Hazar World - Sayı:33 - Ağustos 2015

HAZAR ÜLKELERİNDE PETROL DIŞI SANAYİ / NON-OIL INDUSTRIES IN CASPIAN COUNTRIESbağımlılıktan kurtulması için hiç kuşkusuz,petrol dışı ekonominin geliştirilmesigerekiyor. Artan petrol gelirleri ile birliktegayrimenkul ve hizmet sektörüne olan talebinhızla artması bu sektörlerin de hızlagelişmesine neden oldu, bu da petrol dışıekonominin toplam ekonomideki payınınartmasına yol açtı. Ancak, ülke ekonomilerininpetrole olan bağımlılıktan kurtulmasıiçin petrol dışı ekonomiden daha çokpetrol dışı sanayinin ve tarım sektörününgelişmesi gerekiyor. Sahip oldukları doğalkaynaklar ve jeopolitik konumları dikkatealındığı zaman, Hazar Havzası ülkelerininözellikle petrokimya ve kimya ürünleri,gıda, hayvancılık, tarım ve tekstil sanayigibi geleneksel alanlarda göreli üstünlüğesahip oldukları görülüyor. Ayrıca, uluslararasıtaşımacılık sektörünün de ciddibüyüme potansiyeli bulunuyor.Hazar Havzası ülkeleri, zengin hidrokarbonkaynaklarına sahip oldukları içinpetrol ve doğal gazı ana girdi olarak kullananve aynı zamanda enerji yoğun üretimyapısına sahip olan rafineri, petrokimyave kimya sanayinin gelişmesi için eşsizfırsatlar sunuyor. Hammaddeye yakınlıkve ucuz enerji temin edilebilmesi, petroledayalı sanayi dallarının bu bölgede hızlagelişebilmesine olanak sağlıyor. ZiraAzerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistangibi bölge ülkelerinin petrole dayalı sanayiyigeliştirmek için ciddi planları olduğubiliniyor.Sovyetler Birliği döneminde Hazar Bölgesiülkeleri, daha çok tarım ülkeleri olarakgörülüyordu. Kazakistan hububat,Özbekistan ve Türkmenistan pamuküretim merkezi olarak kabul ediliyordu.Azerbaycan ise meyve-sebze ile birlikteönemli oranda pamuk üretiyordu.Dolayısıyla, bu ülkelerde geleneksel tarım,hayvancılık, gıda ve tarım sanayisiningelişmesi için büyük potansiyel bulunuyor.04HAMMADDEYEYAKINLIK VE UCUZENERJI TEMINEDILEBILMESI,PETROLE DAYALISANAYI DALLARININHIZLA GELIŞMESINEOLANAK SAĞLIYOR.PROXIMITY TO RAWMATERIALS ANDCHEAP PROVISION OFENERGY ALLOW OIL-BASED INDUSTRIESTO DEVELOP RAPIDLY.BÜYÜK PAZARLARA YAKINLIK HAZARÜLKELERININ EN BÜYÜK AVANTAJIHazar Havzası ülkelerinin açık denizleredoğrudan erişiminin olmaması, bu ülkeleriçin bir engel olarak görülüyor. Ancakbu aynı zamanda önemli fırsatlar da sunuyor.Özellikle Rusya, Çin, Hindistan,Pakistan ve Türkiye gibi büyük pazarlaraolan yakınlık, Hazar ülkelerinde petroldışı sanayi ve tarımın gelişmesi içineşsiz olanaklar sağlıyor. Bu ülkelerdeüretilecek ürünler, son dönemlerde hızlabüyüyen bu pazarlara kolaylıkla ulaştırıestateand service sectors, along withthe increased oil revenues, has led thesesectors to develop rapidly. That, in turn,has caused non-oil sectors to increasetheir share in the entire economy. Yet, ifthe countries wish to get rid of their dependencyon oil, non-oil industries andagriculture sector must be developed.Considering their natural resources andgeopolitical position, it can be seen thatthe Caspian Basin countries have relativesuperiority in traditional areas such aspetrochemistry and chemistry, food, livestock,agriculture and textile. Moreover,international transportation sector hasan untapped growth potential.Since the Caspian Basin countries arerich in hydrocarbon deposits, it offersunique opportunities for the developmentof refinery, petrochemical andchemical industries which uses oil andnatural gas as the main inputs and hasenergy-intensive production structure.Proximity to raw materials andcheap provision of energy allow oilbasedindustries to develop rapidly inthis region. It is known that countriessuch as Azerbaijan, Turkmenistan andKazakhstan have far-reaching plans toimprove oil-based industries.In the Soviet Union period, the Caspian28 AĞUSTOS 2015 SAYI 33 - AUGUST 2015 ISSUE 33