hacıbeyov’un ‘Arşın MalAlan’ isimli müzikli komedisinin sinemauyarlaması. Yönetmeni Rza Tehmasibolan bu filmin gösterime büyük zorluklarlaçıkabildiği ve yasaklanma tehlikesiile karşı karşıya kaldığı bugün izleyicilerininbirçoğu tarafından bilinir. Çünküo zamana kadar çekilmiş tüm Sovyetfilmleri arasında ‘Arşın Mal Alan’, devrimekadarki dönemi aydınlık ve insanlarımutlu gösteren ilk filmdir. Gösterimeçıkmadan önce büyük eleştirilere maruzkalan ‘Arşın Mal Alan’, SSCB DevletÖdülü’nü alan ilk Azerbaycan filmidir.01‘O Olmasın Bu Olsun’ (1956)‘If Not That One, That One’ (1956)02-03‘Sebuhi’ (1941)‘Sebuhi’ (1941)04-06‘T-9 Sualtı Gemisi’ (1943)‘The Submarine T-9’ (1943)In the early months following SovietUnion’s participation in war, theBaku Cinema Studio finished filmingthe movie ‘Sebuhi’ which wasdirected by Rza Tehmasib in 1941.The film was about Azerbaijan’s greatteacher, playwright and philosopher, M.F. Axundov’s life and activities. Duringthe Second <strong>World</strong> War era, anotherfilm produced by the Baku CinemaStudio was ‘The Submarine T-9’, a1943 production that was directed byAleksandr Ivanov. The movie tells thestrength of Soviet sailors who weresubmerged for a long time and theheroism they displayed against theenemy during the war.The last of the movies made inAzerbaijan during the war was the filmadaptation of the famous composerUzeyir Hajibeyov’s ‘The Cloth Peddler’musical comedy. The director of themovie is Rza Tehmasib. Today mostpeople know that ‘The Cloth Peddler’movie was released with great difficultiesand it almost faced with the dangerof getting banned because among allSoviet films taken until that time, ‘TheCloth Peddler’ is the first film showinghappy people and luminous timesin the period until revolution. ‘TheCloth Peddler’, which was deeply criticizedbefore its release, is also the firstHAZAR WORLD45
AZERBAYCAN SİNEMASI / CINEMA OF AZERBAIJAN08070912 13 14Film çekimi açısından ‘DuraklamaDönemi’ olarak adlandırılabilecek 1946-1954 yılları arasında Azerbaycan’dasinema stüdyosu tarafından toplam üçadet, 1955 ve 1956 yıllarında ikişer adet,1957 yılında ise üç adet film yapılır. 1957yılından itibaren çekilen film sayısıartmaya başlar.STALIN SONRASI AZERBAYCANSINEMASINDA NELER OLDU?1955 yılı, Azerbaycan sinema tarihindeyönetmenlerin milliyeti açısından birdönüm noktası oldu. Aynı yıl yönetmeniLetif Seferov olan genç bir şarkıcınınyaşamının konu edildiği ‘Bahtiyar’ filmiçekildi. Bu filmde, dönemin çağdaşkonularından biri işleniyor. Halk içerisindençıkmış bir şarkıcı, onun büyükyeteneği ve Sovyetler Birliği’nde yetenekligençlere verilen önemden bahsediliyor.Öte yandan 1958 ‘Uzak Sahillerde’ filmi,Azerbaycan sinemasının en iyi savaş filmiolarak değerlendirilir. Yine 1958 yapımıolan, Habib İsmayılov’un yönetmenliğindeki‘Üvey Ana’ filminin konusu folklorikkaynaklara dayanıyor. Filmde yeni aile‘ARŞIN MAL ALAN’,DEVRIME KADARKIDÖNEMI AYDINLIK VEINSANLARI MUTLUGÖSTEREN ILKFILMDIR.‘THE CLOTHPEDDLER’ IS THEFIRST FILMSHOWING HAPPYPEOPLE ANDLUMINOUS TIMES INTHE PERIOD UNTILREVOLUTION.Azerbaijani film awarded the USSRState Prize.Between 1946 and 1954 which may becalled as the ‘Period of Stagnation’ ofthe cinema sector, three films were producedby the Cinema Studio while twofilms were shot both in 1955 and 1956.As for 1957, three films were produced.Starting from 1957, the number of themovies began to increase.AZERBAIJANI CINEMA AFTER STALINIn Azerbaijani cinema history, 1955was a turning point with regards tothe nationality of directors. In thesame year, the film ‘Bakhtiyar’ wasmade. Its director was Letif Seferovand the theme was the life of a youngsinger. In this movie, contemporary issuesof the period, a commoner singer,her great talent and the importance ofgifted teenagers in the Soviet Unionare mentioned. On the other hand, a1958 production, ‘On Distant Shores’ isconsidered as the most warlike movieof the Azerbaijani cinema. Yet another1958 production, ‘Stepmother’ was directedby Habib Ismayilov and its sub-46 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.com10 1115 16ilişkilerinden ve çocukların eğitimi ileilgili problemlerden bahsediliyor. Özetle,duraklama döneminin ardından 1960yılına kadar çekilen filmlerin konularınabakıldığında, çoğunlukla çağdaş hayatproblemleri ve insanların günlük uğraşlarınınkonu edildiği görülüyor.1960’LARDA AZERBAYCAN SINEMASINAUYARLAMA FILMLER DAMGASINIVURUYOR1960’lı yıllara gelindiğinde propagandaözellikli filmlerin yanı sıra, sinemada artıkçağdaş konulara daha çok eğilim gösterildiğigözlenir. Dönemin şartları gereğibeyaz perdede kahramanlar öne çıkarılır,filmlerin konuları kahramanların kötülerieğiterek zafer kazanması üzerine kurulur.1960-1970 yılları arasında Azerbaycanfilmşirketi tarafından toplam 25 film yapılır.1961 yılında yapılmış olan ve yönetmenliğiniLetif Seferov’un üstlendiği ‘Leylive Mecnun’ filminde sadece aşk anlatılmaz,aynı zamanda örf ve adetlere isyaneden insanın faciasını da görürüz. RamizEsgerov’un yönetmen koltuğunda oturduğu1966 yapımı olan ‘Hayat GüzeldirKardeşim’ filmi, Türkiyeli yazar Nazım07-08‘Arşın Mal Alan’ (1945)‘The Cloth Peddler’ (1945)09‘Feteli Han’ (1947)‘Fatali Khan’ (1947)10‘Bakü’nün Işıkları’ (1950)‘Baku Fires’ (1950)11‘Aziz Halkımıza’ (1954)‘To Dear People’ (1954)12‘Bahtiyar’ (1955)‘Bakhtiyar’ (1955)13‘O Olmasın Bu Olsun’ (1956)‘If Not That One, That One’ (1956)14‘Türkü Böyle Yaranır’ (1957)‘On Music Wings’ (1957)15‘Üvey Ana’ (1958)‘Stepmother’ (1958)16‘Onun Büyük Kalbi’ (1958)‘Her Great Heart’ (1958)ject is based on folklore sources. Newfamily relationships and educationalproblems of the children are mentionedin the film. In a nutshell, when thethemes of the movies shot after the stagnationperiod till 1960 are examined, itis seen that modern life problems andpeople’s daily struggles constitute thetopics of most of the films.ADAPTED MOVIES LEAVE THEIR MARKSON AZERBAIJANI CINEMA IN 1960sWhen 1960s came into focus, it is observedthat there is a tendency towardscontemporary topics as well as propagandafilms. Under the conditions of thatperiod, heroes are brought forward onthe silver screen and themes of the filmsare based on the victories won via tamingvillains by heroes.Between 1960 and 1970, 25 films wereproduced by Azerbaijanfilm. In a 1961production directed by Letif Seferov,‘Leyly and Majnun’ tells not just love butalso the tragedy of man rebelling againstcustoms. A 1966 production directed byRamiz Esgerov, ‘The Life is Beautiful’was adapted from Turkish author NazimHAZAR WORLD47
