Dialogu alternativ Kosovë-Serbi

Valdete Idrizi, CBMSë voni shikova filmin dokumentar “E kujt është kjo këngë?”. Ështëkëngë për të cilën besoj se të gjithë ne e dimë ose e kemi dëgjuar. Tregimi fillonnë Bullgari ku autorja e filmit i pyet njerëzit se a e dijnë prej nga është kënga. NëBullgari konfirmojnë se kjo është këngë burimore bullgare. Pastaj autorja iviziton vendet – shtetet e rajonit me të njejtën pyetje. Edhe pse fillon ngadëshmia se ajo “është e imja”, dmth. Bullgare, në Turqi vijnë në përfundim qëajo është këngë turke, pasi që ata sqarojnë se kjo është kënga e tyre me motivenga histora e tyre duke aluduar në disa fakte dhe ashtu siq thotë profesoriekzistojnë disa motive lidhur me vajzën nga kënga. Në Shqipëri hasim nëreagime dhe sqarime të ngjashme, në Maqedoni njësoj. Vazhdon në Serbi, nëBosnjë, në Hungari dhe gjithkund me reagime të ngjashme. Kthehet e hutuar nëBullgari duke mos ditur se çka do të ndodhë me “këngën e saj”. Ajo që ishte epërbashkët për të gjithë, të gjithë e donin melodinë e këngës, ngase ajo vetvetiuishte e mirë. Përvoja tregonte që kënga mund të këndohej pa tekst dhe kjo nalidhë të gjithëve. D.m.th. e përbashkëta ishte se melodia i pëlqente secilit. Edhene këtu kemi për një interes të përbashkët dhe ejani të ia fillojmë nga kjo.Radikalizimi i shoqërive postkonfliktuoze – rroli i të drejtës dhe i tërinjveSonja Biserko, Këshilli i Helsinkut për të drejta njerëzore në SerbiPër të u folur mbi raportet në mes Serbëve dhe Shqiptarëve, është enevojshme të definohet konteksti që ishte shkaktar i rënie së Jugosllavisë. Pakëtë është vështirë të flitet për Serbët dhe Shqiptarët sot. Shqiptarët dhe Serbëtkaluan gati tërë një shekull në shtetin e përbashkët në Jugosllavinë e parë dhe tëdytë. Themel i mosmarrëveshjeve dhe pastaj edhe konfliktit, të Serbëve e pastajedhe popujve tjerë që jetuan në Jugosllavi ishte kuptimi i shteteve të përbashkëta.Dy koncepte kundërshtuese të shteteve jugosllave kanë shënuar edhekushtin e krijimit Jugosllav dhe gjatë tërë kohës së ekzistencës së saj patënrëndësi vendimtare në dinamikën jugosllave. Duke shikuar vetëm përmes optikëssë kushtetutës jugosllave mund të thuhet se i tërë shekulli kaloi duke hulumtuar –modus vivendi – për popujt jugosllavititUnë nuk do të ndalesha në detaje të Jugosllavisë së parë, pasi që ajo ishteunitariste që nuk merrte parasysh të drejtat legjitime të popujve tjerë. Lëvizjaantifashiste partizane me Partinë Komuniste Jugosllave tuboi popujt Jugosllavë16