Dialogu alternativ Kosovë-Serbi

DiskutimiDushanka Anastasijeviq, ESI, BeogradMendoj që është me rëndësi të përmendet Marrëveshja e Dejtonit e cilashërbeu si kthesë për radikalizim në Kosovë. Për këtë mjaft ka shkruar edheShkëlzen Maliqi, por edhe Tim Xhudah në librin e vet “Kosova Lufta dhehakmarrja”, mjaft mirë e sqaroi këtë fenomen. Pas Dejtonit filloi të lëviz statusquo-ja në Kosovë atëherë kur shqiptarët thjeshtë humbën besimin në rezistencënpaqësore ndaj regjimit të Millosheviqit.Çështja tjetër që duhet pasur parasysh është mungesa e kontaktit në mestë shqiptarëve nga Kosova dhe serbëve nga Serbia, trend ky që zgjatë me dekada.Gjithashtu nuk kemi pa asnjë autor me ide të rëndësishme për zgjidhjen eproblemit të Kosovës ose radikalizimit i cili del nga sa vetë Kosova.Këta janë njerëz me prejardhje plotësisht të ndryshme. Nuk duhet harruarqë pjesa më e madhe e serbëve nga serbia së paku deri në vitin ’99 me të vërtetënuk kanë qenë në Kosovë. Disa ndoshta kanë qenë në ndonjë nga ekskurzionetnëpër manastire, megjithatë kontakte me popullatën kosovare nuk kanë pasur.Çështja Kosovare nuk ka filluar të dhemb atëherë kur Jugosllavia ka filluar tëbie, por para saj, respektivisht viteve të ’80-ta, gjatë reaktualizimit të historisë sëKosovës. Atëherë të gjitha ato tregime për shqiptarët barbarë që dhunojnë dhe tëgjitha të dhënat e pavërtetuara statistikisht kanë rënë në tokë të plleshme mu përmungesë të kontakteve. Shumica prej nesh, shqiptarët nga këto troje i keminjohur vetëm si njerëz që prejnë dru për dimër, ngarkojnë thëngjill dhe shkundintepiha. Ky ishte shqiptari tipik që kishim rastin ta shohim. Asokohe, flasim për të’60-tat dhe vitet ’70-ta për shkak të situatës së mjerë ekonomike në Kosovë,shqiptarët kanë ardhur në Serbinë qendrore e në veçanti nëpër metropole siqështë Beogradi kryesisht si mërgimtar dhe ky ishte imixhi që mbretëronte nëkokat e njerëzve. Nga ky shkak unë mendoj se këto kontakte të tanishme janëtejet të çmueshme, nga se tani Kosova dhe Serbia shkojnë në dy anë të kundërtadhe nuk guxojnë të harrojnë se kemi jetuar në të njëjtin shtet. Niveli dheintenziteti i kontakteve duhet forcuar e sidomos në nivelet e të rinjëve së pakupër të u njohur, pasi që vërtet njerëzit në rrethin ku jetoj unë besojnë se shqiptarëtp.sh. nuk njohin gjuhë të huaj dhe se kjo është plotëshisht e pamundshme etj. Kjoështë banale ngapak, por kur qytetarët dëgjojnë fjalë për “njeriun analfabet”, ngaDobrica Qosiqi që është njeri me autoritet në letërsi, ndërsa ata asnjëherë mëparë nuk e kanë parë tjetër pos atë që shkundë tepiha, sqarimi që ky ështëshqiptari mesatar pranohet lehtë dhe mendoj se këto janë rezultate që nukbefasojnë.Dardan Veliu, KODI, PrishtinëDo të kisha folur për një temë mjaftë me rëndësi e kjo është objektivitetidhe shifrat. Çdokush që flet për Ballkanin dhe ish-Jugosllavinë shërbehet meshifra të ndryshme. Nëqoftëse bëhet fjalë për shqiptarin nga Kosova, ai do të jutregojë për disa raste të deportimit të popullatës shqiptare nga Kosova për nëTurqi, kur gjysma e popullatës kosovare është deportuar për në Turqi para Luftëssë Parë Botërore. Ndërkaq kur bëhet fjalë për serbin nga Kosova, atëherë ai do të23