AZERBAYCAN SİNEMASI / CINEMA OF AZERBAIJANHikmet’in ‘Romantika’ romanından uyarlanırve bunun peşi sıra bir dizi uyarlamafilm de Azerbaycan sinemasına girer.1970’LERDE AZERBAYCAN SINEMASISOSYAL KONULARA DEĞINIYOR1970’li yıllarda devrim tarihini anlatanfilmlerle birlikte, ideolojik yaklaşımlardanuzak, dönemin insanlarına ve sorunlarınadeğinen filmlere de rastlanır. Bu dönemsinemasının en önemli özelliği, insanın vetoplumun manevi olarak gelişmesine engelolan sorunları ortaya koyarak bunlarlamücadele edilmesine çağrıda bulunulmasıdır.Çağdaş yaşamdan bahseden filmlerdaha çok gençleri hedefler; gelişmekteolan bireylere dram, macera, halk destanıve öyküleri aracılığıyla seslenilir.1970-1980 yılları arasında yineAzerbaycanfilm tarafından toplam 47filme imza atılır. 1970 yılında yapılmış olan‘Deli Kür’ filminde 20. yüzyılın başlarındanitibaren Azerbaycan’da aydın kişilerinyetişmesinden, yenilikçi eğitimcilerinfaaliyetlerinden bahsedilir. 1970’li yıllarSovyet Dönemi Azerbaycan sinemasındayeni bir dönemin başlangıcıdır. Bu dönemdeyapılan filmlerin ideolojik yaklaşımlardanaz da olsa uzak ve gerçekçi olduğugözlemlenir. Filmler çoğunlukla çağdaşyaşam ve çağdaş insanı yansıtır. Yine budönemin en büyük özelliği, yapılan filmlerinbirçoğunun İkinci Dünya Savaşı’nınzor yıllarında arka cephenin savaşa yardımınıanlatmasıdır.1970’LI YILLARSOVYET DÖNEMIAZERBAYCANSINEMASINDA YENIBIR DÖNEMINBAŞLANGICIDIR.1970s ARE THEBEGINNING OF ANEW ERA IN SOVIETAZERBAIJANICINEMA.Hikmet’s ‘Romantika’ novel and then aseries of adapted movies followed it.AZERBAIJANI CINEMA TOUCHES UPONSOCIAL ISSUES IN 1970sIn 1970s, in addition to films aboutthe revolution history, we also comeacross with films away from ideologicalapproaches, which are about theperiod’s people and problems. The cinemaof this period exhibits the problemshindering the moral developmentof the man and the society, andit calls people to struggle with theseproblems. The films about modern lifemostly target the youth and addressthe developing conscious via drama,adventure, folk epic and tales.Between 1970 and 1980, 47 films wereproduced by Azerbaijanfilm. ‘TheTempestuous Kura’ film, which wasshot in 1970, tells the upbringing ofintellectuals and the reformist educators’activities from the early 20 thcentury. 1970s are the beginning of anew era in Soviet Azerbaijani cinema.It is observed that the films producedin this period are leastwise away fromideological approaches and realistic.The films mostly reflect modern lifeand modern people. Nevertheless, themost important feature of this era isthat most of the films narrate the backfront’s help to the warfare during thetough years of the Second <strong>World</strong> War.1718 19 2048 AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comYENIDEN YAPILANMA DÖNEMINDEAZERBAYCAN SINEMASI1980’li yıllarda Sovyetler Birliği’ndeMihail Gorbaçov’un göreve gelmesindensonra açıklık, yeniden yapılanmave demokratikleşme politikaları başlar.Öngörülen değişiklikler fikir ve sanathayatını da etkiler.80’li yıllardaki Azerbaycan sinemasınınbir ‘Arayış Dönemi’nde olduğu söylenebilir.Çünkü Sovyetler Birliği’ndebaş veren olayların, sinemada da tür vekonu anlamında yeniliklere neden olduğugörülür.‘Papak’ ve ‘Mirze Sefer’ hikayelerindensinemaya uyarlanan 1983 yapımı‘Evlenmek İstiyorum’ komedi filmi 19.yüzyılın başlarında Azerbaycan toplumununyaşamı ve geleneklerini eleştirir.1988 yapımı olan ‘Yaramaz’ filmi isedüne kadar maruz kalınan fakat yarınistenmeyen manevi sarsıntılar, normalgelişim düzeni bozulmuş ve bir çıkışyolu arayan insanların acısı, faciasıhakkında ders verir. Filmin öyküsünde,Sovyetler Birliği’ndeki yeniden yapılanmadöneminin ortaya koyduğu açıklıkve özgürlük günleri anlatılır.1991 yılında Sovyetlerin çökmesi ilebağımsızlığını ilan eden AzerbaycanCumhuriyeti’nde diğer alanlarda olduğugibi, sinema sanatının gelişiminde deyeni bir döneme girilir. Bağımsızlık sonrasıAzerbaycan sineması ise bir başkayazının konusu… Keyifli okumalar.17‘Leyla ve Mecnun’ (1961)‘Leyly and Majnun’ (1961)18‘Kanun Namına’ (1968)‘In the Name of the Law’ (1968)19‘Baykuş Gelende’ (1978)‘When the Owl Flyes’ (1978)20‘Kaynana’ (1978)‘The Mother in Law’ (1978)21‘Dede Korkut’ (1975)‘Dada Gorgud’ (1975)22‘Derviş Parisi Patlatıyor’ (1976)‘The Darvish Detonates Paris’ (1976)23‘Öldürme Günü’ (1990)‘Execution Day’ (1990)24‘Şahit Kız’ (1990)‘The Witness’ (1990)AZERBAIJANI CINEMA IN THERECONSTRUCTION PERIODIn early 1980s, after the acceding ofM. Gorbachev, policies of openness,reconstruction and democratizationcommenced. Anticipated changes alsoaffected the intellectual world and arts.Azerbaijani cinema in 1980s may benamed as a ‘Seeking Period’ because it isseen that events occurred in the SovietUnion led to innovations in the cinemaindustry in terms of genre and theme.A 1983 production comedy movie‘I Wanna Get Marry’, which wasadapted to cinema from the tales of‘Papak’ and ‘Mirze Sefer’, criticizesthe Azerbaijani society’s life and traditionsin early 19 th century. A 1988 production‘The Shameless’ gives a lessonabout spiritual traumas exposed untilrecently and which are unwantedfor the future, pains, sorrows andtragedies of people whose normaldevelopment was interrupted, whoare confused and look for a way out.In the film, openness and freedom putforth in the reconstruction period bythe Soviet Union are narrated.With the collapse of the Soviet Union in1991, a new era started for the cinemaindustry as well as other fields in theRepublic of Azerbaijan which declaredindependence. The Azerbaijani cinemaafter the independence is another article’stopic… Hope you enjoy reading.212223 24HAZAR WORLD49
KÜLTÜR & SANAT / CULTURE & ARTFİLM / FILMYÖNETMENLER: D. JOLBAYAR, U. SHAGDARSURENDIRECTORS: D. JOLBAYAR, U. SHAGDARSURENCENGİZ:ON EFSANESİOyuncular: T. Altanshagai,B. Amarcanihan,C. AriunbyambaFilm, Aravt adı verilen vedoktoru bularak güvenlibir şekilde geri getirmeklegörevlendirilen on efsaneviaskerin hikayesini anlatıyor.Bu seyahat hikayesininbüyük bir kısmı at üstündeve geçici çadırlarda geçiyor.Büyük savaş yaklaşırkenatlatılan olaylarda Moğolsavaşçılarının yardımseverliğive cesareti gözlerönüne seriliyor.GENGHIS: THELEGEND OF THE TENCast: T. Altanshagai, B.Amarcanihan,C. AriunbyambaThe film tells the story often legendary soldiers calledAravt who are assignedto find the physician andbring back safely. This isa travel based story wheremost of it takes place inhorse riding and temporarytents. Through their actions,they demonstrate thebenevolence and bravery ofMongol warriors as the finalbattle closes in.SERGİ / EXHIBITIONTARİH: 03 EKİM <strong>2015</strong>’E KADAR YER: RAHMİ M. KOÇ MÜZESİDATE: UNTIL OCTOBER 3, <strong>2015</strong> VENUE: RAHMİ M. KOÇ MUSEUMBİSİKLET: İKİ TEKERLEKÜZERİNDE TAŞINAN TUTKUKışın soğuğunda gizli saklı köşelerekaldırılan bisikletler, havaların ısınmasıylabirlikte teker teker sokağa çıkıyor. Rahmi M.Koç Müzesi ise, yaz aylarının bu vazgeçilmeztutkusunun tarihine özel koleksiyonu ileışık tutuyor. Koleksiyonda, ilki 1870’lerdeüretilmiş olan ve çok ender bulunan farklımarka ve modellerdeki bisikletler yer alıyor.BICYCLE: PASSION CARRIEDON TWO WHEELSBicycles, which were put aside in hiddencorners of houses during winter, are takenout to streets when the weather gets warm.With a special collection, Rahmi M. KoçMuseum sheds light on the history ofthis indispensable summer passion. Thecollection has rare bicycle brands and modelswhich were produced in 1870s.50AĞUSTOS <strong>2015</strong> SAYI <strong>33</strong> - AUGUST <strong>2015</strong> ISSUE <strong>33</strong>
