Hazar World - Sayı:33 - Ağustos 2015

ENERJİ MERKEZİ TÜRKIYE / ENERGY HUB TURKEYGaz Boru Hattı vasıtası ile Şah Deniz I doğalgaz sahasından çıkarılan yıllık 6,6 milyarmetreküp hacminde doğal gaz ihraç ediyor.Şah Deniz II doğal gaz projesi kapsamındaise 2018 senesinden itibaren TANAP vasıtasıile yıllık 16 milyar metreküp doğal gaz akışısağlanacak. Bu miktarın 6 milyar metreküpüTürkiye’de kalacak ve geri kalan kısmı daAvrupa pazarlarına satılacak. Azerbaycan’ınAbşeron, Ümid, Babek, Asiman, Zafar-Maşal,Nahçivan, Azeri-Çırak-Güneşli yataklarındançıkarılacak doğal gaz miktarları dadikkate alındığında, 2025 senesine kadarAzerbaycan’ın 55-60 milyar metreküp üretimyapması öngörülüyor. Bu da ileriki aşamalardaAzerbaycan’dan alınacak gaz miktarınındaha fazla olacağını gösteriyor.İSRAIL: İsrail’in Leviathan ve Tamar doğalgaz yataklarında yaklaşık 1 trilyon metreküphacminde kanıtlanmış doğal gaz rezervi varve İsrail için Avrupa pazarlarına en ekonomikihracat yolunun boru hattı vasıtasıyla Türkiyeüzerinden olduğu görünüyor. Ancak bir projeninekonomik olarak uygulanabilir olmasınınyanında siyasi koşullarının da olgunlaşmasıgerekiyor. Taraflar yakın zamanda bir arayagelerek siyasi meselelerini de uzlaşı yoluylaçözmeyi başarırsa kısa vadede İsrail’den yıllık10 milyar metreküp doğal gazın Türkiye’yegelmesi güçlü ihtimaller arasında.IRAK: Uluslararası Enerji Ajansı’nın verilerinegöre, Irak 3,4 trilyon metreküp kanıtlanmışrezervi ile dünyada doğal gaz rezervisıralamasında 13. sırada bulunuyor. Öteyandan Irak’ta siyasi istikrar oluşturulduğutakdirde, 2035 senesine kadar doğal gaz üretiminin90 milyar metreküpe ulaşabileceğiöngörülüyor. Yani ülkede istikrar ortamısağlanırsa 2020 senesine kadar Irak’tanTürkiye’ye yıllık 20 milyar metreküp doğalgaz ihracatı yapılabilecek.TÜRKMENISTAN: Türkmenistan yaklaşık25 trilyon metreküp kanıtlanmış doğal gazrezervleri ile dünyada 4. sırada bulunuyor.Trans Hazar Boru Hattı’nın inşa edilmesi ilebirlikte Türkmenistan Güney Gaz Koridoru’nadahil olabilecek ve kendi doğal gazını Türkiyeve Avrupa’ya doğrudan satabilecek. Mevcutdurumda İran, Türkmen gazını ucuza alarakTürkiye’ye pahalıya satıyor ki, bu daTürkiye’nin enerji faturasına olumsuz yansıyor.Trans Hazar Boru Hattı vasıtası ile 30 milyarmetreküpten fazla Türkmen gazı Türkiye veAvrupa’ya ulaştırılabilecek. Bu miktarın 16milyar metreküplük kısmının ise Türkiye’de2018 SENESINDENITIBAREN TANAPVASITASI ILE YILLIK 16MILYAR METREKÜPDOĞAL GAZ AKIŞISAĞLANACAK.16 BCM/A NATURALGAS WILL BEEXPORTED THROUGHTANAP AS OF 2018.annum (bcm/a) from Phase I of its giantShah Deniz gas field through the Baku-Tbilisi-Erzurum pipeline since 2007. Aspart of the Shah Deniz Phase II Project, 16bcm/a natural gas will be exported throughTANAP as of 2018, of which 6 bcm/a willremain in Turkey and the rest will be soldto European markets. Given that additionalnatural gas will be produced fromAzerbaijan’s Absheron, Umid, Babek,Asiman, Zafar-Mashal, Nakhchivan,Azeri-Chirag-Guneshli fields, productionis estimated to increase to approximately55-60 bcm/a by 2025. Thus Azerbaijan willhave more natural gas to sell in the future.ISRAEL: There is almost 1 trillion cubicmeters of natural gas reserves in Israel’sLeviathan and Tamar fields, and accordingto surveys, the most economical exportroute from Israel to Europe is by pipelinethrough Turkey. However, along with theeconomic feasibility of any project, theprevailing political conditions must also beevaluated. If parties come together in thenear future and solve this problem throughdiplomatic negotiations, it is likely thatIsrael will supply 10 bcm/a natural gas toTurkey in the short term.IRAQ: According to the InternationalEnergy Agency (IEA), Iraq has the thirteenthlargest natural gas reserves in theworld, with 3.4 trillion cubic meters ofproven reserves. On the other hand, ifpolitical stability achieved, Iraq’s natural34 AĞUSTOS 2015 SAYI 33 - AUGUST 2015 ISSUE 33