www.hazarworld.comKİTAP / BOOKYAZAR: NİZÂMÎ-Yİ GENCEVİ YAYINEVİ: SAY YAYINLARIAUTHOR: NİZÂMÎ-Yİ GENCEVİ PUBLISHER: SAY PUBLISHING HOUSELEYLA İLE MECNUNİlk defa Nizâmî tarafındanmüstakil bir kitap halindeyazıya geçirilmiş olan bu eser,Nizâmî’den sonra birçok şairtarafından yeniden kalemealınmıştır. En önemli klasiklerdenbiri olan, Nizâmî-yi Gencevî’nin1188 yılında kaleme aldığı Leylâile Mecnun, Prof. Dr. A. NaciTokmak’ın çevirisiyle Farsçaaslından çeviri yazısı ile beraber,manzum olarak edebiyatdünyasında yerini alıyor.LEYLA AND MECNUNThis work, which was putdown on paper by Nizâmî forthe first time as a separatebook, has been re-written bymany poets after Nizâmî. Oneof the most important classicalworks of Nizâmî Gencevî, Leylaand Mecnun was written in1188. Prof. Dr. A. Naci Tokmaktranslated the book from Persian–the book’s original language–and added it into literature inverse format.SAHNE SANATLARI / PERFORMING ARTSTARİH: 12-13 AĞUSTOS <strong>2015</strong> YER: BODRUM KALESİ-MUĞLADATE: 12-13 AUGUST <strong>2015</strong> VENUE: BODRUM CASTLE-MUĞLAMÜZİK / MUSICTARİH: 25 AĞUSTOS <strong>2015</strong> YER: BOSTANLI SUAT TAŞER TİYATROSU-İZMİRDATE: 25 AUGUST <strong>2015</strong> VENUE: BOSTANLI SUAT TAŞER THEATRE-İZMİR15. YIL ANADOLUATEŞİ ÖZELGÖSTERİSİFIRE OF ANATOLIA15 TH ANNIVERSARYSPECIAL SHOWHemen hemen her yöredenderlenmiş 3000 halk dansıfigürü ve halk müziğiniiçinde barındıran özgünbir proje olan AnadoluAteşi, bu sefer sahneye 15.yılını kutlamak için çıkıyor.Bodrum’da büyüleyicibir şov sergileyecek olandansçılar, medeniyetleri birkez daha dansın ritmi ile biraraya getirecek.A synthesis of 3000 folkdance figures and folkmusic from differentregions, Fire of Anatoliais a unique project whichis celebrating its 15thanniversary this year.Dancers will perform afascinating show in Bodrumand bring civilizationstogether with the rhythm ofthe dance.KEREMGÖRSEV-AYHANSİCİMOĞLUTürkiye’de cazstandartlarını en dinamikşekilde sahneleyenpiyanist Kerem Görsev,konu dinamizm oluncaakla gelen ilk isim olanLatin perküsyon üstadıAyhan Sicimoğlu ileberaber 1950’lerdenbaşlayarak günümüzekadar gelen klasikleşmişLatin caz repertuvarınıberaberce sahneye taşıyor.KEREMGÖRSEV-AYHANSİCİMOĞLUPianist Kerem Görsev,performing jazzstandards in the mostdynamic way in Turkey,and Latin percussionmaster Ayhan Sicimoğlu,the first name thatcomes to mind when wetalk about dynamism,are jointly performingclassical Latin jazzrepertoire from 1950suntil today.HAZAR WORLD51
КРАТКОЕ ROTA / ROUTE ИЗЛОЖЕНИЕSTABESI PUBLIS IS? NOS SUL / UASTABESI PUBLIS IS? NOS SULКРАТКОЕИЗЛОЖЕНИЕ52 АВГУСТ <strong>2015</strong> ВЫПУСК <strong>33</strong>
www.hazarworld.comХАЛДУН ЯВАШКаспийскийСтратегический ИнститутГенеральный СекретарьПосле распада Советского Союза страны Каспийскогорегиона смогли пройти через узкий экономическийпролив благодаря нефтепроизводству. Тем не менее,снижение цен на нефть, пережитое в последнее время,привело к осознанию необходимости укрепления экономикиэтих стран промышленными инвестициями.Пока на виду исторический опыт, обеспечившийобогащение развитых стран индустриализацией, истранам Каспийского региона необходимо добавить кочевидным преимуществам сырья, которым они обладают,политику производства высокой добавленнойстоимости. Каспийский регион сегодня обладает 18%мировых запасов нефти и 47% запасов природногогаза. Конечно же нельзя отрицать, что такой источникподнял экономики стран региона на значительныйуровень роста, однако для устойчивого развитиянеобходимо развитие и ненефтяных отраслей промышленности.По оценкам МВФ, в <strong>2015</strong> году ростэкономик Азербайджана и Казахстана ожидается соответственнона 0,6% и 2%, в то время как в Туркменистанеи Узбекистане он ожидается на 9% и 6,2%.В результате, страны Каспийского региона продолжаютрасти и огромными транспортными проектами,которые реализованы, связывают регион с миром. Вэтой связи в случае успешной реализации ненефтянойпромышленности, которая является важным столпомэкономики, не будет никаких причин, чтобы Каспийскийрегион не стал восходящей звездой в мире.В этом номере, пытаясь привлечь ваше внимание кважности вопроса особенно ненефтяной индустриализации,мы уделили центральное место нашейобложки статье профессора доктора Мубариза Хасанова,где он делится своими мыслями. С другой стороны,греческий кризис, происходящий рядом с нами,проанализировал для вас профессор Месут ХаккыДжашын. Интенсивно продолжаются наши разработкиотносительно кибер безопасности в цифровоммире и в этом номере надеюсь репортаж с директоромкомпании Лаборатория Касперского в ТурцииСертаном Сельчукомо o рисках в кибербезопасностипространства и о кибер-войнах между странами станетдля вас интересным.До встречи в следующем выпуске ...HAZAR WORLD53
КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕКАК ВЛИЯЕТ ОБЕСЦЕНИВАНИЕ ТУРЕЦКОЙ ЛИРЫНА ЭНЕРГЕТИЧЕСКИЕ ИНВЕСТИЦИИ?Энергетические инвестиции, финансируемые в Турции в иностранной валюте, могутбыть подвержены негативному влиянию обесценивания турецкой лиры.ОСМАН КУРТПотребление электроэнергии вТурции увеличилось в среднемна 5,6% в год, оставив позадигодовой рост. Этот увеличившийся спросна энергию естественно стал причинойсерьезного роста в энергетические инвестицииза последнее время в Турции. Заэти 12 лет энергетические инвестициисоставили около 49 миллиардов долларов.Однако в последние годы в результатебыстрого повышения курса долларатурецкая лира также пострадала от этогопериода. Снижение курса лиры по отношениюк доллару становит под сомнениябудущее инвестиций энергетическихкомпаний в Турции.ДОХОДНОСТЬ ЭНЕРГЕТИЧЕСКИХИНВЕСТИЦИЙ ДЛЯ ЧАСТНОГОСЕКТОРА МОЖЕТ БЫТЬПОСТАВЛЕНА ПОД СОМНЕНИЕДоля государства в общей установленноймощности Турции в последние годыопустилась до уровня 30,1%. В этойсвязи для предотвращения влияния снижениякурса лиры на энергоинвестициив Турции необходимо изучить финансовыеструктуры имеющихся энергетическихкомпаний в частном секторе. «Приизучении структуры капитала открытыхакционерных энергетических компанийна фондовом рынке понятно, что инвестициив основном финансируются иззарубежных источников. Из-за того, чтоэнергоинвестиции являются восстанавливаемымиинвестициями в долгосрочнойперспективе, с точки зрения управленияликвидностью на первый планвыходит потребность нахождения длякомпаний иностранных источников сдолгосрочной перспективой», говоритэксперт Каспийского СтратегическогоИнститута, декан факультета экономикиУниверситета Сулейман Шаха ФатихМаджит и добавляет: «Компании из-затого, что могут иметь проблемы с досту-пом к возможностям долгосрочногофинансирования в турецких лирах, ещебольше влезают в долги в иностраннойвалюте.» Из-за того, что цены на электроэнергиюполностью не индексируютсяк курсу иностранной валюты такоеположение с точки зрения фирм обнаруживаетсерьезный риск валютного курса.Положение иностранной валюты открытыхакционерных энергетических компанийв Турции значительно ухудшилось.С другой стороны есть энергоинвестиции,которые будут менее всего подверженывлиянию этого процесса.Проекты трубопроводов, в строительствекоторых Турция принимала участие,требуют особого внимания дляэнергобезопасности Турции. ФатихМаджит, «В то время как доходы отпроектов в инвестициях трубопроводареализуются в иностранной валюте,часть инвестиционных затрат и эксплуатационныхрасходов осуществляется виностранной валюте, а часть в национальнойвалюте,»- говорит он. Такимобразом вопрекиинвестициям,направленным на электрическийрынок, инвестиции в трубопроводносят потенциал положительноговлияния роста иностранной валюты.54 АВГУСТ <strong>2015</strong> ВЫПУСК <strong>33</strong>
www.hazarworld.comГЛОБАЛЬНАЯ УГРОЗА: ОХОТА ЗА ИДЕНТИЧНОСТЬЮВ минувшем году 94 % компаний по всему миру, 97 % компаний по Турцииоказались лицом к лицу с угрозой в сфере информационной безопасности. Мыпобеседовали с региональным директором компании Лаборатория Касперского вТурции Сертаном Сельчуком на такие темы, как риски в сфере кибербезопасностии кибервойны между странами.ОСМАН КУРТЕсть известная шутка о том, что существуетдва типа компаний : взломанные ите, которые пока еще не знают о том, чтоони взломаны. Что Вы об этом думаете?Согласно исследованиям Лаборатории Касперского,ежедневно выявляется порядка315 тысяч образцов вредоносных программ.По большому счету ни одна операционнаясистема не находится в полной безопасности.Ушли в прошлое те дни, когдавзломщики были сосредоточены почтиисключительно на программе Window’s,увеличилось количество нападений на МАСи на мобильные операционные системы.Быстро растет количество вредоносныхпрограммных обеспечений, направленныхна операционную систему Android: ЛабораторияКасперского ежемесячно выявляетпорядка 20 000 таких.Какие типы угроз ожидают нас в предстоящемпериоде?Уверенность в себе киберпреступниковбыстро растет: раньше они предпочиталинападать на пользователей банковской системы,расценивая их, как слабое звено вцепи безопасности. Однако, специалистыЛаборатории Касперского говорят о высокойвероятности того , что имеющие болеезначительные и серьезные цели кибератакибудут направлены на сами банки. И мошенникина этом не остановятся. СпециалистыЛаборатории Касперского предполагают,что мошенниками будет разработано вредоносноепрограммное обеспечение, дающеевозможность снимать наличные деньгинепосредственно в банкоматах.Каковы масштабы киберугрозы в Турции:Согласно результатам исследований рисковглобальной корпоративной ИТ- безопасности2014 года (совместные исследования ЛабораторииКасперского и В2В International)за минувший год 94 % компаний в миреи 97% компаний в Турции столкнулись сугрозами в области информационной безопасности(такие, как вирусные атаки,спам, фишинг, сетевые атаки, выкуп программногообеспечения). В среднем в мирематериальный ущерб, наносимый крупнымкомпаниям одной кибератакой, составляетприблизительно 720 тысяч долларов, чтокасается Турции, такой ущерб составляетоколо 668 тысяч долларов. Вред , наносимыйпредприятиям малого и среднегобизнеса в среднем в мире составляет 49тысяч долларов, эта цифра в Турции равна53 тысячам долларов.В современную эпоху, войны междустранами также происходят в киберпространстве.Вы можете рассказать нам обэтих войнах? Каких масштабов они ужедостигли?Кибервойна является угрозой не только длягосударства и предприятия, она угрожает иобычным гражданам. Двумя важными факторамивыживания в этой войне являютсямеждународное сотрудничество и передовыетехнологии. По сравнению с традиционнымвооружением, методы клонированияи перепрограммирования средств, используемыев кибервойнах, гораздо проще.Как Вы думаете, возможна ли большаяатака на Каспийский регион или страныэтого региона, существует ли такаяреальнаяили потенциальная угроза?Всегда существует потенциальная угроза,так как атака может быть совершена намереннона саму организацию или предприятие,связанное с организацию вследствиесотрудничества (поставщиков товаров илиуслуг), а также может быть реализованачерез ИТ- систему случайно, а затем распространитьсясреди связанных междусобой организаций. Мы видели довольномного как крупных, так и малых, развитыхи развивающихся стран, ставших жертвамикибератак.HAZAR WORLD55
КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕКЛЮЧ ДЛЯ УСТОЙЧИВОГО РОСТА:РАЗВИТИЕ НЕНЕФТЯНОГО СЕКТОРАНефть и 2000- годы... Для стран-производителей нефти 2000 годы богатыевремена. Цены на нефть резко возросло за эти годы, страны Каспийскогобассейна, умножая доход, получаемый от экспорта нефти, показалипериод быстрого экономического роста. Однако в последнее время резкоепадение цен на нефть показало, что вместо экономики, основаннойна нефтяных доходах, необходима экономика преобразующаяся изнефтяных доходов в промышленность. Ну а что же имеется на очередидля каспийского региона, развивающего свои экономики, основанные нанефтепроизводстве?ПРОФ. ДР. МУБАРИЗ ХАСАНОВПрикаспийские страны богатыресурсами нефти и природногогаза. Широкий Каспийскийбассейн, в который входят Азербайджан,Иран, Казахстан, Узбекистан,России и Туркменистан, обладаетпримерно 18% доказанными мировымирезервами нефти, 47% природногогаза. Быстрый рост цен на нефть в2000-х, как и во всех богатых нефтьюстранах, увеличил прибыль от нефтяногоэкспорта и стран Каспийскогобассейна, а это в свою очередь открылопуть быстрого экономического развитияупомянутых стран. Однако последостижения цены на нефть в июле2008 года до исторической отметкив 143, 95 доллара под влиянием глобальногофинансового кризиса ценаупала до 34,16 доллара в конце тогоже года. Падение цен на нефть такжепроизвело значительное влияние наэкономику стран основной экспортнойпродукцией которых является углеводородыи производные. В то времякак в 2009 году развитие экономикиРоссии снизилось на 7,8%, в Казахстаненаблюдается рост на 1,2%, в Туркменистане-6,1%, Узбекистане-8,1%Азербайджане-9,3%. Казахстанскаянациональная валюта снизилась на22,6% российская национальнаявалюта-на 27,7%. В результате новогороста цен на нефть с 2009 года, экономикаэтих стран восстановилась закороткий период.ЧТО БУДЕТ КОГДА РАЗВИТИЕБОГАТЫХ УГЛЕРОДНЫХ ЗАЛЕЖДОСТИГНЕТ ЕСТЕСТВЕННОГОПРЕДЕЛА?В ответ на повторное повышение цен нанефть страны Каспийского бассейна, основнымпромышленным и экспортным товаромкоторых являются нефть и газ, дажев конце 2010 года, когда цены на нефтьстали снова расти, не смогли достичьуровня роста в 2000-х годах. Начиная сиюня 2014 года в международных ценах нанефть произошел новый спад. Цена нефтиBrent с уровня среднего показателя в июне112 долларов в январе <strong>2015</strong> года упала до45,13 долларов. Это снижение цен продуктовосновной промышленности и экспортанесомненно отрицательно повлияет напроизводительность экономического ростастран Каспийского бассейна. По прогнозамМВФ в <strong>2015</strong> году ожидается снижениеэкономики России на 3,8% и повышениеэкономик Азербайджана и Казахстана на0,6% и 2% в свою очередь. Благодаря разработкамместорождений природного газаи высоким государственным инвестицияможидается, что Туркменистан и Узбекистанпродемонстрируют более высокийрост производительности. Кроме того попрогнозам ожидается, что Туркменистани Узбекистан в <strong>2015</strong> году вырастут нав свою очередь на 9% и 6,2%. Однакоразвитие богатых углеводородных месторожденийдостигнув естественного предела,ожидается спад показателей ростаэтих стран.56 АВГУСТ <strong>2015</strong> ВЫПУСК <strong>33</strong>
www.hazarworld.comКЛЮЧОМ ЭКОНОМИЧЕСКОГОРАЗВИТИЯ СТАЛИ ПРИРОДНЫЙГАЗ И НЕФТЬПосле распада Советского Союза разрывэкономических связей с другими странамичленами союза, как в случае с другимистранами членами Союза, стал причинойзначительного спада экономик стран Каспийскогорегиона. Значительное отставаниетехнологий,унаследованных от Советскогосоюза, и по сравнению с другимистранами союза недостаточное развитиепромышленности стран Каспийскогорегиона стало причиной более тяжелогоэкономического кризиса в этом регионе.Кроме того, эти страны не имели достаточногоэкономического сотрудничествас остальной частью мира. Таким образом,единственным целесоообразным и применимымпутем выхода из экономическогоспада было определено развитие богатыхуглеводородных месторождений. СтраныКаспийского бассейна в качестве ключаэкономического развития видели богатыересурсы нефти и природного газа, которыеони имеют. Доходы от переработкиэтих ресурсов должны были бы использоватьсяв разработке других отраслейпромышленности, и таким образом этистраны процветали бы.Уделение приоритетного внимания углеводороднымресурсам в странах Каспийскогобассейна стало причиной быстрогороста добычи нефти и природного газав стране, экспорта,а также экономикамэтих стран стать зависимыми от углеводородов.В последние годы вместе сростом отраслей услуг, строительстваи финансового посредничества, относительнаядоля нефтяной промышленностив национальной экономике снизилась.Однако,несмотря на рост относительнойдоли не нефтяной экономики в национальнойэкономике, нефть и природный газ занимаютважное место в экспорте и доходебюджета стран каспийского бассейна.По расчетам, в последние годы в странахКаспийского бассейна доля нефти и газав экспорте 72 - 96%, а доля в доходахбюджета 27-50%. То, что углеводородныересурсы занимают важное место в бюджетеи экспорте, делают экономику этихстран гиперчувствительной к ценам нанефть. Итак, в странах Каспийского бассейнав <strong>2015</strong> году ожидается серьезныйспад экономического роста по сравнениюс предыдущим годом.НЕФТЬ... ТАК ЧТО ЕСТЬ ЕЩЕ ДЛЯКАСПИЙСКОГО РЕГИОНА?Странам Каспийского бассейна для того,чтобы избавиться от зависимости от добычинефти и международных цен нанефть, безусловно, необходимо развитиене нефтяной экономики. Вместе с увеличившимисяпоступлений от продажинефти рост спроса в отношении недвижимостии сектора услуг стало причинойбыстрого развития этих секторов, а этооткрыло путь роста доли ненефтянойэкономики в общей экономике. Однакоэкономикам стран для того, чтобы избавитьсяот зависимости от нефти, болеевсего необходимо развитие ненефтянойHAZAR WORLD57
КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕфруктов и овощей также производилзначительное количество хлопка. Такимобразом, в этих странах имеется большойпотенциал для традиционного сельскогохозяйства, животноводства, пищевой исельскохозяйственной промышленности.промышленности и сельскохозяйственногосектора, чем ненефтяной экономики.При взятии во внимание природныхресурсов, которыми они обладают, игеополитического положения, видно относительноепреимущество стран Каспийскогобассейна, которое имеется в такихтрадиционных отраслях промышленностикак нефтехимическая и химическая продукция,пищевая, животноводческая,сельскохозяйственная и текстильная.Кроме, наблюдается серьезный потенциалроста сектора международных транспортныхперевозок.Страны Каспийского бассейна, богатыеуглеводородными ресурсами, предлагаютуникальные возможности для развитияНПЗ, нефтехимической и химическойпромышленности, которые используютнефть и природный газ как основнойисточник и вместе с тем обладаютструктурой энергоемкого производства.Доступность дешевой энергии и сырьяобеспечивают быстрое развитие отраслейпромышленности, основанных нанефтяной,в этом регионе. Однако у такихстран региона, как Азербайджан, Туркменистани Казахстан есть свои серьезныепланы по развитию нефтяной промышленности.планы.Страны Каспийского региона в эпоху СоветскогоСоюза были замечен как болеесельскохозяйственные страны. Казахстанбыл центром производства зерновых, аУзбекистан и Туркменистан -хлопка. ААзербайджан вместе с производствомБЛИЗОСТЬ К КРУПНЫМРЫНКАМ- САМОЕ БОЛЬШОЕПРЕИМУЩЕСТВО СТРАНКАСПИЙСКОГО БАССЕЙНАОтсутствие прямого доступа стран Каспийскогобассейна к открытому морюрассматривается в качестве барьера дляэтих стран. Однако, это в то же времяпредоставляет значительные возможности.Особенно близость к таким крупнымрынкам как России, Китай, Индия, Пакистани Турция обеспечивает уникальныевозможности для развития в Каспийскихстранах не нефтяной промышленностии сельского хозяйства. Продукция, выпускаемаяв этих странах, в последниегоды легко доставляется на эти быстрорастущиерынки. И что самое главное,Каспийский бассейн играет роль естественногомоста между Европой и Китаем,Индией и другими странами ДальнегоВостока. Восстановление историческогоШелкового пути сможет обеспечитьторговлю в направлениях восток-запад(Китай-Европа) и Юг-Север (Иран-Пакистан-Индия-Россия-Европа). Это,конечно же, обеспечит важный вклад вразвитие этих стран.Однако, реализовав этот потенциал странКаспийского бассейна, развивая не нефтянуюпромышленность и сельскохозяйственныйсектор, для освобождениянациональной экономики от нефтянойзависимости необходимо проведениесерьезных реформ и поддержка не нефтянойпромышленности. Страны региона,особенно Азербайджан и Казахстан,в последнее время провели серьезныереформы, связанные с деловой жизнью.Однако необходимы серьезные реформы,способные напрямую привлечь вобласти ненефтяной промышленностииностранные капиталовложения. В частности,необходимо сведение к минимумуадминистративных, бюрократических,судебных препятствий над промышленнымикапиталовложениями и деловыммиром, полностью ликвидировать вмешательстволиц, обладающих государственнойвластью, в функционированиеэкономики. Создание конкурентного58 АВГУСТ <strong>2015</strong> ВЫПУСК <strong>33</strong>
www.hazarworld.comрынка, обеспечение прозрачности вадминистративной и судебной сферах,ограничение вмешательства государствана рынке-имеют чрезвычайно важноезначение для развития экономики. Крометого, все правовые положения, приложенияи процессы, касающиеся торговли,особенно законодательства о налогах ибанкротстве, следует сделать как можноболее ясными и простыми.Для привлечения крупно масштабныхпромышленных инвестиций в страну инвесторамнеобходимо оказать серьезнуюподдержку и создание подходящей рабочейсреды. Развитые страны для крупныхинвестиций применяются различныестимулы как грант прямых инвестиций,поддержка процентной ставкой, покрытиегосударством напрямую части расходовна рабочую силу, налоговое освобождениедо 10 лет. Страны Каспийскогобассейна могут применить аналогичные,возможно еще более привлекательныестимулы для привлечения крупныхинвестиций в не нефтяную промышленность.Помимо крупных промышленныхинвестиций, необходимо поддерживатьпредприятия малого и среднего бизнеса,которые являются локомотивом занятости,а также необходимо снизить риски ирасходы, которым они подвержены.В то время когда происходит поддержкаинвестиций не нефтяной промышленности,правительство должно делатьнеобходимые капиталовложения дляразвития как сельской, так и городскойинфраструктур, и таким образом, сокращаярасходов промышленных и сельскохозяйственныхинвестиций, увеличитьих производительность. Как известно,государственные инвестиции в инфраструктурусерьезно повышают эффективностьпромышленных инвестиций.Таким образом необходимо создать необходимуюинфраструктуру для развитияпромышленности и сельского хозяйствав государстве.Для долгосрочного и здорового развитияэкономики, человеческий ресурс дажеболее важен, чем физический капитал.По этой причине, государство должноготовить рабочую силу, в которой нуждаетсяэкономика, особенно квалифицированныйперсонал с высокими техническимиспособностями.Страны Каспийского бассейна смоглипреодолеть экономический кризис послераспада Советского Союза благодарябогатым природным источникам,которыми они обладают. Эти страныиз-за быстрого роста цены на нефть в2000-х годах смогли получить хорошуюприбыль. Однако, по причине того, чтоони не развивали не нефтяную промышленность,сильный спад цен на нефть в2008-2009 годах и после июня 2014 года,привел к серьезному спаду в развитииэкономики страны. Таким образом, прикаспийскиестраны должны как можнобыстрее создать необходимые условиядля быстрого развития не нефтяной промышленности.HAZAR WORLD59
КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕКАК ГРЕЦИЯ ПОВЛИЯЕТ НА СУДЬБУ РЕГИОНА ЕВРО?Греция, оставшаяся лицом к лицу с самым глубоким экономическим кризисомсо второй мировой войны, и не сумевшая выйти на ровную поверхность,так же как не смогла достичь согласия в переговорах с ЕС, так и в случаене нахождения экстренного решения оказалась на грани банкротства. Еслитекущая ситуация такова то, что будет происходить в следующем шаге?ПРОФ. ДР. МЕСУТ ХАККЫ ДЖАШЫНВ1990-х принятие Афин в еврозону,принеся частичную дисциплинув соответствии критериямфискальной и монетарной политикиЕС, в рамках региональной политикиЕС поставило в повестку дняпреимущество воспользоваться фондамипомощи. Однако эта оптимистическаятаблица, со скоростью роста4% по причине глобального экономическогокризиса 2008 года была прервана.В то время как в Греции в ноябре2009 года параллельно растущейзадолженности росли государственныерасходы, в результате того, чтоналоговые доходы остались на низкомуровне, дефицит бюджета прыгнул наотметку в 20,1 млрд евро.Усовершенствованная с целью сокращенияпоследствий кризиса в еврозоне модель и структура «Тройка»,состоящая из Европейского союза-Европейского Центрального Банка иМВФ, подготовив пакет спасения ,связанный с Грецией, в 2010 годунажало на кнопку для пакета финансовогоспасения объемом 110 милли-ардов евро. В результате, Афины избежалипровозглашения моратория. Несмотряна это, правительство Греции, не сумелосоздать рациональный баланс междугосударственными доходами, ставшимипричиной дефицита бюджета, и расходами.В Греции спираль высокой инфляциии низких темпов роста, начавшись в 80-хгодах, в 90-х годах выросла до 20%. А вначале 2000-х годов неэффективностьгосударственного сектора, который являетсяосновным фактором, открывшимпуть сегодняшнему кризису и значительномусокращению производства в Греции,вышла на первый план. В Греции, 80%ВВП приходится на сектор услуг, 16 % напромышленный сектор, 4% на сельскохозяйственныйсектор. Туристический секторсоставляет 18% ВВП, а также около25% занятости в секторе туризма. Работалюдей в государственном секторе насамом верху Европейских стандартовэффективности усугубилась конфликтамиинтересов партий и СМИ. С другой стороныгромоздкая структура государстваусугубляет проблему забастовок, безработицыи коррупции в стране. Греция в«индексе восприятия коррупции 2014»после Румынии и Италии в положениихудшей страны ЕС. Греция в индексе экономическойсвободы <strong>2015</strong> стала 130 странойпо счету в мире. Неформальная экономикав два раза больше среднего показателяОЭСР. В Греции неформальнаяэкономика составляет 22,4% от ВВП.Несмотря на быстрое снижение числаиз-за закрытых предприятий в следствиекризиса, в Греции МСБ -важнейшая причинанеформальной экономики, потомучто МСБ предпочитает наличные покупки-продажи,и это является фактором,который облегчает выход за рамки формальности.Кроме того экспортныйпотенциал Греции довольно низкий.Из-за того, что она не имеет достаточных60 АВГУСТ <strong>2015</strong> ВЫПУСК <strong>33</strong>
www.hazarworld.comпроизводственных мощностей, прибыльот импортируемых материалов, полуфабрикатови так далее также низкая.Соотношение открытости экспорту остаетсяниже среднего показателя по ЕС. ВГреции соотношение долга 177 %. Дляснижения этого показателя кредиторыпродолжают проводить давление.В экономической программе, подготовленнойдля выхода из кризиса, в результатеневозможности обеспечения структурнойфинансовой гарантии необходимойдля развития в качестве обеспечениядоверия и финансовой стабильности, безуспешностьв направлении экономики кновому и устойчивому тренду ростаоткрыло путь для схода поезда с рельсов.Увеличение в Греции окладов государственныхслужащих в два раза, пустота,созданная в налоге на прибыль, размеров,которых достигло уклонение от налогов,попадание Греции в глобальный экономическийкризис без подготовки, достижениедефицита бюджета 4-ех кратногопревышения показателя, определенного встандартах ЕС- легли на стол обсуждения.Однако в государственных расходахГреции самую высокую строку занимаютпо-прежнему расходы на оборону.Внеочередные заседания, начавшиеся вБрюсселе 20 февраля <strong>2015</strong> года вновьсформированного правительства Сиризадля обсуждения с Еврогруппой долговогокризиса, завершились 23 марта <strong>2015</strong> годазаминкой на встрече Ципраса с канцлеромГермании Меркель по вопросу полученияфинансовой помощи. Ципрас, вкачестве альтернативы перенаправив курсАфин на Москву, 8 апреля <strong>2015</strong> годавстретился с президентом РоссииПутиным. Также Греция начала работыпо открытию иска по выплате компенсациивоенных репараций вследствие вторженияфашистской Германии во времявторой мировой войны в страну в размере279 млрд евро.ЕС ПОТЕРЯЛ ПРЕСТИЖУчитывая имеющиеся данные, общийгосударственный долг Афин составляет350 млрд евро. В случае успеха самогопоследнего и недавно принятого второгопакета по спасению в 130 миллиардовевро и других мер считается, что в 2020-хэто соотношение может опуститься до120%. С другой стороны Греция не смоглавыплатить долг МВФ 1,5 млрд евро. ВГреции, где одна четверть ее населенияявляются безработными, ситуация, когдаэкономика, банки остаются закрытыминеделю и банковские клиенты могутснять только 60 евро, очень тяжелая.Премьер министр Греции АлексисЦипрас провел телефонные переговоры сканцлером Германии Меркель и президентомРоссии Путиным. Путин пообещалпомочь Греции.Греция, прошедшая через очень критическийпериод, в случае если не будетпредоставлен пакет помощи, предполагаетсяпережить кризис наличности истоит перед опасностью выхода из Еврозоны. В результате экономического кризисав Греции имеется риск созданиянегативных последствий, распространяясьна страны ЕС. Несомненно финансоваяполитика параметров самостоятельногоспасения Афин от хаоса, поддержкистран Балтии и ВосточнойЕвропы, предотвращения кризиса вИспании и Португалии повлияет на стоимостьевро в соотношении с долларом.Германия и остальная часть зоны евро,вслед за трудными переговорами послереферендума продолжает подготовку вожидании возможных политическихбеспорядков, которые могут возникнутьв Греции.HAZAR WORLD61
КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕКАК ТУРЦИЯ ПРЕВРАТИТСЯ В ЭНЕРГЕТИЧЕСКИЙ ЦЕНТР?Турция, расположенная между Каспийским регионом и Ближнимвостоком,обладающим 75% мировых запасов нефти и природного газа, на востокеи Европейским Союзом, больше всех потребляющих эти запасы на западе,благодаря такому выгодному положению берет на себя роль естественного моста,объединяющего спрос и предложение.ЭМИН АХУНДЗАДАПо всему миру, особенно в Европе,наблюдается быстрый рост потребленияприродного газа. Потекущим прогнозам, в будущем ожидаетсярост зависимости стран Европейскогосоюза и Турции в от природного газа.Учитывая растущий спрос Европы на природныйгаз и снижение добычи природногогаза, объем импорта природного газа вЕвропу к 2030 году, сильно увеличившись,с 64% достигнет 80%. Это толкает Европуна поиск альтернативных источников ипоставщиков, в результате значение Турциирастет.Таким образом, в среднесрочной и долгосрочнойперспективе одним из самыхважных проектов, который будет служитьэнергетической безопасности Европы,проект Южного Газового Коридора.Первый шаг и камень в основание этогопроекта были заложены под руководствомТурции и Азербайджана в проектеTАNAP. ТАNAP-проект, обладающийособенностью изменить энергетическуюкарту Европы.Турция, пользуясь этим выгодным положением,для того, чтобы стать центромэнергетики должна сделать ряд шагов.Во-первых, ускорить реформы энергетическогорынка, сделать инвестиции винфраструктуру природного газа и создатьв Турции энергетическую фондовуюбиржу. Эта биржа будет обеспечиватьсвободное образование цен и открыватьпуть для баланса спроса и предложения.В реструктуризациях во время процессалиберализации речь идет не только о конкурентоспособномзаводе на внутреннемрынке, но и усилении позиции Турции намеждународных газовых рынках.С другой стороны,одним из условий превращенияв энергетический центр являетсястроительство широкой сети газовыхтрубопроводов. В Турции в настоящеевремя всего построено 15.000 километровсети трубопроводов природного газа вы-сокого давления. Даже в американскомштате Техас, который является одним изнаиболее важных энергетических центровв мире, сеть трубопровода высокого давлениясоставляет 50 000 километров. Повсей Америке этот показатель составляет850 000 километров. Таким образом, Турциядолжна построить линии трубопроводовв разных направлениях и связанныедруг с другом, а также должна распространитьсеть трубопроводов по всей Турции.Еще одним важным вопросом являетсястроительство заводов для инфраструктурыхранения СПГ и природного газа.В результате, Турция, правильно используяпреимущества, предоставляемыегеополитическим положением, в случаеускорения реформ энергетического рынка,подготовке основы для создания либеральнойструктуры на рынке, расширения сетитрубопроводов и осуществлении большихкапиталовложений в инфраструктуру природногогаза, может в реальности превратитьсяв энергетический центр.Более полную версию данной статьиможно прочитать на английском языке последующей ссылке:http://hazar.org/UserFiles/yayinlar/MakaleAnalizler/2_essay.pdf62 АВГУСТ <strong>2015</strong> ВЫПУСК <strong>33</strong>
www.hazarworld.comЧТО СТОИТ ЗА ПОВЫШЕНИЕМ ЦЕН НАЭЛЕКТРИЧЕСТВО В ЕРЕВАНЕПосле повышения цен на электричество в Армении тысячи людей вышли на улицус протестами. Связаны ли происходящие события только с повышением цен наэлектричество, или за этим стоят другие причины?ФИГЕН АЙПЕК АЙВАДЖИВГосударственная комиссия поурегулированию общественныхуслуг Армении в ответ на заявку,поданную российской энергетическойкомпанией (ИНТЕР РАО ЕЭС), обеспечивающейэлектроэнергией Армению, оповышении тарифов на электроэнергиюна 40 %, приняла решение о некоторомповышении цен на электричество. Всевыглядит так, как будто между частнымсектором и государством заключена выгоднаясделка. Однако, эта тема сталапричиной возникновения других событий:люди, организованные через социальныесети, в большинстве своем молодежь,вышли на улицы с протестами противповышения цен на электричество. Протесты,принявшие оборот серьезнойугрозы правительству Армении, былиприостановлены после заявления президентаАрмении Сержа Саргсяна об отменеповышения тарифов на электроэнергию,и выделении государственных субсидий.Однако, эксперты считают, что волненияв Армении являются всего лишь началомчего-то большего и предвестниками последующихболее серьезных событий.АРМЕНИЯ НЕ СМОЖЕТБОЛЬШЕ ПРИКРЫВАТЬСЯОККУПАЦИОННОЙ ПОЛИТИКОЙПо словам доцента Стамбульского университетафакультета экономики и административныхнаук доктора Бекира Гюная, причины, лежащие в истоках политическихкризисов в большей степени, чем вэкономических спадах , заключаются впроведении некорректной идеологическойполитики, а именно бескомпромисснойполитики в отношении соседних государств,проводимой на фоне внешнейподдержки. Но становится понятно, чтов дальнейшем в этих вопросах не удастсядостигнуть чего- либо при поддержке России,прикрываясь зарубежным армянскимлобби. Доктор Гюнай считает особеннозначимым конфликт между Турцией иАрменией по вопросу так называемогогеноцида, а также Нагорно- Карабахскийконфликт.Вследствие проводимой бескомпромисснойполитики по отношению к Турциии Азербайджану, Армения обрекла себяна одиночество. То есть, с одной сторонымы видим Армению, абсолютно неготовую к каким- либо разумным компромиссам,а с другой стороны Армению,целиком и полностью зависящую от энергетикиРоссии, не способную перехватитьконтроль в свои руки. В результате, послетребования энергетической компаниио непомерном повышении цен на электроэнергиюна 40 %, Армения в какой- томере не смогла удержать контроль надситуацией.ВОЗМОЖНО ДЕЛО НЕ ТОЛЬКОВ ПОВЫШЕНИИ ЦЕН НАЭЛЕКТРИЧЕСТВОСозданный самой Арменией имидж бескомпромисснойи агрессивной страны врегионе, не способствует ничему, кромекак обречению на бедность собственныхграждан. Только представьте, вследствиепроводимой политики в регионе, странане в состоянии продвинуться в вопросепоиска разнообразных источников энергиии остается зависимой от природногогаза другой страны практически на 80 %.Эксперт Каспийского института стратегииполитического и научно-исследовательскогоцентра Седа Бирол говорит онеобходимости налаживания конструктивногодиалога для урегулирования инормализации отношений с Турцией иАзербайджаном, безусловного освобожденияАрменией оккупированных азербайджанскихземель и о необходимостиокончательного отказа от существующегокурса внутренней и внешней политикипо вопросу Карабаха. Добавить нечего,что правда, то правда...HAZAR WORLD63
КРАТКОЕ ИЗЛОЖЕНИЕКИНО: ОТ ВОЙНЫ ДОПЕРЕСТРОЙКИВойна, оказав влияние на все области и сферы жизни людей, и кинематографзаставила пережить много трудностей.Тем не менее, несмотря на все сложности ипроблемы, фильмы продолжали сниматься, благодаря чему поддерживался высокийморальный дух азербайджанского народа. Давайте проследим за азербайджанскимкинематографом с момента военных лет до объявления независимости.РУФАТ АГАЕВПосле вступления СоветскогоСоюза в войну в первые месяцы1941 года студия закончиласъемки фильма «Сабухи». Вторымфильмом, снятым в 1943 году студиейкинематографии в Баку в годы Второй мировойвойны, стал фильм «Подводная лодкаТ -9». В 1946-1954-е годы, называемые«периодом застоя» с точки зрения съемокфильмов, в Азербайджане студией кинематографиибыли сняты три фильма, в 1955 и1956 годах были отсняты по два фильма вгод, и в 1957 году студией было сделано трифильма. Начиная с 1957 года , количествосозданных кинолент стало увеличиваться.1955 год стал поворотным моментом сточки зрения подготовки национальныхкадров: сценаристов, режиссеров, операторови художников. После периода застоя идо 1960 года, за исключением нескольких, восновном снимались фильмы, посвященныепроблемам современной жизни и трудовомуподвигу людей. Начиная с 60-х годов,наряду с фильмами, имеющими пропагандистскуюнаправленность, в кинематографевсе большее внимание уделяется современнымтемам. В унисон требованиям техлет, достижения и успехи главных героевширокого экрана достигались путем перевоспитанияотрицательных персонажей.В период с 1960 по 1970-е годы студиейАзербайджанфильм всего было отснято 25фильмов.В 1970- е годы наряду с фильмами, повествующимиоб истории революции,встречаются фильмы, далекие от идеологическихповествований, рассказывающиео людях того времени, их жизни и переживаемыхими трудностях. Наиболее важнойособенностью кинематографа того периодастало выявление и обличение проблем, препятствующихдуховному развитию гражданпо отдельности и всего общества в целом,а также призыв к их решению. Фильмы,рассказывающие о современной жизни,обращаются к своей целевой аудитории,которой в основном является молодежь,посредством развивающихся в них драм,приключений, повествования народныхсказаний и историй.В течение 1970- 1980-х годов Азербайджанфильмомбыло отснято 47 фильмов.1970-е годы советской эпохи являютсяначалом нового этапа в азербайджанскомкинематографе . Можно заметить, что вэтот период фильмы, характеризующиесяуже гораздо меньшим по силе идеологическимподходом, становятся более реалистичными.Большинство фильмов отражаетсовременную жизнь и современногочеловека. Еще одной важной особенностьюэтого периода стало то, что большинствофильмов рассказывали зрителю о помощитыла фронту в трудные годы Второй мировойвойны.С началом 1980-х годов в Советском Союзеподули ветры реструктуризации. Сприходом к власти М.Горбачева началасьполитика демократизации и перестройки.Надвигающиеся перемены оказываютсвое влияние на интеллектуальную ихудожественную жизнь. 80-е годы дляазербайджанского кинематографа можноопределить как «период поиска». События,происходящие в Советском Союзе, сталипричиной для инноваций как в жанрахкино, так и в темах и сюжетных линиях.С распадом в 1991 году Советского СоюзаАзербайджанская Республика объявилао своей независимости. В связи сэтим, развитие кинематографическогоискусства и других сфер вступило вновую эру. Азербайджанский кинематографпериода независимости государства– это уже тема для другой статьи. Приятногочтения...64 АВГУСТ <strong>2015</strong> ВЫПУСК <strong>33</strong>
Change language